จิตวิทยาพัฒนาการ ๔ ช่วงวัย
พัฒนาการวัยเด็ก (Childhood Development)
พัฒนาการทางร่างกาย (Physical Development)
-ลักษณะการเจริญเติบโต
-เป็นไปในลักษณะเพื่อให้อวัยวะต่าง ๆ สามารถทำงานได้ตามหน้าที่
-มีอัตราการเจริญเติบโตทางด้านน้ำหนักและส่วนสูง
-รับประทานอาหารได้น้อย เลือกอาหารเฉพาะที่ชอบเท่านั้น
-ลักษณะร่างกาย
-ช่องท้องบางลง หน้าอกและไหล่กว้างและใหญ่ขึ้น
-แขนขายาวออกไป ศีรษะได้ขนาดกับลำตัว มือและเท้าใหญ่ขึ้น
-โครงกระดูกแข็งขึ้น กล้ามเนื้อเติบโตแข็งแรงขึ้น
-สามารถใช้อวัยวะส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้ดีขึ้น
-ระบบกล้ามเนื้อและประสาทสัมผัสทำหน้าที่ได้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น
พัฒนาการทางจิตใจ (Psychological Development)
-มีอารมณ์ตื่นเต้น พอใจ-ไม่พอใจ กลัวโกรธ เกลียด ยินดี รัก
-มีการพัฒนาความเจริญงอกงามด้านจิตใจ
-โกรธง่ายจากการไม่ได้รับการตอบสนองในสิ่งที่ต้องการ
-รักบุคคลที่ให้การตอบสนองในสิ่งที่เขาต้องการ
-กลัวสิ่งแปลกใหม่ หรือกลัวในสิ่งที่จินตนาการไปเอง
-ช่างซักถาม ช่างสงสัยทุกเรื่องและถามได้ตลอดเวลา ไม่สิ้นสุด
-อิจฉาเมื่อรู้สึกว่าตนด้อยกว่าผู้อื่น หรือสูญเสียความสนใจที่ตนเคยได้รับ
-ร่าเริง ดีใจหรือสนุกสนานเมื่อได้รับการตอบสนองตามที่ตนต้องการทันเวลา
พัฒนาการทางสังคม (Social Development)
-ชอบการเข้าสังคม การพบปะพูดคุยกับผู้คน
-มีเพื่อนเล่นรวมกลุ่มกับเพื่อนทั้งเพศเดียวกันและต่างเพศ
-มีความคิดและการเล่นที่อิสระไม่ชอบกฎเกณฑ์
-ต้องการเป็นที่ยอมรับของกลุ่มโดยการแบ่งปันสิ่งของให้กับผู้อื่น
-แสดงออกถึงความเป็นผู้นำ ชอบเล่นบทบาทสมมติเป็นพ่อแม่ ครูนักเรียน
-พยายามช่วยเหลือตนเองและช่วยเหลืองานบ้านง่ายๆ
-รู้จักปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นทั้งวัยเดียวกันและวัยต่างกัน
-เรียนรู้มารยาทการไหว้ทักทาย การพูดคุย เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของสังคม
-เรียนรู้ที่จะระมัดระวังคนแปลกหน้า
พัฒนาการทางสติปัญญา (Intellectual Development)
-ชอบอิสระ
-ชอบแก้ปัญหาตามความคิดและวิธีการของตนเอง
-แสวงหาวิธีการต่าง ๆ จากการทดลองปฏิบัติผิดถูก การซักถาม การเปรียบเทียบ
-การแสดงออกทางการเล่น การสามารถจำสิ่งของหรือบุคคลต่าง ๆ อย่างถูกต้อง
