Tacit knowledge ของเขา คือ Explicit knowledge ของเรา
เมื่อได้รับ Tacit knowledge ของใครมา ไม่ว่าจะผ่านทางอายตนะใด ๆ ก็ตาม พึงที่จะกลั่น กรอง สิ่งทั้งหลายเหล่านั้นด้วยจิตใจที่เป็นกลาง เพื่อที่เอาเฉพาะ "แก่น" ที่จะตกลงสู่ก้นบึ้งของจิตใจ
ปัญหาเรื่อง Tacit และ Explicit knowledge นั้นในปัจจุบันอาจจะแบ่งง่าย ๆ เป็นสองอย่างหลัก ๆ คือ ปัญหาแรก คือ "ปัญหาเรื่องการตีความ" คือ อันนี้ใช่ไหม อันนั้นโน้นหรือไม่ ส่งที่เขาพูดมานั้นเป็นอะไร สิ่งที่ฉันทำไปเป็น Tacit หรือ Explicit กันแน่ นี้อย่างหนึ่ง
ปัญหาที่สองคือ "ปัญหาการนำไปใช้" หลาย ๆ ครั้งที่เคยพบเห็น มีการนำ Tacit knowledge ของบุคคลอื่นไปใช้แบบดื้อ ๆ แล้วก็ทำแบบซึมกะทือ หัวดื้อ หัวรั้นว่า สิ่งที่ฉันได้ฟังมานั้นเคยประสบความสำเร็จมาแล้ว
แต่เมื่อทำไปก็ทำสำเร็จบ้าง ไม่สำเร็จบ้าง แต่ทำสำเร็จก็ยกประโยชน์ให้ตัวเองมา "ฉันเก่ง" แต่ถ้าทำไม่สำเร็จก็ไปโทษผู้ที่ให้ Tacit knowledge มานั้น ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผู้ปฏิบัติงานจริงซึ่งมี "การศึกษาน้อย" น้อยนั้นว่า "โม้" ไม่เห็นจริงตามที่พูด
ปัญหาที่สองนี้เกิดขึ้นเพราะเราไม่รู้จักแยกแก่น แยกกระพี้ คนที่ทำงานจริงจนสามารถนำ Tacit knowledge มาเล่าให้เราฟังได้นั้น เขารู้จักใช้สัดใช้ส่วนระหว่างแก่นกับกระพี้อย่างพอเหมาะ พอเจาะ เวลาใดควรเติมแก่นในสัดส่วนเท่าไห เวลาอะไรควรใช้กระพี้เท่าไหร่ สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ขึ้นอยู่กับ "ประสบการณ์"
ปัญหาที่สองนี้เองมีต้นเหตุจากความเชื่อของนักวิชาการที่ว่า เราสามารถนำประสบการณ์ทั้งหลาย ทั้งหมด ทั้งสิ้น ทั้งปวง มาบันทึกใส่ไว้ในกระดาษและประกาศออกไปตามสารสนเทศต่าง ๆ
ด้วยความเชื่อนี้เอง จึงทำให้เกิดนวัตกรรมการศึกษาแบบใหม่ ๆ เพื่อที่จะสกัดเขา Tacit knowledge ทั้งหลายนั้นให้ออกมาในเชิง "รูปธรรม"
ข้อมูลที่ถูกเผยแผ่หรือกระจายออกมานั้นจะแน่น จะดี จะถูก หรือจะผิด ก็ขึ้นอยู่กับฝีมือของผู้ที่ลงไปขุด ไปคุ้ย โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่นำเสนอนั้นหรือไม้
ตัวแปรสำคัญที่จะทำให้เกิดความผิดพลาดของข้อมูลนั้นคือ ทิฏฐิ มานะ อัตตา และตัวตน ของผู้ที่ลงไปทำงาน ถ้ามีตัวแปรทั้งสี่ที่กล่าวข้างต้นมาก ความผิดพลาดของข้อมูลที่ออกมาย่อมมากตาม แต่ถ้าบุคคลใดที่มีทิฏฐิ มานะ อัตตา และตัวตนน้อย ความผิดพลาดย่อมน้อยตามหรือเรียกได้ว่าข้อมูลที่ได้มานั้นมีความ "น่าเชื่อถือ"
ทิฏฐิ มานะ อัตตา และตัวตนนั้น จะเป็นโปรโมชั่นเสริมจาก "ปริญญา" และถ้าหากบุคคลใดมีตำแหน่งหน้าที่การงานสูง ก็ยิ่งทำให้ "หัวสูง" บุคคลที่หัวสูงย่อมที่จะไปขุดคุ้ยของที่อยู่ต่ำ ๆ อยู่ลึก ๆ ในระดับก้นบึ้งของจิตใจได้
ประสบการณ์ของบุคคลที่เรียนสูงจะเข้าไปกดทับความรู้ของผู้ปฏิบัติ ด้วยการตั้งแง่ทางวุฒิการศึกษาอย่างหนึ่ง ตั้งแง่ด้วยอาชีพอย่างหนึ่ง ตั้งแต่ด้วยฐานะอย่างหนึ่ง ตั้งแง่ด้วยเกียรติทางสังคมอีกอย่างหนึ่ง สิ่งทั้งหลายทั้งปวงนี้เป็นกำแพงขวางกั้นตัวเรากับ Tacit knowledge ที่เราพึงจะเจอ...
