ผมเตรียมสอนช่วงวันหยุดปีใหม่...คิดว่าหัวข้อนี้อาจเป็นประโยชน์แก่ผู้สนใจพัฒนาหรือกำลังสำรวจคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพของผู้รับบริการทางการแพทย์และสาธารณสุข...ขอส่งความสุขและคุณภาพชีวิตที่ดีแก่พี่น้องทุกท่านตลอดปีใหม่และตลอดไปครับ
ทบทวนกระบวนการคิดของผู้ต้องการสำรวจ
- เป้าหมายของการสำรวจ ›สำรวจใคร ที่ไหน เวลาใด วิธีการอย่างไร
- เหตุผลของการสำรวจ ›ทราบความต้องการในการสำรวจ ›ทราบประโยชน์ในการสำรวจต่อสาธารณชน ›ทราบประเด็นที่น่าสนใจต่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ›ทราบปัญหาที่น่าสนใจต่อการวิจัยพัฒนาและหาแนวทางแก้ไข
- มิติของการสำรวจ ›สุขภาวะทางร่างกาย จิตใจ สังคม คุณภาพชีวิตในหลายมิติหรือหนึ่งมิติ
ทบทวนกระบวนการวิเคราะห์แบบสำรวจ
- เนื้อหาครอบคลุมประเด็นที่ผู้สำรวจสนใจ
- เนื้อหาได้ผ่านการวิจัยและมีระดับคะแนนเหมาะสม (ไม่ดี = 0 ถึง ดีมาก = 5)
- เนื้อหามีความเป็นสากลและมีการแปลหรือปรับใช้ในแต่ละประเทศอย่างเหมาะสม (Forward-backward translation)
- เนื้อหามีระบบการให้คะแนนแบบสเกลความรู้สึกหรือมาตราวัดตัวเลข
- เนื้อหามีการศึกษาความเที่ยงตรง (Validity) และความเชื่อมั่น (Reliability)
- เนื้อหามีการประยุกต์ใช้แบบเฉพาะกลุ่มเป้าหมายหรือครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย
ทบทวนกระบวนการสังเคราะห์แบบสำรวจ
แบบสำรวจควรมีรูปแบบอย่างไร
›จำนวนคำถามปลายเปิดแบบมีตัวเลือก
›จำนวนคำถามปลายปิดที่สามารถเชื่อมโยงกัน
›คำตอบที่ได้สามารถประมวลข้อมูลเชิงคุณภาพและปริมาณได้
›มีสัญลักษณ์ คำสั่ง ขนาด ตาราง และทิศทาง ที่ง่าย สะดวก และมีความไวต่อความคิดของผู้ตอบ ในระยะเวลาไม่เกิน 20 นาที
แบบสำรวจควรผ่านขั้นตอนอะไรบ้าง
›การทบทวนวรรณกรรม กรอบอ้างอิง แบบสำรวจสากล ความคิดเห็นผู้เชี่ยวชาญ และข้อมูลความต้องการของเป้าหมาย
›การสัมภาษณ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ สังเกต ทดลอง และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพและปริมาณในกลุ่มตัวอย่างอย่างน้อย 10 คน หรือ คาดการณ์การกระจายปกติของข้อมูลทางสถิติด้วยจำนวนอย่างน้อย 30 คน
›การคัดเลือกข้อมูลเพื่อสร้างหัวข้อที่จำเป็นในแบบสำรวจ โดยเน้นหลักการวิเคราะห์ทางสถิติ
เทคนิคการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อวิเคราะห์แบบสำรวจ
-
ระวังความผิดพลาด (bias) จาก ›การใช้คำศัพท์เฉพาะที่คนส่วนใหญ่ไม่รู้จัก ›คำที่แสดงความรู้สึกหรือความถี่ของเวลาอย่างไม่ต่อเนื่อง ›คำที่เน้นเหตุผลมากกว่าพฤติกรรมตามธรรมชาติ ›คำที่ชี้นำ มีช่วงเวลานำหน้า เร่งคำถาม ใช้คำถาม “ทำไม” คำถามซ้อนคำถาม คำถามซับซ้อน
- สเกลคำถามปลายเปิดควรมีตัวเลือก [ ] ใช่ [ ] ไม่ใช่ [ ]ไม่รู้
- สเกลมาตราวัดควรเรียงลำดับจากน้อยไปมาก และมีระดับที่เหมาะสม (หากไม่แน่ใจจำนวนคี่หรือคู่ ควรทดลองก่อนใช้สำรวจจริง)
- อย่าใช้คำถามที่เน้นความรู้สึก เช่น อายุ รายได้ เพศ สถานภาพสมรส (ให้มีการเขียนตอบ)
เทคนิคการเป็นผู้สำรวจที่เหมาะสม
- ใช้น้ำเสียงปิติยินดี น่าสนใจ และมีบุคลิกภาพมืออาชีพ ไม่มีอารมณ์ทางลบ
- อ่านคำถามตามลำดับ อย่าข้ามเพราะคาดหวังคำตอบหรือคาดเดาคำตอบด้วยความรู้สึกเข้าข้างตนเอง
- ใช้คำถามปลายเปิดว่า อะไร เมื่อไร อย่างไร เพราะอะไร
- อ่านคำถามด้วยเสียงดัง ชัดเจน และจังหวะช้าๆ เพื่อให้เวลาผู้ตอบทำความเข้าใจ
- ทวนคำถามซ้ำในกรณีผู้ตอบยังไม่เข้าใจคำถาม หรือกล่าวนำแบบเฉพาะเจาะจง เช่น คำถามนี้สนใจในสิ่งที่คุณจำได้ รู้สึกได้ หรือมีความหมายต่อคุณ
- สะท้อนความรู้สึกและให้กำลังใจ เช่น ขอทบทวนว่าคุณคิดข้อนี้...ใช่ ความคิดเห็นมีประโยชน์มาก เราขอขอบคุณ
- อธิบายวัตถุประสงค์ของการสำรวจและความเชื่อมั่นในการวิเคราะห์คำตอบภาพรวม โดยไม่เปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคล
แหล่งข้อมูลอ่านเพิ่มเติม