วิทยาการสุขภาพ มวล. : วางแผนการลงชุมชนของนักศึกษา

เมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ มีการประชุมคณะอนุกรรมการการจัดการเรียนการสอนด้านเวชศาสตร์ครอบครัวและชุมชน มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ เพื่อวางแผนการดำเนินการที่จะให้นักศึกษาด้านวิทยาการสุขภาพของสำนักวิชาต่างๆ (แพทยศาสตร์ พยาบาลศาสตร์ เภสัชศาสตร์ และสหเวชศาสตร์ฯ) ได้ทำงานในชุมชนร่วมกันเป็นทีม ที่มาที่ไปของเรื่องนี้เคยมีบันทึกไว้นานแล้ว (๑, ๒)

ดิฉันทำหน้าที่เป็นประธาน ผู้เข้าประชุมประกอบด้วย รศ.พญ.มยุรี วศินานุกร รองคณบดีสำนักวิชาแพทยศาสตร์ ผศ.ดร.วิมลมาลย์ ศรีรุ่งเรือง อาจารย์สำนักวิชาแพทยศาสตร์ ผศ.ดร.นัยนา หนูนิล อาจารย์สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์ และอาจารย์ฉวีวรรณ คล่องศิริเวช อาจารย์สำนักวิชาเภสัชศาสตร์ โดยมีคุณวรรณา นิลพัฒน์ เจ้าหน้าที่บริหารงานทั่วไป สำนักวิชาพยาบาลศาสตร์ ช่วยจดบันทึกรายงานการประชุม

อาจารย์นัยนาได้เล่าประสบการณ์การจัดให้นักศึกษาพยาบาลมี Host Family ในชุมชนว่าทำให้ชาวบ้านมองนักศึกษาของเราเหมือนลูกหลาน อาจารย์ฉวีวรรณเล่าเรื่องที่นักศึกษาเภสัชฯ ลงเยี่ยมชุมชนในปีแรกว่ามีบ้านหลังหนึ่งที่มีผู้สูงอายุชายอยู่คนเดียว ทีแรกนักศึกษาก็กล้าๆ กลัวๆ ผู้สูงอายุก็คงงงๆ แต่พอได้พูดคุยสร้างความสัมพันธ์กันแล้ว ถึงเวลาที่นักศึกษาจะต้องกลับ คุณลุงไม่อยากให้กลับเลย ถามว่าเมื่อไหร่จะมาอีก เราฟังแล้วก็รู้สึกประทับใจ

อาจารย์ฉวีวรรณยังบอกอีกว่าในการลงชุมชนจะต้องทำความเข้าใจกับนักศึกษาให้ชัดเจน เพราะมุมมองเรื่องการลงชุมชนของเราและของนักศึกษาอาจไม่ตรงกัน มีนักศึกษาเสนอมาว่าอยากลงชุมชนที่มีลักษณะอย่างนั้นอย่างนี้ เช่น มีชายทะเล มีที่เที่ยว ฯลฯ

ที่ประชุมของเราสรุปว่าเป้าหมายการลงชุมชนของนักศึกษาชั้นปีที่ ๑ คือเพื่อให้รู้จักคนในครอบครัว คนสำคัญในชุมชน และสภาพแวดล้อมของชุมชน ในชั้นปีต่อๆ ไปจะปรับเป้าหมายให้สอดคล้องกับรายวิชาที่เรียน เช่น ถ้าเรียนรายวิชาส่งเสริมสุขภาพ ก็ให้นักศึกษาไปค้นหาและเรียนรู้ว่าชุมชนเขามีการส่งเสริมสุขภาพกันอย่างไรบ้าง เปรียบเทียบความรู้ที่เรียนจากห้องเรียนกับสิ่งที่มีอยู่จริงในชุมชน เป็นต้น

ก่อนที่นักศึกษาชั้นปีที่ ๑ ของทุกสำนักวิชาจะลงชุมชนร่วมกัน ควรจะต้องทำความรู้จักกันและกันก่อน และเรียนรู้วิธีการเข้าชุมชนด้วย ที่ประชุมจึงเห็นควรให้มีการจัด “โครงการปฐมนิเทศการเข้าชุมชนของนักศึกษาด้านวิทยาการสุขภาพ” ระยะเวลา 2 วัน โดยมอบหมายให้อาจารย์นัยนาและอาจารย์ฉวีวรรณ จัดทำรายละเอียดของโครงการ

ในเบื้องต้นเราจะให้นักศึกษาลงชุมชนที่ "ชุมชนสาธิตวลัยลักษณ์พัฒนา" ซึ่งอยู่ติดกับมหาวิทยาลัย จะมีการจัด Host Family ให้นักศึกษา (จัดนักศึกษาเป็นกลุ่มย่อย) เมื่อรู้จักกันแล้วให้นักศึกษาหาเวลาที่สะดวกเข้าไปเยี่ยมเยียนครอบครัวที่มอบหมายให้เป็นระยะ โดยจะต้องกำหนด Inquiry questions ว่าต้องการให้นักศึกษาเรียนรู้อะไร ทำอะไรบ้าง เมื่อสิ้นภาคการศึกษาก็จัดเวทีให้นักศึกษาได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกัน กิจกรรมส่วนนี้เรายังไม่ได้คิดรายละเอียด

การจัดการเรื่องนี้คงไม่ง่าย เพราะปีการศึกษาหน้าจะมีนักศึกษาปี ๑ ด้านวิทยาการสุขภาพรวมทุกหลักสูตรแล้วเกือบๆ ๔๐๐ คน

วัลลา ตันตโยทัย