ความเห็น (4)
ขอบพระคุณท่าน อาจารย์ปภังกร ครับ
แวะมาอ่าน และ น้อมรับ
เรื่องราวของ tacit และ explicit knowledge ครับ
ทิฏฐิ มานะ อัตตา เป็นตัวปิดกั้นการเรียนรู้อย่างมากนะครับ...
จะเรียกว่าอะไรไม่สำคัญ เท่าการสะสมความรู้จากการลงมือทำ เป็นการ เรียน+รู้ (รู้ผิด รู้ถูก รู้แก้) = ประสบการณ์ ถ้าทำงานอย่างใดด้วยใจชอบ ทำเป็นประจำเกิดความชำนาญ เป็นผู้เชี่ยวชาญอย่างถ่องแท้ เพราะ รู้ทำ รู้แก้ รู้พัฒนาไม่หยุดนิ่ง ปรมาจารย์ผู้เชี่ยวชาญชำนาญการในเรื่องนั้นเป็นของจริง ไม่ใช่รู้เสมือน หรือเสมือนรู้ คือดูเขาแล้วเอามาเล่า ลงมือด้วยปาก คงยากที่จะให้ใครที่เขามีปัญญาเชื่อ เพราะการฝึกอบรมเป็นพิธีกรรมที่ขยันทำกันจริง ให้ได้ปริมาณที่เขากำหนดต้องทำ สิ้นเปลืองงบประมาณไปปีละมากมาย หาใช่หนทางพัฒนาศักยภาพ ของมนุษย์ การให้โอกาสให้ทรัพยากรสนับสนุนอย่างพอเพียงเพื่อให้ได้งานที่ต้องการ น่าจะเป็นวิธีการที่น่าให้การสนับสนุน นักพูด นักรับจ้างพูด มีมากเกินพอแล้ว
สวัสดีค่ะ ท่านอาจารย์ปภังกร วงศ์ชิดวรรณ
- เข้ามาอ่านเรื่องราวเกี่ยวกับปัญหา...
- Tacit knowledge และ Explicit knowledge ที่ท่านกล่าวมา
- ซึ่งเป็นปัญหาที่เรียกว่าแทบจะเป็นปัญหาโลกแตกไปเสียแล้ว
- คงต้องใช้เวลานานกว่าจะแก้ไขให้ดีกว่านี้ ซึ่งไม่รู้ว่าจะอีกนานเท่าไร
- ขอบพระคุณแง่คิดมุมมองคุณภาพดีดีเช่นนี้ค่ะ.
ปัญหาของวงการวิชาการบ้านเราในทุกวันนี้ก็คือ "ปัญหาที่คนช่างคิดมาเถียงกัน" ต่างคนก็ต่างคิด เวลาคนคิดมันก็คิดกันไปได้เรื่อย
แต่ถ้าคนทำงานจริง ๆ เขาไม่เถียงกัน แต่เขา "คุยกัน" นำประสบการณ์ที่ทำมา "แชร์" กัน
การแชร์ความคิดนั้น "วุ่นวาย" แต่การแชร์ประสบการณ์นั้นคือ "การหมุนเกลียวทางความรู้"