การพัฒนาหลักสูตรและการเรียนการสอน

รูปแบบการเรียนการสอนตามวัฏจักรการเรียนรู้  4  MAT

1.       ทฤษฎี / หลักการ / แนวคิด

คอล์บ พิจารณาดูว่าคนบางคนมีกระบวนการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง (ActiveExperimentation) ขณะที่บางคนอาจถนัดเรียนรู้โดยการสังเกตจากแหล่งต่างๆ แล้วสะท้อนกลับเป็นการเรียนรู้ (Reflective Observation) ซึ่งคนทั้งสองประเภทดังกล่าว เป็นผู้ที่มีลักษณะการเรียนรู้ที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ดังนั้นการจัดการเรียนการสอนเอื้ออำนวยแก่ผู้เรียนประเภทใดประเภทหนึ่งมากจนเกินไป จะทำให้ผู้เรียนอีกแบบหนึ่งขาดโอกาสที่จะพัฒนาความสามารถได้อย่างเต็มศักยภาพ

        แมค คาร์ธี  เป็นผู้พัฒนารูปแบบการสอนนี้มาจากแนวคิดของโคล์ป เชื่อว่าการเรียนรู้เกิดจาก  การรับรู้ 

 และกระทำกับข้อมูล  ซึ่งได้แบ่งลักษณะการเรียนรู้ของผู้เรียนออกเป็น  4  แบบด้วยกันคือ

        แบบที่  1  ผู้เรียนถนัดจินตนาการ  คือ รับรู้จากประสบการณ์ที่เป็นรูปธรรม

        แบบที่  2  ผู้เรียนถนัดวิเคราะห์     คือ  เรียนรู้จากความคิดรวบยอดเป็นนามธรรม ชอบสังเกต

แบบที่  3  ผู้เรียนที่ถนัดใช้สามัญสำนึก คือ เรียนรู้จากความคิดรวบยอดและลงมือทำ

แบบที่  4   ผู้เรียนที่ถนัดในการปรับเปลี่ยน คือ เรียนรู้จากประสบการณ์และลงมือปฏิบัติ

ฉะนั้น  ในการจัดแผนการสอนแบบ 4 MAT นั้น ครูต้องเข้าใจการทำงานและความถนัดของสมองส่วนบนที่แบ่งเป็นซีกซ้ายกับซีกขวาของมนุษย์ กล่าวคือ สมองซีกซ้ายจะถนัดในเรื่องรายละเอียด ภาษาความจำ การจัดลำดับ วิเคราะห์ และเหตุผล ส่วนสมองซีกขวาถนัดในเรื่องการมองภาพรวมจินตนาการ อารมณ์ความรู้สึก การเคลื่อนไหว มิติสัมพันธ์ ศิลปะ และสุนทรียภาพ โดนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนจะต้องดำเนินสลับกันไปเพื่อให้สมองทั้งสองซีกได้ทำงานอย่างสมดุล  ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เพื่อให้สมองทำงานทั้งสองซีก  โดยใช้คำถาม  4  คำถามด้วยกัน คือ  ทำไม   อะไร  อย่างไร  และถ้า...    สามารถพัฒนาผู้เรียนทั้ง  4  แบบให้มีการพัฒนาตนเองได้อย่างเต็มศักยภาพ

2.       วัตถุประสงค์ของรูปแบบ

       ช่วยให้ผู้เรียนมีโอกาสได้ใช้สมองทุกส่วนทั้งซีกซ้ายและซีกขวา ในการสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ตน

3.       กระบวนการเรียนการสอนของรูปแบบ   มี 8   ขั้นตอน คือ

ขั้นที่    ๑  การสร้างประสบการณ์   จัดประสบการณ์ให้นักเรียนเห็นคุณค่าของเรื่องที่จะเรียนซึ่งจะ

   ช่วยให้ผู้เรียนตอบได้ว่า  ทำไม

ขั้นที่   ๒  การวิเคราะห์ประสบการณ์  ให้ผู้เรียนยอมรับความสำคัญของเรื่องที่เรียน

ขั้นที่  ๓  การพัฒนาประสบการณ์เป็นความคิดรวบยอด  ผู้สอนจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้ผู้เรียน

 สร้างความคิดรวบยอดได้ด้วยตัวเอง

ขั้นที่  ๔  การพัฒนาความรู้ความคิด  ให้ผู้เรียนศึกษาจากแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลาย ขั้นที่ ๓ และ ๔ คือการตอบคำถามว่าสิ่งที่เรียนรู้คือ  อะไร

ขั้นที่  ๕  การปฏิบัติตามแนวคิดที่ได้เรียนรู้  นำความรู้ที่ได้รับมาทดลองปฏิบัติจริงและศึกษาผลที่

                  เกิดขึ้น

ขั้นที่  ๖  การสร้างสรรค์ชิ้นงานของตนเอง เมื่อนักเรียนมีความรู้กระจ่างขึ้น ผู้สอนกระตุ้นให้ผู้เรียน

  พัฒนาความสามารถประยุกต์สร้างชิ้นงาน  คำหลักที่ใช้ในขั้นที่  ๕ – ๖ คือ  จะทำอย่างไร

                ขั้นที่ ๗  การวิเคราะห์ผลงานและแนวการนำไปประยุกต์ใช้  เปิดโอกาสให้ผู้เรียนแสดงผลงาน และ

ยอมรับข้อวิพากษ์วิจารณ์  เพื่อการปรังปรุงงานของตนได้ดีขึ้น

                ขั้นที่  ๘ การแลกเปลี่ยนความรู้ความคิด  ขั้นนี้เป็นการขยายความรู้โดยการแลกเปลี่ยนความคิดซึ่ง

กันและกันและร่วมกันอภิปรายนำความรู้ไปเชื่อมโยงกับชีวิตจริงและอนาคต  คำถามหลัก

ในการอภิปรายคือ  ถ้า...

4.       ผลที่ผู้เรียนจะได้รับจากการเรียนรู้

ผู้เรียนสามารถสร้างความรู้ด้วยตัวเองในเรื่องที่เรียน  จะเกิดความรู้ความเข้าใจและนำความรู้ไปใช้ได้ สามารถสร้างสรรค์ผลงานของตนเอง  ได้พัฒนาทักษะกระบวนการต่าง ๆ ด้วย

 

แหล่งอ้างอิง

การเรียนการสอนตามวัฏจักร 4 MAT.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก:

http://www.vicha.kroophra.net/index.php?option=com_content&task=view&id=59&Itemid=76

หาญชัย เทียมสุวรรณ.  การเรียนรู้แบบ 4MAT.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก:

http://miy.sci-yiu.net/muallim/4MAT.pdf

ณรงค์ ลมลอย.  4 MAT กับการเรียนรู้ออนไลน์.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: http://www.sema.go.th/node/315

บทบาทของครูในยุคใหม่ที่สำคัญประการหนึ่ง.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก:  http://www.wijai48.com/learning_stye/developthinking/developthinking.htm