หลังจากที่ดิฉันได้บันทึกแจ้งข่าวว่า สำนักวิทยบริการ มข. ได้รับการประกาศยกย่องจากสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา ให้เป็นแหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตต้นแบบ 1 ใน 31 แห่งของประเทศนั้น ก็มีผู้สอบถามเข้ามามากมายว่า สำนักวิทยบริการ มข. ดำเนินการอย่างไรจึงได้รับการยกย่องดังกล่าว และมีอีกเรื่องหนึ่งที่คนสนใจกันมากคือ ห้องสมุดมีชีวิตเป็นอย่างไร และทำอย่างไรห้องสมุดจึงจะมีชีวิต ในฐานะที่ดิฉันเป็นผู้หนึ่งที่มีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมดังกล่าว จึงอยากแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับผู้สนใจ และผู้รู้ ผู้เล่นในเรื่องเหล่านี้ ดังต่อไปนี้
คำว่า ห้องสมุดมีชีวิต ได้มีผู้นิยามความหมายไว้มากมาย ซึ่งดิฉันได้สรุปไว้เป็นบทร้อยกรองเมื่อครั้งที่ได้ไปศึกษาดูงานห้องสมุดมีชีวิตหลายแห่งในกรุงเทพฯ เมื่อปลายปี 2548 ไว้ดังนี้
"มาดูงานสามวันได้ความคิด
ห้องสมุดมีชีวิตเป็นไฉน
ได้คำถามถูกใจตอบทันใด
มีชีวิตนั้นไซร้คือไม่ตาย
คือบริการคนทุกวัยไม่จำกัด
และจัดหาทรัพยากรที่หลากหลาย
มีกิจกรรมการเรียนรู้อยู่มากมาย
ให้ผู้ใช้ได้เรียนเล่นกินพร้อมกัน
ห้องสมุดมีชีวิตพิชิตโลก
ห้องสมุดมีชีวิตพิชิตอ่าน
ห้องสมุดมีชีวิตทุกคืนวาร
คือห้องอ่านห้องเรียนเล่นที่สุขใจ"
สำหรับคำถามที่ถามว่า ทำอย่างไรห้องสมุดจึงจะมีชีวิต คำตอบที่อยากแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันคือ จากประสบการณ์ของดิฉันที่ได้มารับผิดชอบกลุ่มภารกิจส่งเสริมการเรียนรู้ ได้จัดโครงการ/กิจกรรมในรอบ 2 ปีที่ผ่านมา (ปีงบประมาณ 2549-2550) ให้มีความเคลื่อนไหวอยู่ตลอดเวลาและหลากหลายขึ้น ทำให้มีผู้มาใช้บริการห้องสมุดเพิ่มขึ้นและผลการประเมินความพึงพอใจของผู้รับบริการก็เพิ่มขึ้นทุกปี โครงการ/กิจกรรมต่าง ๆ ที่กลุ่มภารกิจส่งเสริมการเรียนรู้จัดในช่วงปีงบประมาณ 2549-2550 มีดังนี้
โครงการส่งเสริมห้องสมุดมีชีวิต ซึ่งมีกิจกรรมหลายกิจกรรมด้วยกัน อาทิ
การปรับปรุงด้านกายภาพ สำนักวิทยบริการได้ปรับปรุงสถานที่ สภาพแวดล้อม และบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้ โดยได้ปรับปรุงภายในอาคารจากอาคาร 1 ซึ่งเป็นอาคารเก่าที่เปิดใช้บริการมาร่วม 25 ปี ให้กลับมาเป็นอาคารที่ทันสมัย มีสีสันสดใส และมีชีวิตชีวา ทั้งสองอาคารได้จัดให้มีมุมสงบ มุมสบาย มุมพักผ่อน มุมบันเทิง มุมพูดคุยสนทนา ห้องศึกษาค้นคว้าเป็นกลุ่ม (Group Study) และมุมรับประทานอาหารว่างและเครื่องดื่มในห้องสมุด (Library Cafe)
จัดฉายภาพยนตร์หนังดังกลางมอ ทุกวันเสาร์ เวลา 11.30-14.00 น. โดยจะคัดเลือกแต่ภาพยนตร์ดี ๆ ดัง ๆ ที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน มีคติสอนใจ ให้แนวคิดสร้างสรรค์ และนันทนาการไปพร้อม
จัดกิจกรรมภาษาอังกฤษดีมีชัยไปกว่าครึ่ง โดยจัดอบรมการสื่อสารภาษาอังกฤษในชีวิตประจำวันกับชาวต่างประเทศให้กับบุคลากรห้องสมุด และจัดอบรมการสัมภาษณ์งานเป็นภาษาอังกฤษให้กับนักศึกษาที่ต้องการจะสมัครทำงานกับบริษัทต่างประเทศ
