ตำนานผีล้านนาตอนไขว้ขันผี
การตกลงปลงใจแต่งงานกันสมัยก่อนเมื่อนัดหมายมื้อจั๋นวันดี(ฤกษ์งามยามดี)ผู้ใหญ่ของเจ้าบ่าวเจ้าสาวแต่ละฝ่ายก็จัดเตรียมขันผีของตนเอง มีข้าวตอกดอกไม้ เงินค่าผีตามที่ตระกูลของตนกำหนด หรือซื้อผีปู่ย่าจากชาวลัวะ ดังได้เล่าตอนเงินค่าผีมาก่อนหน้านี้
เมื่อถึงวันแต่งงานผู้ชายหรือเจ้าบ่าวจัดเตรียมเสื้อผ้าเครื่องของใช้ใส่ในป๊ก(ห่อผ้า)แล้วมีมีดดาบเล่มยาวนำสะพายหลัง เป็นข้อกำหนดของเจ้าบ่าวจะต้องมี ป๊กผ้าคือสิ่งที่ต้องใช้และดาบคืออาวุธแสดงถึงความสามารถในเชิงต่อสู้ หากมีครอบครัวแล้วจะใช้ดาบเป็นอาวุธป้องกันคนในครอบครัวใหม่ ดังนั้นผู้ชายคนสมัยก่อนจะบอกผู้หญิงว่า ขอเอาผ้าป๊กไว้ข้างหมอน บนหัวนอนเป๋นตี้ไว้ดาบ หมายถึงฝ่ายชายพร้อมแล้วที่จะมาร่วมหออยู่ด้วยกัน เมื่อขบวนเจ้าบ่าวจะเข้าบ้านเจ้าสาวผู้อาวุโสคนหนึ่งจะถือขัน(พาน)ผีประจำตระกูลตนเองนำหน้าญาติๆแล้วเข้าไปบ้านเจ้าสาว
เมื่อถึงบนบ้านญาติผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายก็เจรจาพาทีตามประสาคนรู้จักและจะใช้ถ้อยคำดีๆเสวนากัน เช่นว่า
ญาติฝ่ายเจ้าบ่าว "วันนี้เป็นวันดี ขอเอาแก้วแสงมาหื้อบ้านนี้ ฝากไว้ค่อยปัดแป๋งหื้อมันเงางามเอาเต๊อะ "
ญาติฝ่ายเจ้าสาวอาจตอบว่า " เออบ้านนี่ก็ไคร่ได้แก้วแสงมาเมินแล้ว ถ้าได้มาตึงฮักษาบ่หื้อแหงแตก ไปตางใดเน้อ "...
เมื่อได้เวลาฝ่ายเจ้าบ่าวก็จะนำขันผีของตนเองมอบให้ใหญ่ฝ่ายเจ้าสาว ฝ่ายผู้ใหญ่เจ้าสาวก็มอบขันผีตระกูลของตนเองให้กับผู้ใหญ่ฝ่ายเจ้าบ่าว เป็นอันว่าการไขว้แลกขันผีทั้งสองฝ่ายได้เสร็จสิ้นลงแล้ว
เมื่องานกินแขกหรือแต่งงานเสร็จผู้ใหญ่ทั้งสองฝ่ายก็จะเอาขันผีที่ได้รับไขว้นั้นมาไว้ที่หิ้งผีปู่ย่าของตนเอง บอกกล่าวผีปู่ย่าว่าบั้ดนี้ผีตระกูลเราทั้งสองได้เป็นผีอันเดียวกันแล้วเน้อ ขอให้ผีปู่ย่าทั้งสองฝ่ายช่วยดูแลครอบครัวใหม่ ฮิมาก๊าขึ้น ก้านกุ่งฮุ่งเฮืองไปไจ้ๆจิ่มเต๊อะ
ด้วยวิธีการไขว้ขันผีนี้เองทำให้คู่ผัวตัวเมียครอบครัวใหม่เกิดกำลังใจมั่นใจว่าตนเองได้รับการยอมรับให้เป็นเครือญาติพร้อมกับผีปู่ย่าของตนเองก็ได้มาร่วมอยู่ด้วยแล้ว ต้องขยันทำมาหากิน หากผิดใจกันต้องนึกถึงวันแต่งงานที่ญาติผู้ใหญ่ได้ทำการไขว้ผีเสมอ กลัวว่าทำผิดผี หรือกระทำสิ่งไม่ดีแล้วผีปู่ย่าของแต่ละฝ่ายที่มาอยู่ดูแลจะลงโทษ
ครอบครัวคนสมัยก่อนจึงไม่มีการหย่าร้างกันมากมายแบบว่า แต่งงานเหมือนเปลี่ยนเสื้อผ้าดังเช่นสังคมปัจจุบัน อย่างไรก็ตามสมัยนี้หลายๆครอบครัวทางชนบทยังมีการไขว้ขันผีอยู่บ้าง
เรื่องไขว้ขันผีก็เอวังจบลงเท่านี้แล......ขอหื้อคนอ่านสุขสบายดีนักแล....
