historico-structural approach พยายามวิเคราะห์วิวัฒนาการการเมืองการปกครองไทย จากมรดกตกทอดของอดีต โดยเน้นที่การต่อเนื่องของโครงสร้าง กระบวนการ และค่านิยม
- ลักษณะการปกครองสมัยพ่อขุนรามคำแหงเป็นอย่างไร คือ เป็นลักษณะการปกครองแบบบิดาปกครองบุตร (พ่อปกครองลูก) เป็นรูปแบบที่อาศัยหลักการปกครองแบบครอบครัว
- ศักดินา คือ อำนาจเหนือนา
- ระบบศักดินา คือ เป็นระบบที่กำหนดฐานะคนในสังคม เป็นการจัดระบบสังคม การแบ่งสรรทางเศรษฐกิจและจัดชนชั้นทางสังคม
- ไพร่หลวง คือ ไพร่ที่ขึ้นต่อพระเจ้าแผ่นดินหรือกรมกองของรัฐบาล
- ไพร่สม คือ (ไพร่สะสมกำลัง) ไพร่ที่ขึ้นต่อราชวงค์หรือตระกูลขุนนาง
(โดยไพร่ทั้งสองนี้ ต้องถูกเกณฑ์แรงงานรับใช้นายของตนทุกเดือน เว้นเดือน หรือเข้าเดือน ออกเดือน)
- ไพร่ส่วย คือ การจ่ายส่วยแทนการถูกเกณฑ์แรงงาน (เป็นวิธีการเก็บภาษีที่แยบยล) การจ่ายเงินหรือการหาของป่ามาส่งแทนการใช้แรงงาน
- สมมุติเทพ คือ เทพเจ้าที่สรวงสรรค์ส่งมาเกิด
- ระบบไพร่ เป็นระบบควบคุมทรัพยากรมนุษย์ ในสังคมที่ขาดวิทยาการหรือเทคโนโลยีเครื่องทุ่นแรง (การใช้แรงงานคน)
- ลัทธิเทวราช คือ ศาสนาและความเชื่ออื่น ๆ นำไปสู่ความศักดิ์สิทธิ์และยิ่งใหญ่ของสถาบันพระมหากษัตริย์ เพื่อให้ประชาชนมีความศรัทราและเกิดความยำเกรง เป็นการสร้างความสง่างามให้กับสถาบันพระมหากษัตริย์
- การสร้างชาติ (nation-building) คือ การใช้ระบบการศึกษาโดยมีหลักสูตรจากส่วนกลาง ใช้ภาษากลาง คือ ภาษากรุงเทพ เป็นสื่อกลางการถ่ายทอดเพื่อให้เกิดการผสมผสานกลมกลืน
- การสร้างรัฐชาติ (nation-state) เป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาการเมือง กล่าวคือ ต้องมีการจัดตั้งในรูปแบบของหน่วยชุมชนการเมืองที่ใหญ่ ประชาชนมีความผูกพันต่อหน่วยการเมือง มีเอกลักษณ์ร่วมกัน มีความภักดีต่อชุมชนการเมือง ระบอบการปกครองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ รัฐชาติ (Nation State) ที่มีสถาบันหลักของชาติเป็นจุดศูนย์กลาง
- การสร้างรัฐชาตินั้นมีจุดสำคัญ คือ การรวมศูนย์อำนาจให้รัฐบาลกลางมีอำนาจในการปกครองบริหาร และการสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในรัฐชาติ
- ดุสิตธานีคืออะไร คือ การจำลองเมือง ที่มีการปกครองแบบระบอบประชาธิปไตย ในเนื้อที่ 2 ไร่ มีข้าราชการ 250 คน มีการตั้งรัฐบาล มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ เลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และมีพรรคการเมืองและพรรคฝ่ายค้าน
- 24 มิถุนายน 2475 คือ การเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ เป็น การเมืองการปกครองแบบกษัตริย์อยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญ
- นักศึกษาจงอธิบายวงจรอุบาทว์ คือ เมื่อเกิดการ รัฐประหาร ก็เป็นการปกครองในระบอบเผด็จการทหาร แล้วมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญชั่วคราว จึงมีการกำหนดการเลือกตั้ง เสร็จแล้วก็มีกระบวนการทางรัฐสภา ต่อมาก็มีปัญหาการขัดแย้งกัน แล้วเกิดวิกฤตการณ์ทางการเมืองขึ้น ก็เกิดการปฏิวัติรัฐประหาร เป็นวงจรที่เกิดขึ้น จึงเรียกว่าวงจรอุบาทว์
- ทฤษฎีการพัฒนา คือ คนมีความต้องการทางการเมืองสูง มีความเจริญทางการเมืองสูง แต่มีระดับการเมืองต่ำ ทำให้เกิดความวุ่นวาย
- อำมาตยาธิปไตย คือ “ระบบการเมืองที่ข้าราชการประจำปกครองอำนาจ”
- ธนาธิปไตย – รัฐธุรกิจ คือ เป็นอะไรที่เป็นของชนชั้นนำ เป็นเรื่องของผู้ปกครอง
- การปกครองคนรวย (Plutocracy) การตัดสินนโยบายแทนที่จะกำหนดโดยมโนธรรม กลายเป็นกำหนดโดยธนาธรรมและเป็น “รัฐธุรกิจ” เงินตรา คือ อำนาจ
- ระบบธนาธิปไตย จะดำรงอยู่เพื่อผลประโยชน์ของธนาธิปัตย์ ประชาชนคนยากจนจะหวังพึ่งได้ยาก นอกจากจะถูกอ้างเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างความชอบธรรมทางการเมืองเท่านั้น
- การปกครองแบบประชาธิปไตยที่ถูกชักจูงโดยบุคคลที่มีเงิน เป็นกระบวนการซื้อๆ ขายๆ โดยใช้เงินซื้อได้ทุกอย่าง แม้กระทั่งตำแหน่ง ยศถาบรรดาศักดิ์ เมื่อเข้ามาแล้วต้องหาเงินคืน โดยการ “ฉ้อราษฎร์บังหลวง” คือ ลักษณะโจรปล้นบ้านปล้นแผ่นดิน (Kleptocracy) โกงกินบ้านเมือง โดยไม่สนใจต่อตัวบทกฎหมาย
โดย...พนิดา อุ่นกันทา(Aoy)