จัดโต้วาทีน้องใหม่ เพื่อให้นักศึกษาน้องใหม่ที่เพิ่งเข้ามาศึกษาได้มีเวทีแสดงออกในทางสร้างสรรค์ พัฒนาความสามารถและทักษะด้านการใช้ภาษาไทยและการพูดในที่สาธารณะอย่างถูกต้องเหมาะสม รู้จักคิดวิเคราะห์ มีปฏิภาณไหวพริบในการโต้ตอบประเด็นที่เป็นปัญหาและข้อขัดแย้งต่าง ๆ อย่างชาญฉลาด อันเป็นการสนับสนุนการผลิตบัณฑิตที่พึงประสงค์ของมหาวิทยาลัย นอกจากนี้ยังทำให้นักศึกษาเกิดความรัก ความสามัคคีต่อกันระหว่างนักศึกษาทั้งภายในคณะและต่างคณะ และยังสร้างภาพลักษณ์ของสำนักวิทยบริการและประชาสัมพันธ์การบริการของห้องสมุดที่เป็นประโยชน์ต่อนักศึกษา
จัดนิทรรศการส่งเสริมการอ่านและใฝ่รู้ โดยจัดนิทรรศการเดือนละครั้ง ซึ่งนอกจากจะมีนิทรรศการจัดแสดงแล้ว ยังมีสื่อสิ่งพิมพ์ โสตทัศนวัสดุ และสื่ออิเล็กทรอนิกส์ที่มีเนื้อหาสาระเกี่ยวข้องกับเรื่องที่จัดนิทรรศการก็จะนำมาจัดแสดงร่วมด้วย เพื่อส่งเสริมให้มีการใช้ทรัพยากรสารสนเทศเหล่านั้นอย่างคุ้มค่า
จัดอบรมค่ายเยาวชนในภาคฤดูร้อน เรียกกิจกรรมนี้ว่า "Mini Summer Camp for Juvenile" เป็นกิจกรรมที่จัดเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้แก่เด็กและเยาวชน อายุระหว่าง 6-10 ปี มีการฝึกอบรมเพื่อพัฒนาการด้านความคิดและทักษะต่าง ๆ เช่น การวาดภาพระบายสี การผลิตของเล่น การเล่านิทานจากภาพ การต่อคำศัพท์ ทุกกิจกรรมจะมีสอดแทรกคำศัพท์ภาษาอังกฤษเข้าไปด้วย
Video on Demand เป็นการจัดบริการผ่อนคลายความเครียดแบบใหม่โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ให้ผู้รับบริการสามารถดูหนัง ฟังเพลงในห้องสมุดได้โดยไม่รบกวนผู้อื่น
โครงการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต ซึ่งมีกิจกรรมมากมาย เช่น การสร้างเว็บท่า (Portal) การผลิตรายการวีดิทัศน์เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ ส่งเสริมการรักการอ่าน ชี้แหล่งสารสนเทศภูมิปัญญาอีสาน บริหารจัดการลูกค้าสัมพันธ์ และการพัฒนาเครือข่ายความร่วมมือกับสถาบันการศึกษา หน่วยราชการ และภาคเอกชน
โครงการส่งเสริมการรู้สารสนเทศ ได้แก่ กิจกรรมสำนักวิทยบริการประสานสัมพันธ์เป็นการออกบริการเชิงรุกนอกสถานที่เพื่อแนะนำการใช้ฐานข้อมูลเพื่อการสืบค้นตามคณะ/หน่วยงานต่าง ๆ
กิจกรรมเรียนรู้ก้าวไกลไปกับเทคโนโลยีสารสนเทศ กิจกรรมห้องสมุดก้าวไกล นักวิจัยก้าวหน้า เป็นการอบรมการใช้ฐานข้อมูลเพื่อการสืบค้นให้กับนักศึกษา นักวิจัย เช่น E-database, E-Journal, E-Book เป็นต้น
Library Tour เป็นกิจกรรมนำชมห้องสมุด แนะนำการใช้บริการต่าง ๆ ในห้องสมุด สำหรับผู้มาติดต่อด้วยตนเอง
Library Tour on Web เป็นกิจกรรมนำชมห้องสมุด แนะนำการใช้บริการต่าง ๆ ในห้องสมุดผ่านเว็บของสำนักวิทยบริการ
ทั้งหมดที่กล่าวมานี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งที่ดิฉันมีส่วนร่วมรับผิดชอบในการดำเนินงาน ยังมีกิจกรรมอื่น ๆ อีกมากมายที่กลุ่มภารกิจอื่นได้ดำเนินการมาแล้วและดิฉันยังกล่าวไม่ครบถ้วน ท่านใดที่สนใจสามารถติดตามได้จากเว็บไซต์ของสำนักวิทยบริการ มข.