น้ำผึ้งจากผึ้งจิ๋วหรือชันโรงบ้านที่สามารถนำมาเลี้ยงเป็นการค้าได้นั้น ในประเทศไทยยังมิได้กำหนดมาตรฐานของน้ำผึ้งจิ๋วแต่อย่างใด เนื่องจากยังมีการเลี้ยงเป็นการค้าไม่มากนัก แต่ก็มีข้อมูลการวิจัยเกี่ยวกับผึ้งจิ๋วคงมีมากพอสมควรโดยเฉพาะผลิตภัณฑ์จากผึ้งจิ๋ว ได้แก่ ชันผึ้ง น้ำผึ้งและเกสรผึ้ง มีทยอยตีพิมพ์เผยแพร่ออกมามากขึ้น อย่างไรก็ดี ในต่างประเทศโดยเฉพาะในอเมริกาใต้ซึ่งได้เลี้ยงผึ้งจิ๋วมานานแล้ว เป็นระบบการเลี้ยงแบบพื้นเมืองและกิ่งพื้นเมือง เช่น ประเทศกัวเตมาลา เมกซิโก และเวเนซูเอลา เป็นต้น ได้ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์จากชันโรง เช่น การวิเคราะห์และการสกัดชันผึ้ง องค์ประกอบของน้ำผึ้ง โดยเปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์ที่ได้จากผึ้งพันธุ์เพราะผลิตภัณฑ์จากผึ้งพันธุ์นั้น ได้ศึกษาวิจัยมาก่อนแล้ว ดังตัวอย่างตารางการวิเคราะห์น้ำผึ้งจิ๋วเปรียบเทียบกับน้ำผึ้งจากผึ้งพันธุ์ ดังนี้
องค์ประกอบของน้ำผึ้ง (Honey composition) |
มาตรฐานน้ำผึ้งของผึ้ง (Apis mellifera) |
ผึ้งจิ๋ว (ชันโรง) (Trigona spp.) |
ความชื้น (กรัม / 100 กรัม) |
สูงสุด 20.0 |
สูงสุด 30.0 |
รีดิวซิง ซูการ์ (กรัม / 100 กรัม) |
ต่ำสุด 65.0 |
ต่ำสุด 50.0 |
น้ำตาลซูโครส (กรัม / 100 กรัม) |
สูงสุด 5.0 |
สูงสุด 5.0 |
ความเป็นกรด (meg / 100 g) |
สูงสุด 40.0 |
สูงสุด 75.5 |
เถ้าถ่าน / แร่ธาตุ (กรัม / 100 กรัม) |
สูงสุด 0.5 |
สูงสุด0.5 |
HMF (มล.ก / กก.) |
สูงสุด 40.0 |
สูงสุด 40.0 |
เอนไซม์ไดแอสเดส |
ต่ำสุด 8.0 |
ต่ำสุด 7.0 |
หมายเหตุ รีดิวซิงซูการ์ (reducing sugar) เป็นน้ำตาลที่พบในพืชก่อนที่จะเปลี่ยนมาเป็น น้ำตาลซูโครส (sucrose )
HMF ย่อมาจาก Hydroxymethylfuraidehyde เป็นค่าที่กำหนดขึ้นเพื่อป้องกันน้ำผึ้งไปผ่านความร้อน ค่า HMF จะสูงขึ้นด้วยวิธีการอบไอร้อน
น้ำผึ้งชันโรงหรือน้ำผึ้งจิ๋ว มีความเป็นกรดค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับน้ำผึ้งอุตสาหกรรม อย่างผึ้งพันธุ์ เมื่อชิมดูแล้วค่อนข้างออกเปรี้ยว จึงต้องกำหนดค่าความเป็นกรดสูงกว่าน้ำผึ้งรวงมีรายงานเกี่ยวกับคุณสมบัติของน้ำผึ้งจิ๋วในอเมริกาใต้ พบว่า น้ำผึ้งจิ๋วที่เริ่มหมักบูดสามารถรักษาโรคทางเดินหายใจได้ ขยายความได้ว่า น้ำผึ้งจิ๋วเก็บเอาไว้นานหน่อยก็ไม่เป็นอะไร แต่อย่านานจนเกินไปควรเก็บในที่เย็น การหมักบูดของน้ำผึ้งจิ๋วเมื่อเปิดขวดครั้งแรกออกมาจะมีก๊าซเกิดขึ้นอบอวนมากนั้นแสดงว่าเริ่มอาการหมักบูดเกิดขึ้นแล้ว เมื่อนำไปเก็บในตู้เย็นเพื่อนำออกมารับประทานเป็นครั้งคราวก็สามารถลดการหมักบูดไม่ให้เพิ่มขึ้นได้ ในอเมริกาใต้ น้ำผึ้งจากอุตสาหกรรมเกิดการหมักบูดถือว่าเป็นน้ำผึ้งที่เสียไม่ควรนำไปบริโภค แต่น้ำผึ้งจิ๋วที่หมักบูดถือว่ายังสามารถรับประทานเพื่อเป็นยาสมุนไพรได้ คุณสมบัติทางเคมีของน้ำผึ้งจิ๋วอื่น ๆ กำหนดมาตรฐานเหมือนน้ำผึ้งอุตสาหกรรมเนื่องจากกรรมวิธีการปลอมปนใช้วิธีการเหมือนกัน เช่น ค่า เอช เอม เอฟ เถ้าถ่าน และน้ำตาลซูโครส เป็นต้น ส่วนเอนไซม์ในน้ำผึ้ง ของผึ้งจิ๋วมีหน่วยเอนไซม์ (diastase number) น้อยกว่าผึ้งพันธุ์หนึ่งส่วนในแปดส่วนถือว่ามีค่าใกล้เคียงกัน แต่มีน้ำผึ้งจากชันโรงบางชนิดในอเมริกาใต้มีหน่วยเอนไซม์ต่ำ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าน้ำผึ้งนั้นผ่านความร้อนมาแต่อย่างใด
น้ำผึ้งจากผึ้งจิ๋วหรือชันโรงถูกจัดชั้นอยู่ในสมุนไพรเพราะมีคุณสมบัติในการบรรเทาอาการต่าง ๆ และการรักษาโรคบางโรคของมนุษย์ได้
ที่มา ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรจังหวัดจันทบุรี ( ผึ้ง )
ตำบลมะขาม อำเภอมะขาม จังหวัดจันทบุรี 039 - 389245
ยินดีครับ....................
โค้งคำนับนั่งอ่านช่วยสานฝัน
สาระดีมีจุดเด่นเป็นสำคัญ
ชอบสร้างสรรค์เสพหาวิชาการ
ขยันเขียนเวียนหามาบันทึก
เริ่องไม่นึกก็ได้เห็นเป็นแก่นสาร
เกิดความคิดติดปัญญาพาเชี่ยวชาญ
ประสบการณ์พบเห็นเป็นบทเรียน
ธนา นนทพุทธ
จักสานอักษรกลอนคิดเห็น
เคยไปอบรมการเลี้ยงชันโรง มีประโยชน์มาก...ค่ะ
หนูอยากทราบสถิติการเพาะเลี้ยงชันโรงในจันทบุรีอ่ะค่ะ พอจะมีมั่งไหมคะ