การเรียนสำหรับพระภิกษุ-สามเณร เรียกกันว่า เรียนพระปริยัติธรรม แบ่งออกเป็น 3 แผนก คือ แผนกธรรม เป็นการเรียนนักธรรม ชั้นตรี โท เอก แผนกบาลี คือการเรียนภาษาบาลีซึ่งเป็นภาษาที่ใช้บันทึกหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาที่เรียกกันว่า พระไตรปิฎก แผนกสามัญ คือ การเรียนวิชาการทางโลกทั้ง 8 กลุ่มสาระ และยังมีวิชาทางพุทธศาสนาไม่ว่าจะเป็นวิชาภาบาลี ศาสนปฏิบัติ การเรียนทั้งสามแผนกจำเป็นต้องอาศัยทักษะทางการอ่านและการเขียนสูงมาก
ปัจจุบันก็เป็นที่หนักใจสำหรับครูผู้สอนมาก เพราะกว่าที่จะเริ่มการเรียนการสอนได้ ครูก็ต้องมาเน้นทักษะพื้นฐานกันใหม่ ทั้งการเขียนและการอ่าน กว่าที่จะมาเริ่มเรียนตามบทเรียนที่กำหนดก็ต้องใช้เวลาล่วงเลยนานพอสมควร ยิ่งการเรียนบาลียิ่งหนักไม่ใช่ภาษาไทย เป็นภาษาที่อยู่ในแคว้นมคธที่เรียกกันว่า ภาษามาคธี ในประเทศอินเดีย ครูผู้สอนก็ยิ่งต้องใช้ความพยายามมากเป็นทวีคูณกว่าจะขัดเกลาให้ผู้เรียนสามารถเรียนและสอบภาษาบาลีได้
จึงเป็นเรื่องไม่แปลกเลยที่ปัจจุบันหาผู้เรียนภาษาบาลีโดยตรงดังแต่ก่อนยากมาก เพราะนอกจากจะเรียนยากแล้ว ยังต้องใช้ทักษะเกือบทุกด้าน ทั้งท่องจำ เขียน อ่าน ต้องอาศัยหลักอิทธิบาท 4 ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา สูงมากจึงจะประสบความสำเร็จแต่ก็คิดว่าคงจะมีการปรับเปลี่ยนวิธีการเรียนการสอนอีกแน่นอน เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเรียนได้ง่ายขึ้น และจะเป็นอีกวิธีการหนึ่งที่จะเป็นแรงจูงใจให้มีผู้สนใจเรียนวิชาภาษาบาลีนี้มากขึ้น เพราะเป็นภาษาที่สำคัญที่ใช้จารึกหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนานั่นเอง
นี่ก็เป็นอีกบทสะท้อนความรู้สึกหนึ่งทั้งในฐานะผู้ที่เคยเรียนและผู้สอนอยู่ในขณะนี้อยากเห็นความเปลี่ยนแปลงหลายด้านเพื่อความเจริญยั่งยืนของพระพุทธศาสนา แต่การจะเปลี่ยนแปลงนั้นยากเต็มที เพราะองค์กรทางพระพุทธศาสนานั้นเป็นองค์กรใหญ่และเป็นองค์กรที่ปกครองกันตามลำดับอาวุโส คิดอะไรแปลกใหม่มากไป ผู้ใหญ่ไม่เห็นด้วย ก็จะกลายเป็นทำอะไรเกินหน้าเกินตา กรรมการก็จะเป่าลูกหวีดดัง ปรี๊ด ๆๆ ให้ได้ยิน ก็จะเป็นต้องก้มหน้าพับเก็บไอเดียใหม่ ๆ ที่คิดว่า เจ๋ง ไว้ใช้คราวหน้าถ้าผู้ใหญ่เห็นด้วย เฮ้อ... แล้วเมื่อไหร่จะได้ใช้ละเนี่ย อดใจรอหน่อยก็แล้วกันนะลูกศิษย์ของพระอาจารย์
อ่านแล้วก็อึ้งไปพักนึง
คงต้องช่วยกันคิดช่วยกันส่งสารไปสู่โลกภายนอกให้ได้รับรู้เรื่องราวข้างในกำแพงวัดบ้าง
ขอบคุณท่านมหาที่ได้เขียนเรื่องนี้
ขอให้เขียนแนวนี้เพื่อคนยากจนขาดโอกาสด้อยโอกาส ขาดทุกอย่างตั้งแต่ปู่ย่าตายายถึงปัจจุบันก็ยังขาดเหมือนเดิม
สาธุ อาวุโส
แวะมาทักทายค่ะ
กราบขอบพระคุณครับพระอาจารย์มหาแล ที่คอยให้ข้อคิดแลกเปลี่ยนเรียนรู้เสมอมาครับ ผมก็จะพยายามเขียนให้ชาวบ้านรับรู้ละครับพระอาจารย์ เพราะผมอยู่ในถิ่นที่เรียกว่า ไกลปืนเที่ยง ห่างไกลจากความเจริญพอสมควรครับ
เจริญพรคุณโยม Kamonrat' Chiang-Rai
สาธุอนุโมทนาทีแวะเข้ามาทักทาย มีอะไรจะแลกเปลียนเรียนรู้ก็เชิญนะ