-สามารถบอกความเหมือน ความต่าง
-มีความคิดสร้างสรรค์ กล้าแสดงออก
-สามารถใช้ภาษาได้ดีขึ้น เข้าใจภาษา ความหมายของคำใหม่ ๆ
-อ่านและเขียนได้ดีขึ้น
พัฒนาการวัยรุ่น (Adolescence Development)
พัฒนาการทางร่างกาย (Physical Development)
-เพศชาย
-จะเป็นหนุ่มขึ้น
-ร่างกายเติบโตอย่างรวดเร็ว แขนขายาวขึ้น
-มีกล้ามเนื้อแข็งแรง
-นมขึ้นพาน มีลูกกระเดือก เสียงแตก แหบห้าว
-หนวดเคราขึ้น
-อวัยวะเพศมีขนาดโตขึ้นและมีขนขึ้นบริเวณหัวหน่าว
-มีกลิ่นตัว มีสิว และเริ่มมีฝันเปียก
-เพศหญิง
-จะเป็นสาวขึ้น
-ร่างกายเติบโตอย่างรวดเร็ว แขนขายาวขึ้น
-เต้านมมีขนาดโตขึ้น
-มีเสียงที่แหลม
-มีไขมันสะสม รูปร่างมีทรวดทรง สะโพกผายออก
-อวัยวะเพศมีขนาดโตขึ้นและมีขนขึ้นบริเวณหัวหน่าว
-มีกลิ่นตัว มีสิว และเริ่มมีประจำเดือนครั้งแรก
พัฒนาการทางจิตใจ (Psychological Development)
-อารมณ์จะปั่นป่วน เปลี่ยนแปลงง่าย หงุดหงิดง่าย เครียดง่าย โกรธง่าย
-อาจเกิดอารมณ์ซึมเศร้าโดยไม่มีสาเหตุได้ง่าย
-เกิดพฤติกรรมเกเร ก้าวร้าว
-การควบคุมอารมณ์ยังไม่ค่อยดีนัก บางครั้งยังทำอะไรตามอารมณ์ตัวเองอยู่บ้าง
-ต้องความรักและความห่วงใย
-ชอบอิสระอยากทำอะไรได้ด้วยตนเอง
-อยากรู้ อยากเห็น อยากลอง
-ทำอะไรหลายๆ อย่าง เพื่อเรียกร้องความยุติธรรม
-ต้องการหาประสบการณ์แปลกๆ ใหม่ๆ เกลียดความจำเจซ้ำซาก
-ต้องการการยอมรับว่าเป็นส่วนหนึ่งของบ้าน ของกลุ่ม
พัฒนาการทางสังคม (Social Development)
-เริ่มห่างจากทางบ้าน ไม่ค่อยสนิทสนมคลุกคลีกับพ่อแม่พี่น้อง
-สนใจเพื่อน จะใช้เวลากับเพื่อนนานๆ
-มีกิจกรรมนอกบ้านมาก ไม่อยากไปไหนกับทางบ้าน
-เริ่มมีความสนใจเพศตรงข้าม
-สนใจสังคมสิ่งแวดล้อม ปรับตัวเองให้เข้ากับกฎเกณฑ์ของสังคมได้ดีขึ้น
-มีความสามารถในการสื่อสารเจรจา แก้ปัญหา และทำงานร่วมกับผู้อื่น
พัฒนาการทางสติปัญญา (Intellectual Development)
-ความคิดเป็นแบบรูปธรรม
-สามารถเรียนรู้ เข้าใจเหตุการณ์ต่างๆ ได้ลึกซึ้งขึ้น
-สามารถในการคิด วิเคราะห์ และสังเคราะห์ สิ่งต่างๆได้มากขึ้น
-สามารถทางสติปัญญาเหมือนผู้ใหญ่ แต่ยังอาจขาดความยั้งคิด
-หุนหันพลันแล่น ขาดการไตร่ตรองให้รอบคอบ
-ความคิดเกี่ยวกับตนเอง
-แสดงเอกลักษณ์ในสิ่งตนเองชอบหรือถนัด
-สนใจภาพลักษณ์ของตนเอง เช่น รูปร่าง หน้าตา ความหล่อความสวย ข้อดีข้อด้อยของตนเอง เป็นต้น
-ต้องการการยอมรับจากกลุ่มเพื่อน
