วิจัยเรื่อง การวิจัยและพัฒนาโปรแกรม4-เอช เพื่อพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

 การวิจัยและพัฒนาโปรแกรม4-เอช เพื่อพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5

นางสาวสายฝน วังสระ

1. ลักษณะและองค์ประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอช

           แนวทางการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาภาวะผู้นำของโปรแกรม4-เอช ผู้วิจัยนำเอาองค์ประกอบที่มีความสัมพันธ์กับการพัฒนาภาวะผู้นำที่สอดคล้องและเป็นส่วนหนึ่งของแนวคิด4-เอช มาสร้างเป็นกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอชประกอบด้วย 6 กิจกรรมได้แก่ 1) กิจกรรม what is leader 2) กิจกรรม who am I 3) กิจกรรม communication cues      4) กิจกรรม planning and managing 5) กิจกรรม team building and mastering motivation   6) กิจกรรม making decision ซึ่งทั้ง 6 กิจกรรมมีลักษณะและองค์ประกอบดังนี้

จุดประสงค์การเรียนรู้ ในแต่ละกิจกรรมมุ่งเน้นให้นักเรียนเกิดทักษะต่างๆ ตามองค์ประกอบที่มีความสัมพันธ์กับการพัฒนาภาวะผู้นำ ได้แก่ การเห็นคุณค่า ความสำคัญและเข้าใจถึงบทบาทของผู้นำ ทักษะการเข้าใจตนเอง ทักษะการสื่อสารและการสร้างความสัมพันธ์ ทักษะการวางแผนและการจัดการ ทักษะการทำงานเป็นทีมและการสร้างแรงจูงใจในตนเอง และทักษะการตัดสินใจตามลำดับ

กิจกรรมการเรียนรู้ ในแต่ละกิจกรรมประกอบด้วย ใบกิจกรรมย่อยๆ ที่พัฒนาให้มีรูปแบบของกิจกรรมที่สนุกสนาน เร้าความสนใจ เปิดโอกาสให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรม อภิปรายและแสดงความคิดเห็นอย่างเต็มความสามารถ

สื่อและอุปกรณ์ ใช้สื่อที่หลากหลายและสอดคล้องกับกิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้บรรลุตามจุดประสงค์การเรียนรู้ของแต่ละกิจกรรมเช่น ปิงปอง กระดาษ เข็มหมุด หลอด กาว ปากกาไวท์บอร์ท แผ่นซีดีเพลง  power point สำหรับนำเสนอความรู้ต่างๆ และมิวสิควีดีโอ เป็นต้น

            จากผลการวิจัยซึ่งพบว่าโปรแกรม4-เอช สามารถพัฒนาภาวะผู้นำของนักเรียนได้ ดังนั้น บุคลากรทางการศึกษาควรนำโปรแกรมที่พัฒนาขึ้นไปใช้ประโยชน์ดังนี้

                1. ครูผู้สอนกิจกรรมตามความถนัดและความสนใจ สามารถนำกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอชไปประยุกต์ใช้ในการสอนกิจกรรมตามความถนัดและความสนใจได้โดยปรับลักษณะของกิจกรรมให้เหมาะสมกับช่วงวัยของนักเรียน

                2. ครูผู้สอนที่จะนำกิจกรรมของโปรแกรม4-เอชไปใช้ควรศึกษาและทำความเข้าใจกิจกรรมต่างๆ แต่ละขั้นตอนอย่างละเอียด และวางแผนการใช้เวลาให้เหมาะสม นอกจากนี้ครูผู้สอนเองจะต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับองค์ประกอบที่มีความสัมพันธ์กับการพัฒนาภาวะผู้นำตามแนวคิด4-เอชอีกด้วย

