คูมือครู
คู่มือ
การใช้ชุดการสอน
เรื่อง พืชบ้านฉัน
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
นางจันตณา สมสุวรรณ
โรงเรียนบ้านบางฉาง
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 4
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
คำนำ
การจัดการเรียนการเรียนการสอนโดยชุดการสอน เรื่อง พืชบ้านฉัน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เป็นการจัดการเรียนการสอนโดยใช้นวัตกรรมที่ครูเป็นผู้สร้างขึ้น โดยมุ่งให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อผู้เรียนและเพิ่มประสิทธิภาพการสอนของครู
ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนแบบศูนย์การเรียนนี้ ครูผู้สอนต้องจัดให้ผู้เรียน ได้เข้าศึกษา ทำกิจกรรมทุกศูนย์การเรียนตามที่กำหนด ทำให้มีความจำเป็นต้องจัดทำคู่มือการใช้ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียนฉบับนี้ขึ้น เพื่อให้ครูผู้สอนได้ศึกษาและสามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ได้ถูกต้องอย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังสามารถเป็นแนวทางในการจัดกิจกรรมแก่ครูที่สนใจใช้ชุดการสอนนี้ในโอกาสต่อไปด้วย
ผู้จัดทำหวังว่าคู่มือชุดการสอนเรื่อง พืชบ้านฉัน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ฉบับนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อการจัดการเรียนการสอนได้อย่างดียิ่ง
จันตณา สมสุวรรณ
คำชี้แจง
คู่มือการใช้ชุดการสอน เรื่อง พืชบ้านฉัน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เล่มนี้ ได้เรียบเรียงและจัดทำขึ้นเพื่อให้ร่วมกับชุดการสอน ครูผู้สอนจะต้องศึกษาคู่มือเล่มนี้ให้ละเอียดถี่ถ้วน ก่อนที่จะนำชุดการสอนไปใช้ เพื่อให้เกิดความเข้าใจและปฏิบัติกิจกรรมได้ถูกต้อง ซึ่งจะทำให้การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เกิดผลที่ดีต่อผู้เรียน
คู่มือการใช้ชุดการสอนเล่มนี้ มีเนื้อหาสาระประกอบด้วยส่วนต่างๆดังนี้
1. ส่วนประกอบของชุดการสอน
2. การใช้ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน
3. แผนภูมิการใช้ชุดการสอน
4. แผนภูมิการจัดชั้นเรียน
5. แผนการจัดการเรียนรู้
6. แบบทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน
7. เฉลยข้อทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน
8. แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อชุดการสอน
สารบัญ
หน้า
ส่วนประกอบของชุดการสอน 1
วิธีการใช้ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน 4
แผนภูมิการใช้ชุดการสอน 7
แผนภูมิการจัดชั้นเรียน 8
แผนการสอน 9 - 20
แบบทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน 21 - 25
เฉลยข้อทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน 26
แบบสอบถามความคิดเห็นของนักเรียนที่มีต่อชุดการสอน 27
ส่วนประกอบของชุดการสอน
ชุดการสอน เรื่อง พืชบ้านฉัน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ช่วงชั้นที่ 2 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
มีส่วนประกอบ ดังนี้
1. กล่องสำหรับบรรจุชุดการสอน
2. คู่มือครู มีรายละเอียดดังนี้
2.1 คำชี้แจงการใช้ชุดการสอน
2.2 สิ่งที่ครูต้องเตรียม และสิ่งที่นักเรียนต้องปฏิบัติ