-ภาคภูมิใจในตนเอง
-เป็นตัวของตัวเอง รักอิสระ เสรีภาพ ไม่ชอบอยู่ในกฎเกณฑ์
-เริ่มเรียนรู้ที่จะควบคุมความคิด และคิดเป็นระบบ
-ความคิดเชิงอุดมคติสูง
-สามารถแยกแยะความผิดชอบชั่วดีได้แล้ว
-มีระบบมโนธรรมของตนเอง ต้องการให้เกิดความถูกต้อง
-ชอบช่วยเหลือผู้อื่น ต้องการเป็นคนดี เป็นที่ชื่นชอบของคนอื่น
พัฒนาการวัยผู้ใหญ่ (Adulthood Development)
พัฒนาการทางร่างกาย (Physical Development)
-มีทางร่างกายสมบูรณ์โตเต็มที่ทั้งเพศหญิงและเพศชาย
-มีความสูงที่สุดในวัยผู้ใหญ่
-มีกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อไขมัน
-เพศชาย ไหล่จะกว้าง มีการเพิ่มขนาดของต้นแขนและมีความแข็งแรงมากขึ้น
-เพศหญิง เต้านมและสะโพกมีการเจริญเต็มที่
-ร่างกายจะมีพลัง คล่องแคล่วว่องไว
-การรับรู้ต่าง ๆ มีความสมบูรณ์เต็มที่ เช่น สายตา การได้ยิน การดมกลิ่น การลิ้มรส เป็นต้น
พัฒนาการทางจิตใจ (Psychological Development)
-มีการควบคุมอารมณ์ได้ดีขึ้น
-มีความมั่นคงทางจิตใจดีกว่าวัยรุ่น
-คำนึงถึงความรู้สึกของผู้อื่น รู้สึกยอมรับผู้อื่นได้ดีขึ้น
-มีพัฒนาการด้านอารมณ์รักได้ในหลายรูปแบบ เช่น รักแรกพบ หรือรักแบบโรแมนติก
-มีความรู้สึกที่จะปรารถนาใช้ชีวิตคู่ด้วยกัน
-มีการใช้กลไกทางจิตชนิดฝันกลางวัน การเก็บกดน้อยลง
-มีการใช้เหตุผลทั้งกับตนเองและผู้อื่นมากขึ้น
พัฒนาการทางสังคม (Social Development)
-ให้ความสำคัญกับกลุ่มเพื่อนร่วมวัยลดลง แต่สัมพันธภาพในเพื่อนที่ใกล้ชิดยังคงอยู่
-มีความผูกพันกันมากกว่าความผูกพันในลักษณะของคู่รัก
-เริ่มใช้ชีวิตครอบครัวกับคู่ของตนเอง
--เกิดการปรับตัวกับบทบาทใหม่
-การสัมพันธ์กับบุคคลในครอบครัวจะเพิ่มขึ้น
-สังคมความใกล้ชิดสนิทสนม
-บุคคลในสังคมของวัยได้แก่ เพื่อนรัก คู่ครอง
-บุคคลจะพัฒนาความรัก ความผูกพัน แสวงหามิตรภาพที่สนิทสนม
-สามารถสร้างมิตรภาพได้มั่นคง
-มีความสัมพันธ์กันอย่างไว้เนื้อเชื่อใจและนับถือซึ่งกันและกัน
-สังคมการแยกตัว
-มีความรู้สึกอ้างว้างเดียวดาย
-เป็นคนที่หลงรักเฉพาะตนเอง
พัฒนาการทางสติปัญญา (Intellectual Development)
-มีพัฒนาการทางความคิดสติปัญญาอยู่ในระดับขั้นสูงที่สุดของพัฒนาการ
-มีความสามารถทางสติปัญญาสมบูรณ์ที่สุด
-คุณภาพของความคิดจะเป็นระบบ
-มีความสัมพันธ์กัน
-มีความคิดรูปแบบนามธรรม
-มีความคิดเปิดกว้าง ยืดหยุ่นมากขึ้น