                3. ครูผู้สอนที่จะนำกิจกรรมของโปรแกรม4-เอชไปประยุกต์ใช้กับกิจกรรมตามความถนัดและความสนใจของผู้เรียนที่มุ่งเน้นการทำประโยชน์เพื่อส่วนรวม ควรดูแลเอาใจใส่คอยให้กำลังใจนักเรียนตลอดการทำกิจกรรม เพราะนักเรียนต้องเสียสละเวลาและแรงกายในการปฏิบัติกิจกรรมอาจทำให้เกิดความเหนื่อยล้าได้

                4. ผู้บริหารควรมีการสนับสนุนงบประมาณในการจัดเตรียมอุปกรณ์สำหรับการทำกิจกรรม และครูผู้สอนเองควรมีการจัดเตรียมอุปกรณ์ที่จะใช้ไว้ล่วงหน้าในช่วงปิดภาคเรียน เพื่อให้เกิดความพร้อมสำหรับการทำกิจกรรมในช่วงเปิดภาคเรียน

             ข้อเสนอแนะในการทำวิจัยครั้งต่อไป

                1. ควรมีการทดลองใช้กิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอชนี้กับผู้เรียนในระดับประถมศึกษาหรือมัธยมศึกษาตอนต้น ซึ่งมีบริบทต่างกันไปเพื่อเป็นประโยชน์ในการปลูกฝังภาวะผู้นำให้กับนักเรียน

                2. การศึกษาในครั้งนี้ทำการศึกษากับผู้เรียนที่เป็นเพศหญิง จึงควรมีการทดลองใช้กิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอชนี้กับผู้เรียนที่เป็นเพศชายเพื่อให้ทราบถึงความแตกต่างของภาวะผู้นำระหว่างเพศชายกับเพศหญิง

                3. การวิจัยในครั้งนี้ผู้วิจัยได้นำกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอช ที่สร้างขึ้นสอนควบคู่กับการสอนแบบปกติ ในการศึกษาครั้งต่อไปควรมีการสอนโดยใช้กิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกม4-เอชเพียงอย่างเดียว เพื่อให้ทราบถึงผลของการใช้โปรแกรมดังกล่าวโดยตรง

4. ควรมีการทดลองนำกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอช ที่มีเนื้อหาสอดคล้องกับเนื้อหาของรายวิชาต่างๆ ไปบูรณาการให้เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ในรายวิชานั้นๆ  เพื่อให้ทราบถึงผลของการใช้โปรแกรมกับกิจกรรมการเรียนการสอนในห้องเรียน

                 5. ควรมีการวิจัยถึงความคงทนของภาวะผู้นำจากการใช้กิจกรรมการเรียนการสอน

ของโปรแกรม4-เอช เพื่อให้ทราบถึงผลในระยะยาวของการใช้โปรแกรม

                 6. ในการวิจัยครั้งต่อไปควรมีการพัฒนาแบบวัดภาวะผู้นำให้สามารถวัดทักษะที่มีความสัมพันธ์กับการพัฒนาภาวะผู้นำตามแนวคิด4- เอช ที่นำมาใช้ประยุกต์สร้างกิจกรรมการเรียนการสอนของโปรแกรม4-เอช เพื่อให้ทราบถึงผลสำเร็จของกิจกรรมแต่ละกิจกรรมของโปรแกรมดังกล่าว

                 7. ควรมีนำแนวคิด4-เอชมาประยุกต์สร้างกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาทักษะชีวิตอื่นๆ ที่นอกเหนือจากการพัฒนาภาวะผู้นำ เนื่องจากแนวคิดดังกล่าวเป็นแนวคิดที่มุ่งเน้นการพัฒนาทักษะชีวิตของเด็กและเยาชนที่หลากหลาย เช่น ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ทักษะการแก้ไขความขัดแย้ง ทักษะการจัดการกับความเครียด ทักษะการสร้างทางเลือกในการดำเนินชีวิตเพื่อสุขภาพ และทักษะการแบ่งปันและช่วยเหลือ เป็นต้น

---

สายฝน วังสระ.(2552). การวิจัยและพัฒนาโปรแกรม4-เอช เพื่อพัฒนาภาวะผู้นำของนัก

        เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5. วิจัย. คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ออนไลน์.