หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน

หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐานสร้างเยาวชนให้คิดทำและค้นคว้าอย่างเป็นวิทยาศาสตร์

ดร.วิโรจน์ ตันตราภรณ์ ได้นำเสนอกลยุทธ์ที่จะพัฒนาชาติให้มีอิสรภาพจากการพึ่งพาเทคโนโลยีจากต่างประเทศอย่างเพียงพอ ผ่านกระบวนการพัฒนาการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ โดยปรับปรุงระบบการเรียนการสอนเดิมให้ดีขึ้น โดยการอบรมครูที่มีอยู่ในระบบ ปรับปรุงหลักสูตรภายในกรอบเดิม ปรับปรุงวิธีการสอนและสอนให้นักเรียนทุกคนมีโอกาสรู้และเพิ่มทักษะ อันจะปัจจุบันเป็นที่ยอมรับกันว่า การจัดการศึกษาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของประเทศ ยังมีปัญหาอยู่ การจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยีของชาติจำเป็นต้องมีการปฏิรูปแบบก้าวกระโดดโดยเร่งด่วน เพื่อกู้ประเทศจากภาวะวิกฤติในปัจจุบัน
             “หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน” จึงเป็นหลักสูตรใหม่ที่พัฒนาขึ้น โดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ซึ่งขณะนี้อยู่ในระหว่างการนำร่องทดลองใช้ นำโดย ดร. วิโรจน์ ตันตราภรณ์ ที่ปรึกษาของ สสวท. เนื่องจากมีความต้องการให้คนไทยทุกคนมีความคิดเชิงวิทยาศาสตร์ ซึ่งได้แก่ ความคิดที่เป็นเหตุเป็นผล คิดอย่างมีระบบ และมีการวิเคราะห์กลั่นกรองอย่างดีตั้งแต่เยาว์วัย พร้อมที่จะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างกลมกลืนและยั่งยืน แต่ก้าวทันวิวัฒนาการของโลก กล่าวคือ “เน้นการคิดอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ เพื่อประโยชน์ในการดำรงชีวิต หรือเป็นพื้นฐานที่ดีในการศึกษาหาความรู้ในทุกสาขาอาชีพ” ไม่ได้ตั้งเป้าหมายไว้เพื่อกรุยทางให้ทุกคนเป็น นักวิทยาศาสตร์หรือนักเทคโนโลยีนำไปสู่การกอบกู้นักเรียนที่มีอัจฉริยะ ทักษะและความสามารถพิเศษจากระบบใหญ่ไปเข้าระบบย่อย ที่มีองค์กรสนับสนุนและดำเนินการอยู่แล้วได้ในจำนวนมากขึ้น และนำไปสู่การเพิ่มประสิทธิผลการสอบ ฝึกอบรม พัฒนาความรู้และทัศนคติของประชาชน นักการเมือง นักบริหารของประเทศให้กลายเป็นผู้เห็นชอบกับการที่ประเทศจะพัฒนาตนผ่านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การสร้างหลักสูตรใหม่ ที่เรียกว่า “หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน” และใช้กับนักเรียนรุ่นใหม่แต่ละปี ซึ่งจะมีนักเรียนตามหลักสูตรใหม่ในทุกชั้นเรียน ได้ภายใน 12-16 ปี รวมทั้งการสร้างครูวิทยาศาสตร์ใหม่ จากผู้ที่กำลังเข้าเรียนอุดมศึกษาในปัจจุบัน เพื่อเป็นผู้สอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีตามหลักสูตรใหม่ ซึ่งก็ต้องมีหลักสูตรใหม่สำหรับครูใหม่ด้วย

โครงการหลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน ระดับประถมศึกษา จึงเกิดขึ้นเพื่อเปลี่ยนวิธีการเรียนการสอนตั้งแต่ประถม 1 จนจบมัธยมศึกษา โดยนำร่องทีละชั้นปี เริ่มต้นจากการพัฒนาหลักสูตรสำหรับชั้น ป.1 ในปี 2544 เป็นต้นไป ซึ่งมีการจัดทำหลักสูตร เอกสาร คู่มือครู และสื่อการเรียน การสอนบนรากฐานใหม่ที่เน้นการปลูกฝังความเป็นธรรมชาติของการพัฒนาเด็กเชิงวิทยาศาสตร์ในระดับเดียวกับการพัฒนาเชิงภาษาที่เด็กพัฒนาได้ตามธรรมชาติ และนำร่องการสร้างครูวิทยาศาสตร์ประเภทใหม่ที่สามารถจัดกิจกรรมตาม หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน โดยได้พัฒนาหลักสูตร ฯ มาตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2544 จนถึงปัจจุบันสามารถนำ หน่วยการเรียนบางหน่วยไปดำเนินการสอนในโรงเรียนได้แล้วคือหน่วยการเรียนเรื่องมิติสัมพันธ์ ในระดับชั้น ป. 1 โดยในปีการศึกษา 2545 มีโรงเรียนทดลอง 5 โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนสาธิต มศว. ประสานมิตร กรุงเทพ ฯ โรงเรียนตันตรารักษ์ จ.ชลบุรี โรงเรียนบ้านปางแก จ.น่าน โรงเรียนบ้านหนองเขียว จ.เชียงใหม่ และโรงเรียนนิคมพัฒนา 10 จ.นราธิวาส ซึ่งขณะนี้โรงเรียนทั้ง 5 แห่งได้นำหน่วยการเรียนเรื่องสภาวะควอนตัมไปทดลองสอนในระดับชั้น ป. 2 ต่อไป
            นอกจากนี้ในปีการศึกษา 2546 ได้มีโรงเรียนดำเนินการสอนในหน่วยการเรียนเรื่องมิติสัมพันธ์อีกจำนวน 5 โรงเรียนคือ โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ โรงเรียนสายน้ำทิพย์ โรงเรียนสาธิตบางนา โรงเรียนแย้มสอาดรังสิต และโรงเรียนผะดุงศิษย์พิทยา กรุงเทพฯ ซึ่ง สสวท. ได้จัดให้มีการติดตามผล การสอนตามโรงเรียนดังกล่าว เมื่อเดือนมกราคม 2547 ที่ผ่านมา เพื่อจะได้ทราบถึงปัญหาของโรงเรียนแต่ละท้องถิ่น เก็บรวบรวมข้อมูลและให้ความช่วยเหลือในด้านต่าง ๆ ได้อย่างทั่วถึง รวมถึงการขยายผลการสอนตามหลักสูตรไปยังโรงเรียนใกล้เคียงที่สนใจในภูมิภาคนั้น ๆ
            หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐานนี้ต้องการให้นักเรียนระดับชั้นอนุบาลหรือชั้นประถมศึกษาปีหนึ่ง เริ่มมีความตระหนักในสุนทรียภาพของธรรมชาติ และทึ่งในความหลากหลายที่เกิดจากหลักง่าย ๆ สองสามหลักเท่านั้น ซึ่งเด็กสามารถเข้าใจได้ในระดับอายุ 5-6 ขวบ วิทยาศาสตร์รากฐานจะเริ่มสอนให้เด็กตระหนักว่าธรรมชาติมีข้อจำกัด และความหลากหลายที่มีอยู่นั้น ก็มีขอบเขต มีรูปแบบชัดเจนเป็นกลุ่ม ซึ่งจะเห็นวิทยาศาสตร์ได้ เข้าใจง่าย ถึงไม่ต้องเรียนมากมายก็สามารถเข้าใจสรรพสิ่งในธรรมชาติได้

อ้างอิง

ดร.วิโรจน์ ตันตราภรณ์.  “หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐานสร้างเยาวชนให้คิดทำและค้นคว้าอย่างเป็น 
               วิทยาศาสตร์”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก:http://202.29.77.139/articles  detail.asp?ID=12.            

หลักสูตรวิทยาศาสตร์รากฐาน สร้างเยาวชนให้คสร้างเยาวชนให้คิด ทำ และค้นคว้าอย่างเป็นวิทยาศาสตร์