........
การปลูก "ข้าวไร่" ภูมิปัญญาในการคบหาสมาคมของคนใต้ เดี๋ยวนี้ห่างหายไปจากสังคมภาคใต้บ้านเราเนื่องจากไร่ที่เคยปลูกข้าวกลายเป็นสวนยางพารา แต่ไมแน่ เมื่อข้าวสารราคาแพงขึ้น สวนยางพาราอาจกลายไปเป็นไร่ข้าวเหมือนเดิมอีกครั้งก็ได้
วันก่อนตอนไปงาน ถังแดง นั่งกินข้าวกับพี่สร้อย เลยนึกถามพี่สร้อยขึ้นมาว่าสมัยก่อนชาวบ้านที่นี่ทำนากันอย่างไร พี่สร้อย ภรรยาของพี่เล็ก (อุทัย บุญดำ) ผู้ประสานงานเครือข่ายสินธุ์แพรทอง เล่าให้ฟังว่า “ ตอน สาว ๆ จะไปหนำข้าวที่ควน ” หมายถึงไปปลูกข้าวที่ไร่ คำว่า “หนำ” แปลว่าปลูก สมัยก่อนให้รู้ว่าใครจะปลูกข้าวไร่ ต่างพากันไปช่วย แล้วหมุนเวียนกันไปไร่คนโน้นทีคนนี้ที ต่างถือคติว่า วันนี้ให้เขามาช่วยเราก่อน แล้ววันหลังเราจะไปช่วยเขาอีก ถ้าไปช่วยหลาย ๆ คนจะได้เสร็จเร็วและเอาเวลาไปทำอย่างอื่นได้อีก เวลาไปจะเตรียมกับข้าวไปกินพร้อมกันที่ไร่ มีปลาเค็ม หัวมัน หัวเผือก ที่ขาดไม่ได้คือ หอม กระเทียม กะปิ เกลือ พริกขี้หนูไว้สำหรับตำน้ำพริก ส่วนผักค่อยไปเด็ดเอาในไร่หรือบางคนจะพาไปจากบ้าน
วิธีปลูก เดินเรียงแถวหน้ากระดานประมาณ 10 คน ผู้ชายจะเดินนำหน้า มือถือไม้ไผ่สองอันไว้ทิ่มลงบนดินเพื่อเจาะรูให้เป็นหลุมเพื่อให้ผู้หญิงที่เดินตามหลังพร้อมเมล็ดข้าวที่ใส่ไว้ในกระบอกไม้ไผ่คอยหย่อนลงรูที่ผู้ชายเตรียมไว้ 4-5 เมล็ด แล้วกรบหลุมด้วยกระบอกไม้ไผ่
และระหว่างที่นั่งเขียนบันทึกนี้พี่วิทย์พนักงานขับรถ สปสช.สงขลา เล่าว่าสมัยเด็ก ๆ ก็มีโอกาสไปปลูกข้าวไรเหมือนกันระหว่างทางเดินไปไร่ต้นหญ้าจะรกมาก มองใครไม่เห็น จะตะโกนผ่านทุ่งหญ้า ส่งสัญญาณถึงกันเพื่อให้หลงทาง เมื่อทำการปลูกเสร็จเจ้าของไร่จะคอยไปดูแลรักษาเก็บหญ้าใส่ปุ๋ย และคอยสั่นกระดิ่งไม่ให้นกมาจิก
เมื่อถึงฤดูเก็บเกี่ยวต่างก็พา แกะ (ที่ใช้สำหรับเก็บเกี่ยวรวงข้าว) คนละอันไปช่วยกันเก็บเกี่ยว แล้วช่วยกันแบกเดินเรียงแถว กลับไปวางผึ่งแดนให้แห้งก่อนที่จะนำไปเก็บในยุ้งข้าว แล้วค่อยเอามานวดด้วยเท้าอีกทีให้เม็ดข้าวหลุดออกจากรวงหลังจากนั้นจะนำไปทิ่มตามกรรมวิธีวิธี จนได้เมล็ดข้าวออกมา
ในการปลูกข้าวไร่ เป็นภูมิปัญญาที่ชาวภาคใต้ใช้ในการคบหาสมาคมกัน มีการช่วยเหลือซึ่งกันและกันแสดงให้เห็นถึงความรักความสมัคคีในการอยู่ร่วมกัน .....................
สวัสดีครับน้องเยาะ
ถ้านึกออกอีกจะมาเพิ่มนะครับ
ขอบคุณคะคุณวัชรา ทองหยอด ที่มาช่วยให้ความรู้เพิ่มเติมคะ เพราะยังมีเด็กยุคใหม่อีกหลายคนที่ไม่รู้จักการ "หนำ" ข้าวไร่