-รู้จักจดจำประสบการณ์ที่ได้เรียนรู้
-สามารถปรับตัวเข้ากับสถานการณ์ต่างๆ ได้ดี
-มีลักษณะของความคิดสร้างสรรค์และค้นหาปัญหาด้วย
พัฒนาการวัยสูงอายุ (Elderly Development)
พัฒนาการทางร่างกาย (Physical Development)
-การเปลี่ยนแปลงภายนอก
-ผมหงอก
-มีรอยเหี่ยวย่นบนใบหน้า
-หลังโกง หรือค่อม
-กล้ามเนื้อหย่อนสมรรถภาพ
-ร่างกายเคลื่อนไหวได้ช้าลง การทรงตัวไม่ดี
-การได้ยินเสื่อมลง หูตึง
-การปัญหาในมองเห็น สายตาฝ่าฟาง
-การเปลี่ยนแปลงภายใน
-อวัยวะเริ่มทำงานเสื่อมถอยในทุกระบบ
-ความยืดหยุ่นตัวของเส้นเลือดลดลง
-มีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ต่างๆ
- มีการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย
พัฒนาการทางจิตใจ (Psychological Development)
-ยังคงมีอารมณ์รัก ในบุคคลอันเป็นที่รักโดยเฉพาะบุคคลในครอบครัว
-มีอารมณ์เหงา ว้าเหว่
-รู้สึกว่าคุณค่าของตนเองลดลง เนื่องจากต้องพึ่งพาบุตรหลาน
-รู้สึกว่าตนเองเป็นภาระของคนอื่น
-มักแสดงอาการหงุดหงิด น้อยใจ ต่อบุตรหลาน
-มีความเศร้าโศก มีผลกระทบต่อจิตใจ สุขภาพกาย และพฤติกรรม
พัฒนาการทางสังคม (Social Development)
-สังคมในครอบครัวหรือเพื่อนร่วมวัย
-กิจกรรมของผู้สูงอายุจึงมักเป็นกิจกรรมการเลี้ยงดูหลาน ดูแลบ้านให้กับบุตรหลาน
-กิจกรรมที่วัด ทำบุญ ฟังธรรม
-กิจกรรมในชุมชน เช่น เป็นสมาชิกชมรมผู้สูงอายุ เป็นต้น
พัฒนาการทางสติปัญญา (Intellectual Development)
-สมองเสื่อมหรือสมองจะฝ่อและมีน้ำหนักลดลง
-สมองถูกทำลายไป โดยเฉพาะส่วนที่เรียกว่า Gray Matter
-เลือดมาเลี้ยงสมองได้น้อย มีภาวะความดันโลหิตสูง
-เซลล์ประสาทตายเพิ่มขึ้นและจำนวนเซลล์ลดลงตามอายุ
-เริ่มมีอาการความจำเสื่อม โดยเฉพาะความจำในเหตุการณ์ปัจจุบัน
อ้างอิง
เกศรา น้อยมานพ. (ม.ป.ป.). เอกสารประกอบคำสอนรายวิชาจิตวิทยาพัฒนาการผู้เรียน.
ชลบุรี : คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. (อัดสำเนา).
ความเห็น (2)
เรื่องที่น้องเขียนสรุปได้ดี อ่านแล้วได้ใจความกระชับ ขอชื่นชมเด็กยุคใหม่ที่นำความรู้มาให้คนอื่นค้นคว้าได้
แต่ถ้าจะให้เยี่ยมไปเลยน้องช่วยลงบรรณานุกรมด้วยจะดีมาก ขอบคุณครับ
ขอบคุณสำหรับข้อเสนอแนะ ผมเขียนเอกสารอ้างอิงที่ใช้ในการศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมแล้วนะครับ...