นักศึกษาปริญญาเอกด้าน KM

         คุณพร  เดชชัยยัญ  นศ. ปริญญาเอกของ ม.ธรรมศาสตร์   หลักสูตรสหวิทยาการ   และมี ดร. ณพศิษฎ์  จักรพิทักษ์ แห่งวิทยาลัยศิลปะ  สื่อ  และเทคโนโลยี มช. เป็นอาจารย์ที่ปรึกษาหลัก   มาปรึกษาผมวันนี้ (27 มี.ค.49)

         คุณพรทำวิจัยเพื่อวิทยานิพนธ์เรื่องการสร้างความรู้โดยกระบวนการสุนทรียสนทนา (dialogue) ในทีมงานที่เรียกว่า Task Force

คุณพรสร้าง "Dialogue Model" ขึ้นจาก 4 ทฤษฎี คือ
 - ทฤษฎี SECI ของ Nonaka & Takeuchi
 - ทฤษฎี Learning Organization ของ Peter Senge
 - ทฤษฎี Dialogue ของ Bohm
 - ทฤษฎีการสร้างความรู้ Single Loop & Double Loop ของ Argyris

ได้สร้าง "ปัจจัย" หรือ "ร่องรอย" กระบวนการสร้างความรู้ใน Dialogue Model 14 ตัว คือ
 1. การยกตัวอย่างเปรียบเทียบ (Metaphor)
 2. การใช้ความคลุมเครือไม่ชัดเจน (ambiguity) เป็นเส้นทางสู่การสร้างความรู้
 3. การเกิดคำพูดหรือปรากฎการณ์ซ้ำ ๆ (redundancy)
 4. การเสนอกรอบแนวคิด (concept)
 5. ความหลากหลาย (variety) ของเหตุปัจจัยและแนวคิด
 6. การร่วมกันพิจารณาขั้นตอนการปฏิบัติงาน (procedures)
 7. การทบทวนหลักการปฏิบัติ (AAR)
 8. การแกะรอย (tracking)
 9. การเล่าเรื่อง (storytelling)
 10. การสร้างภาพ (visualization) เพื่อการสื่อสาร เช่น กราฟ  ตาราง  แผนภูมิ  ภาพถ่าย
 11. การสร้างความสมดุลสู่เป้าหมายที่ต้องการ
 12. การพูดหรือนำเสนออย่างตรงไปตรงมา (authentic)
 13. การสร้างจุดสงสัยไม่แน่ใจ (skeptic)
 14. การแขวนลอยความคิด (hold หรือ suspend) ไม่ด่วนตัดสิน

         ผมมีความเห็นว่า   คุณพรต้องเขียนและทำความเข้าใจ "ปัจจัย" หรือ "ร่องรอย" ทั้ง 14 ให้ชัดเจน   ให้อธิบายได้ด้วยตนเอง   ยกตัวอย่างเหตุการณ์จริงตามแต่ละข้อได้   อธิบายได้ด้วยมุมมองหลายแบบหลายตัวอย่าง

         ประเด็นสำคัญยิ่งก็คือ "ปัจจัย" หรือ "ร่องรอย" ของกระบวนการสร้างความรู้ทั้ง 14 ข้อนั้น   ไม่ได้อยู่โดด ๆ   แต่อาศัย "ปัจจัย" ข้ออื่นเป็นเหตุนำไปสู่ปัจจัยข้อนั้น   ในลักษณะของอิทัปปัจจยตา   ดังนั้น การนำเสนอ "ปัจจัย" เหล่านี้ต้องเสนอในลักษณะ "ดิ้นได้" หรือ "มีชีวิต"   อย่านำเสนอแบบ "กลไก" (mechanical)  ต้องนำเสนอแบบ organic

วิจารณ์  พานิช
 27 มี.ค.49