จะมีสถาบันไหน โรงเรียนใดที่จะเปิดโอกาสให้คุณครูได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญาจากปราชญ์เดินดิน ศิลปินพื้นบ้าน ให้มีบุคคลทำหน้าที่นี้ในสถานศึกษาได้ อย่างต่อเนื่องตลอดไป ที่ต้องกล่าวอย่างนี้เพราะหน่วยงานสถานศึกษาจะต้องเป็นผู้นำในการอนุรักษ์ สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น เพียงแต่ว่าในแต่ละสถานศึกษาได้เดินหน้าในเรื่องนี้กันอย่างจริงจังมากน้อยแค่ไหน หรือว่าเพียงแต่ทำพอไม่ให้มีเท่านั้นไม่ได้มองไปถึงการจรรโลง และค้ำจุนอย่างเหนียวแน่น
จากความเห็นของนักเรียนชั้น ม.6/1- 6/4 ที่ได้ร่วมกันคิดและเสนอความเห็นให้ผมเอาไว้ว่า สาเหตุที่เยาวชนไทย ไม่สนใจเอกลักษณ์ของท้องถิ่น เพราะ ชุมชนหรือสังคมที่อาศัยอยู่ไม่เข้มแข็งในเรื่องของการเรียนรู้เอกลักษณ์ของท้องถิ่น ชุมชนอ่อนแอ ไม่มีจุดยืนหรือไม่แสดงจุดเด่นให้เห็นอย่างชัดเจนว่า มีที่มาและมีการพัฒนาในเรื่องใดบ้าง โดยเฉพาะวิถีชีวิตในชุมชน อาชีพ ความเป็นอยู่พึ่งตนเองได้อย่างมั่นคงหรือยังจะต้องทิ้งถิ่นไปหากินที่อื่นจนแทบไม่เหลืออยู่เฝ้าบ้านเกิด
ในเมื่อชุมชนไม่เข้มแข็ง เหมือนเครื่องจักรที่มีอุปกรณ์มีส่วนประกอบที่ชำรุดหมดสภาพนับวันแต่จะต้องหยุดอยู่กับที่หรือถอยหลังห่างจากความเจริญไปทุกที สังคมใดเริ่มล้าหลัง ถดถอยแสดงว่ากำลังตามไม่ทันสถานการณ์ในปัจจุบัน น่าเป็นห่วงเยาวชนของชาติที่เป็นคนรุ่นใหม่ มีความรู้สึกนึกคิดและเห็นโลกที่สวยงามตามอย่างสื่อที่ทันสมัยชักนำไปในทางสูงส่งเลิศลอย แต่อาจลืมที่มา ลืมไปว่าถิ่นเกิดของเรามีรากเหง้าฝังลึกที่เหนี่ยวแน่นมายาวนาน แต่ขาดตอน ไม่มีผู้ที่จะมาสานต่อ สืบทอดเจตนารมณ์ของคนรุ่นเก่า จึงทำให้เยาวชนไม่รู้อดีต ไม่รู้เรื่องราวในปัจจุบัน และวาดฝันตามความหลงใหลในสิ่งยั่วยวนต่าง ๆ
การที่คนคนหนึ่งหลงใหลในอดีต เดินทางตามรอยคนเก่า ๆ ในบางสิ่งบางอย่าง มีประโยชน์ต่อการดำรงชีวิตความเป็นอยู่มาก ได้แก่
- ได้เรียนรู้การดำเนินชีวิตของคนรุ่นก่อนว่า เขาอยู่รอดกันได้อย่างไร
- ได้ใช้ความสามารถในการประกอบอาชีพ มีรายได้เลี้ยงครอบครัว
- มีความภาคภูมใจเมื่อได้รับการกล่าวถึงในสิ่งที่เราทำได้ มีจุดเด่น
- ช่วยเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน เป็นจุดขายเป็นหน้าตา เป็นสัญลักษณ์ ตัวแทนของท้องถิ่น
เด็ก ๆ เขาแสดงความเห็นว่า ชุมชนไม่เข้มแข็งในเรื่องการเรียนรู้และการรักษาเอกลักษณ์ของท้องถิ่น มิใช่ว่าขาดการเรียนรู้ เพราะคนในสังคม ในชุมชนต่างก็มีการศึกษาในระดับความรู้พื้นฐาน เป็นอย่างน้อย แต่พวกเขาขาดการปลูกฝังความคิดให้มีความเข้าใจในท้องถิ่น จึงทำให้ไม่มีความจริงจัง (เอาจริงเอาจัง) ในสิ่งที่มีความสำคัญ ปล่อยไว้จนนาน ๆ เข้าจึงไม่สามารถที่จะพึ่งตนเองได้ คนบางกลุ่มจึงต้องหันไปพึ่งในสิ่งที่มองไม่เห็น ไปหลงเขชื่อในสิ่งที่มีความลี้ลับ ชุมชนใดมีความอ่อนแอ ไม่เพียงแต่เอกลักษณ์ของท้องถิ่น ขาดการสานต่อและได้รับการพัฒนาเท่านั้น ยังมีผลส่งถึงการพัฒนาเศรษฐกิจของชาติด้วย
มาช่วยกันสานความเข้าใจให้กับเยาวชน คนรุ่นใหม่ ได้มีความรู้สึกนึกคิด รักบ้านเกิดเมืองนอน ยกย่องเอกลักษณ์ของท้องถิ่น เพิ่มความเข้มแข็งให้กับสังคมกันตั้งแต่บัดนี้ จะดีกว่า
(ติดตามตอนที่ 6 สาเหตุที่เยาวชนไทยไม่สนใจเอกลักษณ์ของท้องถิ่น)
ขอเจริญพร