2.3 แผนภูมิการใช้ชุดการสอน
2.4 แผนผังการจัดชั้นเรียน
2.5 แผนการสอน กิจกรรมการเรียนในแต่ละศูนย์และสื่อประกอบการสอน
2.6 แบบทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน
2.7 เฉลยแบบทดสอบวัดผลก่อนเรียน – หลังเรียน
3. ซองกิจกรรมของแต่ละศูนย์ย่อย ประกอบด้วย
ศูนย์ที่ 1 เรื่อง ส่วนประกอบของพืชและหน้าที่ของราก ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ชุด
บัตรเนื้อหา จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
กระดาษตอบ จำนวน 10 ชุด
ศูนย์ที่ 2 เรื่อง ส่วนประกอบและหน้าที่ของลำต้น ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ชุด
บัตรเนื้อหา จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
กระดาษตอบ จำนวน 10 ชุด
ศูนย์ที่ 3
ความเห็น (4)
ศูนย์ที่ 5 เรื่อง ปัจจัยในการเจริญเติบโตของพืช ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ชุด
บัตรเนื้อหา จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
กระดาษตอบ จำนวน 10 ชุด
ศูนย์ที่ 6 เรื่อง วัฏจักรชีวิตพืชดอก และประโยชน์ของพืช ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ชุด
บัตรเนื้อหา จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
กระดาษตอบ จำนวน 10 ชุด
ศูนย์ที่ 7 เรื่อง การตอบสนองต่อสิ่งเร้า และผลเสียของการทำลายพืช ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ชุด
แบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ชุด
บัตรเนื้อหา จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
กระดาษตอบ จำนวน 10 ชุด
ศูนย์ที่ 8 ศูนย์สำรอง ประกอบด้วย
บัตรคำสั่ง จำนวน 10 ชุด
บัตรคำถาม จำนวน 10 ชุด
บัตรเฉลย จำนวน 10 ชุด
1. แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนจำนวน 40 ชุด ซึ่งเป็นชุดเดียวกันกับ
แบบทดสอบในคู่มือครู เตรียมไว้เพื่อให้นักเรียนได้ทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
วิธีการใช้ชุดการสอน เรื่อง พืชบ้านฉัน
ชุดการสอน เรื่อง พืชบ้านฉัน กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 สามารถจัดเป็นแบบศูนย์การเรียนได้ 8 ศูนย์ ประกอบด้วยกิจกรรมหลัก 7 ศูนย์ และศูนย์สำรอง 1 ศูนย์ เน้นให้ผู้เรียนได้ศึกษาหาความรู้ด้วยตนเอง โดยแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มเท่ากับจำนวนศูนย์การเรียนหลักและให้ศึกษาและทำกิจกรรมเป็นกลุ่มในศูนย์ต่างๆ ยกเว้นศูนย์สำรองมีไว้เพื่อให้ผู้เรียนที่เข้าเรียนตามศูนย์เสร็จก่อนเวลา เข้าไปทำกิจกรรมเมื่อศึกษาและทำกิจกรรมเสร็จในศูนย์หนึ่งแล้วก็เปลี่ยนไปเรียนในศูนย์ต่อไป หมุนเวียนไปจนครบศูนย์การเรียนทุกศูนย์ ครูเป็นเพียงผู้เตรียมชุดการสอน เตรียมจัดชั้นเรียน เตรียมสื่อและอุปกรณ์ พร้อมเป็นพี่เลี้ยงคอยดูแลและให้การช่วยเหลือเมื่อนักเรียนมีปัญหาซึ่งครูจะต้องปฏิบัติมีรายละเอียด ดังนี้
1. จัดชั้นเรียนให้เป็นแบบศูนย์การเรียน (ดูแผนผังการจัดชั้นเรียน)
2. ครูต้องศึกษาเนื้อหาและกิจกรรมของชุดการสอนอย่างละเอียดถี่ถ้วน
3. ครูต้องจัดชุดการสอนไว้ให้เรียนร้อยครบถ้วนโดยตรวจดูซองกิจกรรมประจำศูนย์ต่างๆให้ครบถ้วน
4. เตรียมสื่อและอุปกรณ์อำนวยความสะดวกไว้ให้เรียบร้อย
5. ชี้แจงการทำกิจกรรมในแต่ละศูนย์ และวิธีเปลี่ยนศูนย์ให้นักเรียนเข้าใจอย่างชัดเจน
