ตอนที่ ๔ ของตลาดนัดการจัดการความรู้ของเยาวชนในชุมชนท้องถิ่นภาคใต้ ครั้งที่ ๑ ของสรส.ด้วยความสนับสนุนของมูลนิธิสยามกัมมาจล ธนาคารไทยพาณิชย์ที่ รร.ลิกอร์ จ.นครศรีธรรมราช เมื่อวันที่ ๖-๗ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ เป็นการถ่ายทอดประสบการณ์ เรื่อง " เยาวชนกับการพัฒนาอาชีพ ..สืบสานงานศิลป์กับวิทยาลัยศิลปะหัตถกรรม " ....
อาจารย์สมชาย น้อยทับทิม จากวิทยาลัยศิลปะหัตถกรรม นครศรีธรรมราช เล่าถึง เครื่องถม ที่มีประวัติยาวนานของเมืองนครศรีธรรมราช (เมืองนครฯ) ที่เชื่อกันว่า โดยที่คนไทยได้รับประเพณีวัฒนธรรมบางส่วนมาจากโปรตุเกส โดยเฉพาะที่เมืองนครฯ ได้รับเอาวิธีการทำเครื่องถมมาไว้ และต่อมาได้แพร่หลายเป็นที่นิยมที่กรุงศรีอยุธยา ดังปรากฏว่าสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โปรดเกล้าให้จัดทำไม้กางเขนส่งไปถวายองค์สันตะปาปาที่กรุงโรม โดยได้ทรงรับสั่งให้เจ้าเมืองนครศรีธรรมราชที่เป็นศูนย์กลางของเครื่องถม หาช่างถมที่มีฝีมือเข้ามาทำถวาย
ปัจจุบันศิลปะการทำเครื่องถมมีเหลือน้อยมาก เป็นของมีค่าและมีราคาสูง เป็นงานที่ต้องใช้ฝีมือที่มีความละเอียดปราณีต และมีต้นทุนการผลิตสูงมาก เป็นหัตถกรรมพื้นเมืองที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ในการฟื้นฟูส่งเสริม เพื่อการอนุรักษ์และพัฒนาศิลปกรรมท้องถิ่นให้แพร่หลายยั่งยืนสืบต่อไป...
น้อง นักศึกษาปวส. ๒ แผนกโลหะ รูปพรรณ เครื่องประดับ และอัญมณี ได้ศึกษา และฝึกฝนศิลปะด้านการทำเครื่องถมด้วยใจรัก เล่าให้พวกเราฟังอย่างภาคภูมิใจว่า...
- นอกจากความสุขใจที่ได้ทำงานที่พอใจและมีความถนัดแล้ว ยัง มีรายได้ระหว่างการศึกษาไม่ต่ำกว่า ๗,๐๐๐-๘,๐๐๐บาทต่อเดือน จากการรับงานร้านขายเครื่องถมทั้งภายในจังหวัดนครศรีธรรมราช และจังหวัดใกล้เคียง ถ้าไม่มีรายการเข้า ก็จะไปรับจากที่ร้าน เช่นการสลักขัน ๕ นิ้ว ได้รับเงินตอบแทน ๑,๕๐๐ บาท เป็นต้น ซึ่งช่วยลดค่าใช้จ่ายที่ต้องขอจากผู้ปกครองด้วย
- ตัวอย่างการทำกำไรข้อมือถม ทำจากเงิน ๙๕ % น้ำหนัก ๓ บาท ราคา ๓,๐๐๐ บาท ใช้เวลาในการทำ ๓ วัน ต้องใช้ความอุตสาหะและตั้งใจมาก โดยมีขั้นตอนการทำ คือ
--- เริ่มจากการนำเงินไปหลอม รีดให้แบน เมื่อได้ขนาดเบอร์ที่ต้องการ ต่อด้วยการใส่ชัน เพื่อเป็นตัวช่วยยึดเกาะ เพิ่มความเหนียวของตัวเนื้อโลหะ
--- ลงลวดลายและแกะสลักเป็นลายกนกไทยที่อ่อยช้อย หรือลายดอกไม้ที่สวยงาม ซึ่งใช้เวลาไม่ต่ำกว่า ๑ วัน
--- เมื่อสลักเสร็จ นำไปตีเข้าเลากำไร คือนำขึ้นเป็นรูปกำไร
--- การลงยาถม โดยการนำไปเผา แช่กรด ขัดด้วยแปรงทองเหลือง แล้วล้างด้วยซัลไลต์ ก่อนนำไปลงยาถม ซึ่งต้องใช้ไฟอ่อนๆ อย่างใจเย็น
--- ขั้นตอนการเก็บรายละเอียด คือการตะไบยาถม และถูด้วยกระดาษทราย เพื่อลบรอยตะไบ ทำให้ผิวของชิ้นงานเรียบ
--- นำชิ้นงานมาแลเงา คือสลักลายให้เด่นขึ้นอีกครั้งหนึ่ง ขัดเงาเก็บรายละเอียดเล็กน้อย แล้วนำมาล้างด้วยซัลไลต์
สำเร็จเป็นกำไรชิ้นหนึ่งที่สวยงาม ฝีมือเยาวชนคนเก่งของเรา....น่าซื้อน่าหามาสวมใส่ หรือซื้อเป็นของฝากที่ระลึกจากเมืองนครฯอย่างยิ่ง
พรรณา ผิวเผือก (ไม่มีชื่อกลาง)และน้องberger0123 ที่สนใจ..จะได้นำมาเล่าอีกนะคะ