ช่างตีเหล็ก

มนุษย์เรารู้จักใช้วัสดุที่เป็นโลหะมาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ จนกระทั่งมาถึงยุคเหล็ก มนุษย์ก็นำเหล็กมาใช้เป็นเครื่องมือช่าง เครื่องมือเกษตรต่างๆ และอาวุธยุทโธปกรณ์ ในชุมชนท้องถิ่นของไทย ถือว่า “การตีเหล็ก” เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือ ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษในอดีต ช่างตีเหล็กมีความสำคัญต่อชุมชน เกษตรกรเป็นอย่างยิ่งนอกเหนือจากการตีมีดชนิดต่างๆ อาทิ มีดขนาดเล็กที่ใช้ในครัวเรือน

   มนุษย์เรารู้จักใช้วัสดุที่เป็นโลหะมาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ จนกระทั่งมาถึงยุคเหล็ก มนุษย์ก็นำเหล็กมาใช้เป็นเครื่องมือช่าง เครื่องมือเกษตรต่างๆ และอาวุธยุทโธปกรณ์ ในชุมชนท้องถิ่นของไทย ถือว่า “การตีเหล็ก” เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน หรือ ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ

เมืองไทยเรื่องของการใช้โลหะหรือเล็กในการทำศาตราวุธที่รู้จักกันดีและมีชื่อเสียง คือ "เหล็กนำพี้" ที่บ้านนำพี้ อ.ทองแสนขัน จ.อุตรดิตร์ ถือเป็นโลหะมหัศจรรย์ของโลก มีการนำแร่เหล็กจากบ่อเหล็กน้ำพี้ไปถลุงทำอาวุธเพื่อใช้ในการศึกสงครามมาตั้งแต่สมัยโบราณ ดังปรากฏหลักฐานทางประวัติศาตร์มากมายถึงความสำคัญของเหล็กน้ำพี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีความเชื่อมาแต่โบราณว่าเหล็กจากแหล่งแร่เหล็กน้ำพี้มีความแข็งแกร่ง ความศักดิ์สิทธิ์และอาถรรพ์ในตัว โดยจัดให้เหล็กน้ำพี้อยู่ในโลหะธาตุตระกูลเดียวกับ เหล็กไหล และผลิตภัณฑ์ที่นิยมทำจากเหล็กน้ำพี้ ได้แก่ ดาบ(พระแสง) พระขรรค์ หอก ง้าว มีด เป็นต้น

ในอดีต ช่างตีเหล็กมีความสำคัญต่อชุมชน เกษตรกรเป็นอย่างยิ่งนอกเหนือจากการตีมีดชนิดต่างๆ อาทิ มีดขนาดเล็กที่ใช้ในครัวเรือน ดาบ และพร้าแล้ว ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำการเกษตรจึงจำเป็นให้ช่างตีเหล็ก ทำจอบ เสียม ผาน(เหล็กสำหรับสวมหัวหมูของไถ) และใบเคียวเกี่ยวข้าว (ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในการทำไร่ไถ่นา) ทุกปีก่อนฤดูกาลทำนา และบางครั้งยังต้องเป็นช่างซ่อมแซมเครื่องมือให้กับชาวบ้านอยู่เป็นประจำ

                         

มีดตัวล่างสุด คือ มีดไอ้เชียงหรือมีดเดือยไก่

การตีเหล็ก หรือการแปรรูปเหล็ก เริ่มจากการนำเอาเหล็ก มาเผาในเตาเผา จนเหล็กแดงได้ที่ ใช้คีมคีบมาตีด้วยค้อนบนทั่งตีเหล็ก เมื่อเหล็กเย็นลงก็จะนำไปเผาซ้ำอีก จนกว่าจะตีเหล็กให้ได้รูปร่างที่ต้องการ

                       

เครื่องมือ ที่ใช้ในการตีเหล็ก ประกอบด้วย คีมด้ามยาว ค้อน เหล็กสกัด เหล็กทำกั่น และเหล็กตะไบ ในสมัยโบราณ ก่อนตีเหล็กจะต้องทำพิธีบวงสรวง และจะต้องทำให้เสร็จภายในวันเดียว

                            

