โรงเรียนทางเลือก เป็นโรงเรียนที่มุ่งเน้นและส่งเสริมให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง เป็นการฝึกให้นักเรียนได้รู้จักคิดเป็น ทำเป็น และแก้ปัญหาเป็น เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ด้านทักษะชีวิต จากการที่ได้ชมวีดิทัศน์โรงเรียนทางเลือกทั้งสามได้โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนรุ่งอรุณ โรงเรียนเพลินพัฒนา และโรงเรียนปัญโญทัย ซึ่งทั้งสามโรงเรียนมีความเหมือนและแตกต่างกันดังนี้ค่ะ
1. โรงเรียนรุ่งอรุณ เป็นโรงเรียนทางเลือกที่จัดการเรียนการสอนโดยใช้หลักสูตรเป็นของตัวเอง การเรียนการสอนเป็นแบบแนวพุทธ จะเน้นการเรียนรู้สิ่งที่อยู่ใกล้ตัว เน้นเกี่ยวกับกระบวนการเรียนโดยที่มีการเรียนรู้อย่างลึกซึ้ง มีการลงมือปฏิบัติจริง และสื่อสารให้เป็น ซึ่งโรงเรียนมีการส่งเสริมให้มีการเรียนรู้อย่างเป็นองค์รวม ได้เรียนและสัมผัสกับธรรมชาติรอบตัว เช่น กิจกรรมการทำนาข้าว เป็นการฝึกให้นักเรียนได้เรียนรู้ทักษะชีวิต ฝึกความอดทน ความสามัคคี ช่วยเหลือกัน และทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเอง ทำให้นักเรียนสนุกไปกับการเรียนรู้
2. โรงเรียนเพลินพัฒนา “เล่นจริง ลงมือจริง จับต้องได้จริง” ซึ่งเป็นคำขวัญของโรงเรียน ซึ่งมีการเรียนการสอนแบบยุทธศาสตร์ก้าวพอดี คือจะเน้นในด้านทักษะชีวิต ทักษะการเรียนรู้ ทักษะการทำงาน และเน้นการเรียนแบบบูรณาการ เช่น ในการเรียนวิชาพลศึกษา ครูก็จะให้เด็กทำกิจกรรมกลางแจ้งแล้วก็มีการเชื่อมโยงบูรณาการเข้าไปในวิชาภาษาไทยเรื่องคำกริยา เป็นต้น โรงเรียนแห่งนี้จะสอนให้เด็กกล้าแสดงออก มีการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นร่วมกัน เน้นให้เด็กคิดเอง ทำเอง และเรียนรู้ด้วยตนเอง
3. โรงเรียนปัญโญทัย ใช้การเรียนการสอนแบบวอดร๊อฟ ซึ่งการศึกษาเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ ให้เด็กได้เรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาติ ซึ่งโรงเรียนแห่งนี้แนวคิดที่ว่า เด็กแต่ละวัยมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน จึงต้องมีการจัดการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับวัยของเด็ก เช่น มีการให้เด็กได้เลือกเรียนวิชาที่เด็กสนใจ ให้เด็กได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริง ส่งเสริมให้เด็กคิดเป็นและแก้ปัญหาเป็น และพัฒนาคุณธรรมในตัวเด็กด้วย
ความเหมือนและความแตกต่างของทั้งสามโรงเรียนทางเลือก
ความเหมือน ทั้งสามโรงเรียนทางเลือกมีความเหมือนกันก็คือ เน้นการเรียนรู้นอกห้องเรียน ได้ศึกษาและเรียนรู้จากสถานที่จริง เพื่อให้นักเรียนได้รับประสบการณ์ตรงจากการเรียนรู้ด้วยตนเอง และมีทักษะชีวิต
ความแตกต่าง โรงเรียนรุ่งอรุณเป็นโรงเรียนที่ได้จัดทำหลักสูตรขึ้นเอง เน้นการเรียนแบบแนวพุทธ โรงเรียนเพลินพัฒนา มีการเรียนการสอนแบบยุทธศาสตร์ก้าวพอดี ให้เด็กได้เล่นจริง ลงมือจริง และจับต้องได้จริง เน้นให้เด็กเรียนรู้ในด้านทักษะชีวิต ทักษะการเรียนรู้ และทักษะการทำงานร่วมกัน สำหรับโรงเรียนปัญโญทัย ใช้การเรียนการสอนแบบวอดร๊อฟ ซึ่งเด็กแต่ละวัยมีพัฒนาการที่แตกต่างกัน จึงต้องจัดการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับวัยของเด็ก