จากการประชุมภาคี 3 พื้นที่รวมใจเป็นหนึ่งเมื่อวันที่ 26-28 ส.ค. 2550 ณ ศูนย์พัฒนาอนามัยพื้นที่สูง ที่ผ่านมา ได้มีการศึกษาดูงานหมู่บ้านที่เข้มแข็งอย่างเช่น บ้านนาบอน ซึ่งจากการศึกษาดูงานของภาคีชุมชนตำบลป่าไหน่ ณ บ้านนาบอน ต.ทุ่งงาม อ.เสริมงาม จ.ลำปาง
มีคณะทำงานต้อนรับและร่วมแลกเปลี่ยนรู้คือ นายกฤษฎา บุญสูง ผู้ใหญ่บ้านนาบอน, นางมณี ปินตาแก้ว ประธาน อสม. , นางผุสดี กันใจ เหรัญญิกกลุ่มออมทรัพย์สัจจะ, นางสุนิสา วิสาร ประธานแม่บ้าน, นายอ้าย ใยมูล ประธาน ปุ๋ยชีวภาพ, นางอัษฎาภรณ์ ภาพหินสัพ ผู้ช่วยฝ่ายวิชาการ ซึ่งมีประเด็นในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากการศึกษาดูงานดังนี้
ความสำเร็จของการพัฒนาชุมชนที่เข้าศึกษาดูงานหมู่บ้านเข้มแข็ง ณ บ้านนาบอน
ปัญหาของชุมชนเป็นสิ่งผลักดันให้เกิดการรวมพลัง ได้แก่ ปัญหาในชุมชนซึ่งก่อตัวและเริ่มสะสมทวีความรุนแรง เกิดความแตกแยกทางความคิด มีการแบ่งพรรคแบ่งพวกในหมู่บ้านถึงขั้นรุนแรง ผู้นำมีส่วนในการรวมพลังในครั้งนี้ โดย อาจารย์สวัสดิ์ ซึ่งเป็นผู้ที่เล็งเห็นปัญหาที่เกิดขึ้นจึงได้หาวิธีการรวบรวมความคิดเป็นคณะทำงานประกอบด้วย ผู้ใหญ่บ้าน, อสม.และแกนนำต่างๆในชุมชน กิจกรรมเริ่มแรกของชุมชนเริ่มขึ้น เมื่อมีกองทุน SML ของรัฐบาลเข้ามาสู่ชุมชนจึงได้หารือกันในกลุ่มหมู่บ้านเพื่อหากิจกรรมหรือโครงการสนองงานของรัฐบาล โดยใช้กระบวนการ “ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมแก้ปัญหา ร่วมรับผลประโยชน์” เน้นการสร้างงาน สร้างอาชีพเป็นหลักและมีองค์กรเครือข่ายของศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน และมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง ให้การสนับสนุน จากการจัดทำข้อมูลหมู่บ้านทำให้มีโครงการต่างๆ เกิดขึ้นมาดังนี้1. เงินออมทรัพย์สัจจะ (จะฝากทุกวันที่ 4 ของเดือน)2. งดเหล้าในงานศพ3. การทำปุ๋ยชีวภาพ4. ส่งเสริมอาชีพ5. กองทุนสวัสดิการ ซึ่งช่วยเหลือและสนับสนุน 4 ด้าน คือ ปี พ.ศ. 2547 – ปี 2549 1. ทุนการศึกษาเด็กทุกคนในหมู่บ้าน คนละ 100 บาท ต่อปี2. นอนโรงพยาบาลตั้งแต่ 2 คืนขึ้นไป คนละ 200 บาทต่อปี (ภายในหนึ่งปีได้ 2 ครั้งเท่านั้น)3. สงเคราะห์ผู้สูงอายุ ทุกวันที่ 16 เมษายน ของทุกปี คนละ 150 บาท4. ผู้ป่วยเรื้อรังและคนพิการ คนละ 200 บาท ต่อปี5. หากเสียชีวิตที่โรงพยาบาลต่างอำเภอ ช่วยเหลือค่าทำศพๆ ละ 500 บาท หากเสียชีวิตในอำเภอเสริมงาม ช่วยค่าทำศพๆ ละ 200 บาท
<p style="text-align: center"></p>
ชุมชนจัดหางบประมาณจากการรวมพลังความคิดของชุมชน การจัดเวทีชาวบ้าน การสำรวจความคิดเห็นและความต้องการของประชาชน การทำแผนแม่บท การประสานงานของคนในชุมชนที่ไปทำงานต่างถิ่น การจัดผ้าป่า จัดงานคืนสู่เหย้า การทำโครงการที่มาจากความต้องการของชุมชน
</span><p style="text-justify: inter-cluster; margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt; text-align: justify" class="MsoNormal"></p><p style="text-justify: inter-cluster; margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt; text-align: justify" class="MsoNormal"><div style="text-align: center"></div></p><p> ความสำเร็จในการรวมพลังของชุมชน คือ</p><p> 1. การพัฒนาจิตใจ
2. การเรียนรู้ร่วมกัน
3. การจัดลำดับปัญหา
4. การให้โอกาสสมาชิกในชุมชน
5. การทำงานด้วยความเสียสละ
6. การมีแผนชุมชนที่มาจากชุมชนจริงๆ
7. การสรุปผล
8. การติดตามผลและแก้ไขข้อบกพร่องอย่างต่อเนื่อง
9. การรับผลประโยชน์ร่วมกัน
10. การมีวิสัยทัศน์สู่การพัฒนาอย่างต่อเนื่อง</p><p>ปัญหาและอุปสรรคในการรวมพลังของบ้านนาบอนคือ
1. ความขัดแย้งทางความคิด
2. การได้ข้อมูลที่ไม่เป็นจริง ทำให้แก้ปัญหาไม่ตรงจุด
3. ปัญหาการเมืองท้องถิ่นหลังจากนั้นตัวแทนของแกนนำชุมชนป่าไหน่เข้มแข็งได้ซักถามและขอคำแนะนำสรุปได้ดังนี้
การที่จะสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง หรือกำลังจะพัฒนาชุมชนให้เข้มแข็งนั้นสามารถปฏิบัติได้คือ ความรักชุมชน, ความเสียสละและทำงานด้วยใจ, การให้โอกาสชุมชนได้มีส่วนร่วม, การมีแผนแม่บทชุมชนที่มาจากชุมชน, การมีคณะกรรมการ/คณะทำงานและภาคีเครือข่ายในการส่งเสริมพัฒนาชุมชน, มีแกนนำชุมชนที่มีวิสัยทัศน์กว้างไกล, มีการประชุม/หารือกันบ่อยๆ, ไม่มีการบังคับมีแต่ใช้วิธีการซึมซับ, เน้นความสุขของชุมชนที่เริ่มจาการสร้างงาน สร้างอาชีพ, การมีแนวคิดและค่านิยมในการพัฒนา
เป็นที่น่าดีใจที่ชาวป่าไหน่ได้ไปศึกษาดูงานและร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับหมู่บ้านที่มีความเข้มแข้ง และมุ่งพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การศึกษาดูงานในครั้งนี้ชาวป่าไหน่หลายคนเกิดความคิดต่อเนื่องและกล่าวว่า “จะนำกลับไปปรับใช้กับ ป่าไหน่ของเรา” </p><p> </p>
ขอขอบคุณทุกท่าน ที่ติดตามกันตลอดมา