ปูทะเลย์มหาวิชชาลัย กับ ธัมมิกประชาธิปไตย
ใส่การศึกษาที่แท้ลงในการเมืองการปกครอง : นับเป็นเรื่องที่น่าสนใจยิ่งที่ทางออกที่หลวงพ่อพุทธทาสได้เมตตาให้แนวทางไว้ดังกล่าวนี้ ได้สอดคล้องตรงกันกับแนวพระราชดำริขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในรัชกาลปัจจุบัน พระองค์มีพระปรีชาญาณอันน่าอัศจรรย์ยิ่ง ได้ทรงมีพระเมตตาถ่ายทอดแนวพระราชดำริในเรื่องการเมืองการปกครองและการแก้ปัญหาสังคมนี้ผ่านงานวรรณกรรมในพระราชนิพนธ์เรื่อง “พระมหาชนก” ซึ่งมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักกันดีของคนไทย แต่เป็นที่น่าแปลกประหลาดใจเป็นอย่างยิ่งที่คนไทยกลับไม่ค่อยได้อ่านอย่างเอามาขบคิดให้เกิดการเรียนรู้อย่างแท้จริง แล้วนำมาปฏิบัติให้เกิดประโยชน์สุขแก่สังคมไทย ความจริงแล้วพระองค์ได้ทรงชี้ให้เห็นถึงความเสื่อมถอยทางสังคม และทางออกทางแก้ไว้อย่างชัดเจน อันน่าอัศจรรย์ใจยิ่งนัก ผู้ที่จะต้องมาปฏิรูปการเมืองทั้งหลายสมควรจะได้นำมาอ่านและศึกษาเรียนรู้อย่างถ่องแท้ จะเห็นว่า แนวทางการปฏิรูปการเมืองที่สมบูรณ์อยู่ในพระราชนิพนธ์เรื่องพระมหาชนกนี้แล้ว
พระองค์ได้มีพระราชปรารภไว้ถึงตอนที่มีผู้คนมายื้อแย่งผลมะม่วงจนทำลายต้นมะม่วงให้โค่นล้มลงว่า “ นับแต่อุปราชจนถึงคนรักษาช้างคนรักษาม้า และนับแต่คนรักษาม้าจนถึงอุปราช และโดยเฉพาะเหล่าอำมาตย์ ล้วนจาริกในโมหภูมิทั้งนั้น. ไม่มีความรู้ทั้งทางวิทยาการทั้งทางปัญญา ยังไม่เห็นความสำคัญของผลประโยชน์แท้แม้ของตนเอง จึงต้องตั้งสถานอบรมสั่งสอนให้เบ็ดเสร็จ”
( พระมหาชนก หน้า (๗))
ในพระราชนิพนธ์เรื่องนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงมีพระเมตตาพระราชทานแนวทางออกไว้อย่างเป็นรูปธรรมในเรื่องว่า ทรงให้ตั้ง “ปูทะเลย์มหาวิชชาลัย” ขึ้นมา ซึ่งจะทำหน้าที่ฝึกฝนอบรมให้กับคนทุกระดับ ตั้งแต่อุปราช เหล่าอำมาตย์ ลงไปถึงคนเลี้ยงช้าเลี้ยงม้า ให้มีความรู้ทั้งทางโลกและปัญญาทางธรรม จึงต้องตั้งคำถามกับ ฯพณฯ นายกรัฐมนตรีและคณะรัฐบาลว่า “จะทำอย่างไรถึงจะมีปูทะเลย์มหาวิชชาลัยในรัฐบาลได้?” ตั้งคำถามกับนักการเมืองทุกท่านว่า “จะทำอย่างไรถึงจะมีปูทะเลย์มหาวิชชาลัยในรัฐสภาและทุกพรรคการเมืองได้?” ตั้งคำถามกับผู้ดูแลระบบการศึกษาสมัยใหม่ของไทยว่า “จะทำอย่างไรถึงจะมีปูทะเลย์มหาวิชชาลัยในการศึกษาในระบบของไทยได้ในทุกระดับตั้งแต่อนุบาลจนถึงปริญญาเอกในทุกสาขาวิชา?” … และสำคัญที่สุดที่จะเป็นเครื่องมือต้นเริ่มที่กำหนดให้ทุกฝ่ายต้องตระหนักจนนำไปสู่การปฏิบัติได้จริงอย่างเป็นรูปธรรม ก็คือต้องตั้งคำถามกับคณะบุคคลที่จะเข้ามาปฏิรูปการเมืองว่า “จะทำอย่างไรถึงจะมีปูทะเลย์มหาวิชชาลัยในรัฐธรรมนูญที่ต้องบัญญัติให้เป็นหน้าที่ที่ทุกฝ่ายต้องปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม?” ปูทะเลย์มหาวิชชาลัยคืออะไร ? ใช่การศึกษาที่จะพัฒนาคนให้เป็นมนุษย์หรือไม่ ใช่การศึกษาที่ทำให้คนมีศีลธรรมหรือไม่ จะทำให้เกิด ธัมมิกประชาธิปไตยได้จริงหรือไม่? คนไทยทุกคนโปรดกลับไปอ่าน หรือจำเป็นต้องอ่านพระราชนิพนธ์เรื่องพระมหาชนกนี้อย่างตั้งใจและเรียนรู้อย่างจริงจังจนเกิดปัญญา อันจะเป็นแสงสว่างส่องให้เห็นทางออกจากวิกฤตของบ้านเมืองในทุกวันนี้ได้อย่างดียิ่ง
ในโอกาสครบรอบ ๑๐๐ ปีแห่งชาตกาลของหลวงพ่อพุทธทาส ในปี ๒๕๔๙ นี้ อันสบสมัยกับปีมหามงคลในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี ในปี ๒๕๔๙ เช่นเดียวกัน ซึ่งเป็นปีที่เกิดวิกฤตการณ์ของบ้านเมืองขึ้นมาพอดี ผู้เขียนจึงถือใช้โอกาสนี้นำแนวคิดหลักธรรมและอัญเชิญแนวพระราชดำริที่มีความสอดคล้องต้องกันเป็นอย่างยิ่งมาเป็นเครื่องบูชาธรรมในหลวงพ่อพุทธทาส และเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งหวังว่าคนไทยทุกคนเมื่ออ่านแล้วจะเข้าใจและเริ่มที่จะย้อนกลับมาเรียนรู้จนเกิดปัญญาแท้จริง อันจะนำมาซึ่งประโยชน์สุขแก่สังคมไทยได้อย่างยั่งยืนสืบไป ..
ฐิตวํโส ภิกฺขุ ๘ เมษายน ๒๕๔๙
ปูทะเลย์มหาวิชชาลัย คือการศึกษาที่แท้นั้น