ช่างจำลอง  นิ่มคร ช่างตีเหล็กแห่งบ้านไสกลิ้ง ตำบลพนางตุง อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง เดิมมีอาชีพทำสวน ทำนา เลี้ยงวัว ตามประสาเกษตรกรบ้านเรา หลังจากเสร็จนา ขายวัว มีความคิดที่จะมีอาชีพเสริมจึงเรียนรู้การตีเหล็กโดยการดูงานจากช่างตีเหล็กรุ่นครู อย่างเช่น ช่างผอม และช่างสุก ปากคลอง แบบครูพักลักจำ จึงมาหัดทำงานช่างทำเครื่องมือการเกษตรจำพวก มีด พร้า จอบ จนสามารถทำได้ดี ถึงปี พ.ศ. ๒๕๓๗ ได้ตั้งโรงงานตีเหล็กรับจ้างอย่างจริงจังมาถึงบัดนี้ พอมีรายได้เลี้ยงครอบครัวกอปรกับยังคงยึดวิถีอาชีพการเกษตร จึงทำให้ครอบครัวมีชีวิตสุขสบายอย่างเรียบง่าย กับงานตีเหล็กที่ทำ ซึ่งมีทั้งงานสร้าง และงานซ่อมเครื่องมือเกษตรทุกชนิด ให้กับลูกค้าที่อยู่ในละแวกตำบลพนางตุงและตำบลใกล้เคียง ช่างจำลองจะมีฝีมือในการตีและเข้าด้าม"มีดไอ้เชียง" หรือ "มีดเดือยไก่" ได้ดีถูกใจในความคมของใบมีด และความสวยงามของตัวมีดและด้าม มีดไอ้เชียง เป็นมีดในตำนานนักเลงเมืองใต้ เขาจะพกติดตัวเอาไว้ป้องกันตัว และใช้เหลาเดือยไก่ให้แหลมคมในนักเลงชนไก่

                          

  ทุกวันนี้ช่างจำลองมีสภาพชีวิตที่สุขสบายด้วยงานที่ล้นมือ ที่ไม่มีลูกมือช่างหรือผู้ช่วยทำเพียงลำพังเพียงคนเดียว จึงมีปัญหากังวลใจว่า ในช่วงเวลา ๕ ปีที่ผ่านมาไม่มีใครสืบทอดงานช่างตีเหล็กจากตน ทั้งๆที่งานนี้ทำเป็นแล้วมีงานทำจนวันตาย รายได้ดี ไม่มีอด ใครมีความอดทนและสนใจ ติดต่อได้ที่ ลุงจำลอง นิ่มคร โทร. ๐๘-๖๙๕๕-๘๐๖๑ ยินดีสอนให้ฟรี

[ครูวัลย์]

เมื่อ 30 ปีเคยไปดูเขาตีมีดที่อำเภอชะอวดนั่งเฝ้าดูการตีมีดอยู่ครึ่งวันยังไม้ได้มีดสัก 1 ด้าม ตั้งแต่นั้นมาครูวัลย์เห็นคุณค่าของมีดสมัยปู้ย่าตายายที่ถูกทิ้งไว้ให้เป็นสนิม เก็บมีดทุกด้ามอย่างดีแม้มันจะเก่าไช้งานไม้ได้ เดี่ยวนี้มีดทำจากสแตนเลสเมื่อใช้จะไม่เป็นสนิมคนส่วนใหญ่ไม่นิยมใช้มีดที่ทำจากเหล็กฝีมือคนบ้านเรา

[ครูฑูรย์]

การตีมีดเป็นภูมิปัญญาที่รู้จักสรรหาเหล็กมาตีเป็นมีด..พร้า..กระท้าขวาน..จอบ..มีการผสมเหล็ก..มีการชุบเนื้อเหล็ก..มีการปลูกคม..มีการชุบคม..มีดสมัยก่อนถ้าหากดูแลดีๆ..สามารถใช้ได้นานขนาดขึ้นหนิมแล้วยังคมดี..ยิ่งลับยิ่งคม

สมัยในอยู่มีโรงงานทำมีดส่วนใหญ่เป็นมีดแสตนเลส..แต่ใช้ได้ไม่นาน..สับไม่ขี้ทีกะแหวงสู้มีดตีด้วยเหล็กไม่ได้..

[ต้น]

มีดไอ้เชียงกับมีดเดือยไก่เป็นคนละแบบกัน มีดไอ้เชียงขนาดใหญ่กว่าเดือยไก่

[Koon's Jame]

อยากสั่งทำดาบ Infinity blade อะครับ