6. ในขณะที่นักเรียนกำลังทำกิจกรรม ครูสังเกตการทำงานของนักเรียนอย่างใกล้ชิดและแนะนำการศึกษาที่ถูกต้อง
7. ในขณะที่นักเรียนกำลังทำกิจกรรม ครูควรระมัดระวังเรื่องการพูด ไม่ควรพูดเสียงดังเกินไป ถ้านักเรียนคนใดหรือกลุ่มใดมีปัญหา ควรเข้าไปแก้ไขปัญหาเป็นรายบุคคลหรือรายกลุ่ม
8. ก่อนที่นักเรียนจะเปลี่ยนศูนย์ ครูควรย้ำให้นักเรียนเก็บอุปกรณ์ทุกชิ้นใส่ซองให้เรียบร้อยและถูกต้อง
9. การเปลี่ยนศูนย์ต้องแนะนำให้เปลี่ยนอย่างมีระบบ
10. หลังจากนักเรียนทุกกลุ่มได้เรียนครบทุกศูนย์แล้ว ควรให้มีกาสรุปเนื้อหาที่เรียนมาทั้งหมด
11. ควรเก็บกระดาษคำตอบและแบบฝึกปฏิบัติของนักเรียนให้เป็นระบบ เพื่อตรวจดูว่านักเรียนคนใดไม่ผ่านเกณฑ์ที่ตั้งไว้
12. ถ้ามีนักเรียนคนใดไม่ผ่านเกณฑ์ ครูควรนัดซ่อมเสริมด้วยชุดการสอนที่เตรียมไว้
13. ถ้ามีนักเรียนขาดเรียน ครูควรจัดชุดการสอนไว้ให้นักเรียนได้เรียนเป็นรายบุคคล
14. การดำเนินการสอนมีขั้นตอนดังนี้
14.1 ทดสอบก่อนเรียน โดยให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนที่เตรียมไว้
ในชุดการสอน เพื่อวัดความรู้พื้นฐานของนักเรียน
14.2 นำเข้าสู่บทเรียน โดยครูเสนอสื่อและนำสนทนา เพื่อให้นักเรียนอภิปรายและถามปัญหาเรื่องที่จะสอน เพื่อเร้าความสนใจของผู้เรียน จากนั้นครูบอกกับนักเรียนให้ทราบเรื่องที่จะเรียน ซึ่งมีอยู่ในศูนย์การเรียน พร้อมทั้งชี้แจงวิธีการเรียนในศูนย์การเรียนแต่ละศูนย์การเรียน การทำแบบฝึกปฏิบัติและวิธีเปลี่ยนศูนย์ให้นักเรียนเข้าใจ
14.3 ขั้นปฏิบัติกิจกรรมการเรียน
1) แบ่งนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่มเท่าๆกัน โดยให้มีเด็กเก่ง ปานลาง เด็กอ่อน อยู่คละกันทุกกลุ่ม เพื่อให้นักเรียนช่วยเหลือซึ่งกันและกันภายในกลุ่มแล้วให้นั่งประจำศูนย์
2) ให้แต่ละกลุ่มเลือกประธานกลุ่มและเลขานุการกลุ่ม
3) ให้ประธานกลุ่มเปิดซองกิจกรรมและแจกบัตรตำสั่งให้สมาชิกทุกและอ่านให้เข้าใจอย่างน้อย 2 เที่ยว
4) ให้นักเรียนทุกคนปฏิบัติตามคำสั่งทุกขั้นตอน
14.4 ขั้นสรุปบทเรียน ให้นักเรียนช่วยกันสรุปเนื้อหาของบทเรียนที่เรียนทั้งหมด
ในแต่ละศูนย์ โดยครูคอยเสริมในส่วนที่บกพร่อง
สิ่งที่ครูต้องเตรียม
1. เตรียมห้องเรียน โดยจัดห้องเรียนให้เป็นแบบศูนย์การเรียน
2. เตรียมชุดการสอน โดยตรวจสอบชุดการสอน ส่วนประกอบของชุดการสอนให้เรียบร้อยครบถ้วน
3. เตรียมสื่อและอุปกรณ์ที่อำนวยการสะดวกในการเรียนการสอนให้ครบถ้วน
4. เตรียมนักเรียน ให้มีความพร้อมที่จะเรียน
สิ่งที่นักเรียนต้องปฏิบัติ
ครูควรชี้แจงให้นักเรียนปฏิบัติดังนี้
1. เมื่อแบ่งกลุ่มและเข้าประจำศูนย์เรียบร้อย แล้วให้แต่ละกลุ่มเลือกประธานกลุ่มและเลขานุการกลุ่ม เพื่อทำหน้าที่ดำเนินกิจกรรมและบันทึกสาระสำคัญในแต่ละศูนย์ และรายงานตอนสรุปบทเรียนขั้นสุดท้าย
2. อ่านบัตรคำสั่งแล้วปฏิบัติตามบัตรคำสั่งทุกขั้นตอนอย่างเคร่งครัด
3. ตั้งใจปฏิบัติกิจกรรมให้ครบทุกขั้นตอน ไม่ควรคุยและเล่นกัน
4. ก่อนเปลี่ยนศูนย์ ต้องช่วยกันเก็บอุปกรณ์เข้าซองให้เรียบร้อยทุกชิ้น ถ้ามีสิ่งใดชำรุดต้องแจ้งให้ครูทราบทันที
5. นักเรียนต้องตั้งใจทำกิจกรรมในแต่ละศูนย์ให้ทันเวลา
สวัสดีค่ะ
ขอนำแนวการสอนของครูไปใช้กับเด็กมุกดาหารหน่อยนะคะ
ขอนำแนวการสอนของครูมาเป็นแบบในการเขียนวิจัยนะคะ
ขอบคุณคะ