ระเบียบวาระแห่งชีวิต ๒
ระเบียบวาระแห่งชีวิต ๒
ช่วง ๔ วันที่ผ่านมา คือตั้งแต่วันที่ ๒๒ - ๒๕ ธันวาคม ผมได้ทบทวนชีวิตของตน ๔ หัวข้อ คือ ชีวิตครอบครัว ญาติพี่น้อง มิตรสหาย และชีวิตการทำงาน ตามแผนที่วางไว้และทำวาระแห่งชีวิตไว้ ผมก็อยากนำมาเล่าไว้ให้อ่านกันเล่นๆ
ชีวิตครอบครัว ครอบครัวคือหัวใจของสังคม เพราะครอบครัวคือหน่วยย่อยที่กาะเกี่ยวกันเป็นสังคม การเกาะเกี่ยวเริ่มต้นจากสมาชิกไม่กี่คนที่สัมพันธ์กันทางสายโลหิต คือ พ่อ แม่ ลูก ซึ่งสมานกันด้วยความรัก เพราะฉะนั้น เมื่อเราทบทวนชีวิตครอบครัวก็ต้องเริ่มจากความรัก อันเป็นความรักที่บริสุทธิ์ มีความปรารถนาดีที่ไม่ต้องการสิ่งตอบแทนใดๆ
หลายครั้งเราปฏิบัติต่อสมาชิกในครอบครัวโดยละเลยซึ่งความรัก ทำให้สมาชิกหมางเมิน เสมือนไม่ใช่คนในครอบครัว
หลายครั้งเราปฏิบัติต่อสมาชิกในครอบครัวโดยคิดว่าเป็นความรัก แต่แท้จริงเป็นความรักตนเอง (ที่เห็นแก่ตัว)
ด้วยเหตุนี้ ความแตกแยก ความร้าวฉาน การทำร้ายสมาชิกครอบครัวด้วยกาย ด้วยวาจา และทำร้ายจิตใจ จึงมีให้เห็นในครอบครัวเสมอ
ในปีใหม่นี้จึงควรวาง แบบแผนครอบครัว โดยยึดถือความรักที่มีเหตุผล คำนึงความสัมพันธ์ในสายโลหิตให้มาก มีความปรารถนาดี และมีประชาธิปไตยในครอบครัว ให้โอกาส ให้อภัย ในข้อบกพร่องของสมาชิก และให้กำลังใจด้วยความรักที่บริสุทธิ์
ญาติพี่น้อง วงศาคณาญาติ คือหน่วยสังคมที่เกาะเกี่ยวครอบครัวไว้อีกชั้นหนึ่ง เราไม่สามารถปฏิเสธความสัมพันธ์ทางสายโลหิตของญาติพี่น้องได้ บิดา มารดา คือพระพรหมของเราที่มีพระคุณสุดพรรณนา การปฏิบัติตนต่อผู้มีพระคุณยิ่งมหาศาลทั้งสองท่านนี้ คือการแสดงความกตัญญู กตเวทิตา อย่างยิ่ง ถึงขั้นที่สุดของชีวิตก็ไม่อาจทดแทนพระคุณท่านได้หมด เพราะฉะนั้น การแสดงออกต่อท่านจึงต้องมาจาก ความรัก และ หน้าที่ ที่พึงปฏิบัติ ไม่ล่วงเกินท่านด้วยกาย ด้วยวาจา และทำร้ายจิตใจท่าน
ส่วนพี่น้องในครอบครัวนั้น เป็นสายเลือดเดียวกันที่ต้องคำนึงว่า "เลือดย่อมข้นกว่าน้ำ" การปฏิบัติต่อกันจึงต้องใช้ ความรัก เช่นเดียวกัน การดำรงวงศ์ตระกูลให้ดีงามก็ถือว่าเป็นการปฏิบัติที่ดีต่อกัน การช่วยเหลือเกื้อกูลพึ่งพาอาศัยกันก็เป็นการปฏิบัติที่ดีงาม
ในปีใหม่นี้ ก็ควรวาง แบบแผนวงศาคณาญาติ ไว้โดยยึดถือความรัก การช่วยเหลือเกื้อกูลกัน เพื่อดำรงวงศาของตนไว้
มิตรสหาย ในสังคมขาดเพื่อนไม่ได้ เพราะเราไม่ได้อยู่ในสังคมอย่างโดดเดี่ยว เราจะต้องมีคนมาสัมพันธ์เกี่ยวข้องด้วย เพื่อนคือคนที่จะช่วยเหลือเกื้อกูลเราให้ประสบผลสำเร็จในหลายๆ เรื่อง เพื่อนบ้าน เพื่อนร่วมงาน เพื่อนร่วมสังคมโลก แต่ละฐานะย่อมมีแนวปฏิบัติที่แตกต่างกันไป แต่จุดร่วมหนึ่ง ที่พึงปฏิบัติก็คือ ความจริงใจ และความปรารถนาดีต่อเขา เช่น การรับฟังคำชี้แนะ คำสอน การพึ่งพาอาศัย การช่วยเหลือกันและกัน การไม่ล่วงละเมิด ล่วงเกิน ทำร้ายเพือน ทำให้สังคมมีสันติสุข