ความเห็น (10)
ป้อหนานพรหมา
- ขอบคุณค่ะที่ให้ความรู้ .... สอนได้ดีนะคะ
- ขอเรียนถามว่า กาแฟต้องออกเสียงจัตวาหรือไม่
- ลองสังเกตน้ำเสียงคนเหนือพูด....
- ไม่แน่ใจว่าตัวเองเหน่อสุพรรณ หรือเปล่า
สวัสดีคุณพรรณาครับ
คำว่ากาแฟเป็นภาษาต่างประเทศเราออกเสียงเหมือนกันเพราะทับศัพท์ครับ คนล้านนาก็ว่า กาแฟ ครับไม่มีเสียงจัตวาครับผม
ขอบคุณที่ติดตามเรื่องผีๆ หากอ่านแล้วต้องถอดองค์ความรู้ที่แฝงอยู่ครับ เผลอๆคนไม่เข้าใจเขาจะว่าเป็นเรื่องงมงายไปโน่นเลยครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน พรหมมา
สวัสดียามดึก พ่อหนาน
*แวะมาแอ่วหาเจ้า ข้าเจ้านอนบ่หลับ
*วันตี๋ 24-26 มกราคม พ่อหนานแวะไปแอ่วค่ายลูกเสืออำเภอแม่ออน-สันกำแพง กันพ้อเน้อเจ้า ตี่โฮงเฮียนออนเหนือ เป๋นชุมนุมลูกเสือ พันกว่านาย จะใด๋ก้อมาเป็นกำลังใจเน้อเจ้า อีหล้าอยู่ค่ายย่อยที่ 3 เจ้า
- สวัสดีครับลุงหนานพรหมมา
- ไขว้ขันผี ยังมีอยู่ครับ ขะกู๋ลผมยังเต็มสูตรครับ เป๋นก๋ารแสดงออกเถิงก๋ารยอมฮับและนับถือกั๋นครับ
- ลุงหนานครับ เกรียมตั๋วไว้เน้อครับ หากไปแอ่วค่ายลูกเสือตี้ครูเอเจิญจวน ครูเอจะถือโอกาสเปิ๊กษาเรื่อง "ไขว้ขันผี" ครับ
- โจคดีหลายเน้อครับ
- โท๊ะ...คุณครูเอปฏิเสธเวยแต๊ะเวยว่า
- ไขว้ขันผี
- ผู้เฒ่าผู้แก่ตึงสองฝ่ายได้อู้ได้จ๋ากันต่อหน้าคู่บ่าวสาว (อู้กันต่อหน้า)
- เป๋นสัญญา(ใจ๋)ที่มีพิยานแวดล้อมเต็มเฮือน คู่บ่าวสาวจะได้กึดเติงหา เมื่อเขามีปัญหากั๋นปายลูน
- เป๋นก๋ารนับญาติกั๋น บ่ใจ้ก้าปัจจุบัน แต่ย้อนถึงปู่ย่าต๋ายาย
- เหน็ดขะหนาดคนบะเก่า - ยินดีและโจคดีเน้อครับ
ไหว้สาหนานทนัน...
ขอบคุณที่ได้เตื่อมเนื้อความหื้อสมบูรณ์คนอ่านจะมีความฮู้นักขึ้นครับ
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.....พรหมมา
ไหว้สา พ่อหนานเจ้า
สวัสดีหลานเอ....
ยินดีที่เข้ามาแว่แอ่วเน้อเจ้า...
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน.....พรหมมา
สวัสดีครับป่อหนาน มีคำไขว่ผีก่อครับ หรือคำเข้าห้แงหอของบ่าวสาว