แต่อย่างไรก็ตาม เพื่อนที่ดีก็มี เพื่อนที่ไม่ดีก็มาก "คนรักเท่าผืนหนัง คนชังเท่าผืนเสื่อ" เป็นคติที่ต้องพิจารณา การคบเพื่อนที่ดี ย่อมนำเราไปสู่ความเจริญงอกงาม ดั่งคำพระในมงคลสูตรว่า อเสวนา จ พาลานํ ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา ไม่คบคนพาล คบบัณฑิต นี้เป็นมงคลแก่ชีวิต ดังนั้น การปฏิบัติตนต่อเพื่อนไม่ว่าจะเป็นคนพาล หรือคดี ต้องมีแนวปฏิบัติต่างกัน
ในปีใหม่นี้ก็ต้องวาง แบบแผนการคบมิตรสหาย ไว้เพื่อให้ชีวิตเราเป็นมงคลเหมือนกัน เช่น วางเฉยเมื่อจำเป็นต้องสัมพันธ์กับคนพาล ไม่ควรแสดงออกว่าเราคือศัตรูมุ่งร้ายต่อเขา และช่วยเหลือเขายามเขาเดือดร้อนโดยไม่เพิกเฉย แม้ดูเหมือนทำได้ยาก แต่ถ้าตั้งใจทำโดยลดอัตตาก็น่าจะทำได้ไม่ยากนัก นอกจากนี้เราต้องแสดงออกซึ่งความปรารถนาดี มีเมตตากรุณา ต่อเพื่อนที่ดีให้มากขึ้น
สำหรับ ชีวิตการทำงานนั้น ต้องใช้ทั้งศาสตร์และศิลป์ในการปฏิบัติตน เพราะไม่ง่ายนักที่เราจะต้องปฏิบัติตนต่อเพื่อนร่วมงานในหลายสถานะ ทั้งต่อผู้บังคับบัญชา ผู้ใต้บังคับบัญชา และเพื่อนร่วมงาน ซึ่งมีเป้าหมายองค์กรเดียวกัน ยกเว้นเป็นงานที่อิสระไม่ขึ้นกับใคร นอกจากตนเอง แต่ก็ยังจำเป็นที่ต้องสัมพันธ์กับคนอื่นเช่นลูกค้าเป็นต้น
ที่ว่ายากนั้น ก็เพราะ งานคือชีวิตของเรา การดำรงตนในสังคมได้อย่างเป็นสุข คือการทำงานเลี้ยงชีพด้วย สัมมาอาชีพ ไม่เบียดเบียนใคร ไม่เบียดเบียนสังคมประเทศชาติ
แบบแผนการทำงาน ตามธรรมะปฏิบัติที่ยึดถือกันมา ได้แก่ อิทธิบาท ๔ หรือ ธรรมแห่งความสำเร็จ (ฉันทะ-ความพอใจรักใคร่ วิริยะ-ความพากเพียร จิตตะ - ความหมั่นจดจ่อในสิ่งที่ทำ วิมังสา - การทบทวนแก้ไขให้ดีขึ้น) ฆราวาสธรรม ๔ หรือ ธรรมแห่งการครองเรือน (สัจจะ - ความซื่อตรงจริงใจ พูดจริงทำจริง ทมะ-ความข่มใจ ควบคุมตนเองด้วยปัญญา ขันติ - ความอดทน อดกลั้น จาคะ - การบริจาค รู้จักแบ่งปัน) หรืออย่างที่ท่านพระธรรมปิฎกได้บรรยายชี้แนะให้ถึงประโยชน์สาม ธรรมจักร >> งานเพื่อความสุข และแก่นสารของชีวิต (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
ในปีใหม่ที่จะมาถึงนี้ ก็คงต้องสำรวจตรวจสอบและทบทวนตัวเองดู แล้วประกาศเป็นวาระแห่งชีวิตไว้ในระดับที่ปฏิบัติได้ ดังที่ผมเคยทำไว้ใน ระเบียบวาระแห่งชีวิต : แบบแผนชีวิตตน ไม่ต้องมากแต่ต้องเป็นรูปธรรม และเป็นไปตามแนวทางที่ถูกต้อง ชีวิตในปีใหม่น่าจะสดใส ดีขึ้นครับ
ความเห็น (2)
บันทึกนี้คล้ายคลึงกับที่อาตมาเคยคิด กล่าวคือ อาตมาเกี่ยวข้องอยู่ ๓ กลุ่ม ได้แก่
- วัด และศาสนา
- ญาติ
- เพื่อน
๓ กลุ่มนี้ บางครั้งก็ช่วยเรา และบางครั้งก็สร้างความยุ่งยากมาให้ ซึ่งก็เป็นธรรมดา... แต่ทั้งสามกลุ่มนี้ มีเรื่องมากมายที่เราไม่สามารถกำหนดหรือแก้ไขได้ ก็จำเป็นให้เป็นไปตามเหตุปัจจัย....
อนึ่ง เข้ามาเยี่ยมเพราะเห็นว่าบาลีในมงคลสูตรที่ถูกต้อง เป็นอย่างนี้ คือ
- อเสวนา จ พาลานํ ปณฺฑิตานญฺจ เสวนา
- การไม่ส้องเสพคนพาลทั้งหลาย และการคบหาเหล่าบัณฑิต...
นมัสการพระคุณเจ้า
กระผมได้แก้ไขตามที่ท่านบอกเรียบร้อยแล้วครับ ขออภัยจริงๆ ครับ สติไม่ค่อยจะมีครับ บางทีความประมาท ขาดสติ ทำให้เราผิดพลาดได้ง่ายอย่างนี้แลครับ ต้องกราบขอบพระคุณท่านอย่างสูงที่ติติงมาครับ ผมจะขอนำไปพิจารณาเพื่อควบคุมสติให้มั่นคงต่อไปครับ
นมัสการมาด้วยความเคารพยิ่งครับ