การพัฒนาคอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา
การพัฒนาคอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา
ปัจจุบัน เราสามารถที่จะใช้คอมพิวเตอร์ เป็น
เครื่องมือในการพัฒนาการเรีนรู้ ได้อย่างกว้างขวาง การเรียนรู้
ผ่านทางหน้าจอคอมพิวเตอร์ จึงเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง ของการเรียน
การสอนในอนาคต เพื่อใหสามารถพัฒนาการเรียนการเรียน การสอน
ได้ทันกับความก้าวหน้าในอนาคต จึงได้มีความพยายาม
ที่จะพัฒนาการนำคอมพิวเตอร์ เข้ามาช่วย ในการจัดการเรียน การสอน
โดยมีแนวทางการพัฒนา 4 ประการ คือ
1
การพัฒนาสื่อคอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา
เป็นที่ยอมรับว่า
การเรียนการสอนในรูปแบบ Online เข้ามามีบทบาทมากยิ่งขึ้น บทเรียนต่างๆ
ที่เราได้เรียนรู้กันแบบ Online หรือเป็นการเรียนตามสาย (line) นั้น
เรามักจะเรียนกันว่า การเรียนผ่าน Internet
เนื้อหาความรู้ที่เราเรียนนั้น เราจะเรียกว่าสื่อ
และปัจจุบันสื่อก็มีมากมายหลายรูปแบบ ตั้งแต่สื่อแบบนิ่งๆ
มีภาพกับข้อความ จนถึงสื่อ Multimedia มีภาพเคลื่อนไหว ภาพจำลอง
(symulation) หรืออื่นๆ ช่วยให้เกิดการเรียนรู้ได้มากขึ้น
แต่ก็ต้องยอมรับว่า
สื่อที่ช่วยให้เกิดการเรียนรู้ตามที่ผู้เรียนต้องการจริงๆ
อาจจะมีไม่มากนัก ส่วนมากเป็นสื่อเพื่อความบันเทิง
หรือสื่อที่ไม่ดีก็มีมาก ดังนั้น
ทำอย่างไรที่จะมีสื่อเพื่อการเรียนรู้มากๆ
แนวคิดเรื่องสื่อคอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษาจึงเข้ามามีบทบาทมากขึ้น
จากสื่อ Offline มาเป็น สื่อ Online
โดยนักพัฒนาสื่อได้หันมาให้ความสำคัญกับสื่อเพื่อการเรียนรู้มากขึ้น
โดยคำนึงถึง องค์ประกอบ 3 ประการ คือ
- องค์ประกอบที่ 1 Usability คือสื่อที่ตอบสนองต่อความสามารถของผู้ใช้งาน นั่นหมายความว่า การจะพัฒนาสื่ออะไร ต้องคำนึงถึงผู้ใช้ด้วยว่า เขามีความสามารถในการใช้สื่อคอมพิวเตอร์ เพื่อการเรียนรู้แค่ไหน การผลิตสื่อก็ต้องทำมาให้เหมาะสม
- องค์ประกอบที่ 2 คือ Learning Ability คือความสามารถในการเรียนรู้ เป็นประเด็นที่น่าสนใจมากว่า สื่อนั้นมีความสามารถในการก่อให้เกิดการเรียนรู้ได้เพียงใด เช่นถ้าเป็นสื่อที่เป็นเฉพาะตัวหนังสือ เหมือนกับเอาหนังสือเป็นเล่มขึ้นไปวางไว้ ความสามารถในการทำให้เกิดการเรียนรู้อาจจะต้องอาศัยความสามารถของผู้เรียนมาก เพราะในตัวสื่อเอง ความสามารถในการสร้างการเรียนรู้อาจจะน้อยกว่าสื่อ Multimedia ดังนั้นสื่อลักษณะที่มีเฉพาะตัวหนังสืออาจจะใช้ได้เหมาะสมกับผู้เรียนกลุ่มหนึ่งที่มีความสามารถในการเรียนรู้สูง
- องค์ประกอบที่ 3 Learning Process หรือเราอาจจะกล่าวได้ว่าสื่อนั้นไม่ใช้มีเฉพาะตัวองค์ความรู้ แต่จะต้องมี Learning Process อยู่ด้วย โดยสื่อจะทำหน้าที่คล้ายกับมี Instructor อยู่ในตัวสื่อด้วย
ด้วยเหตุนี้เอง การพัฒนาคอมพิวเตอร์เพื่อการศึกษา
จึงให้ความสำคัญอันดับแรกกับตัวสื่อและกระบวนการเรียนรู้จากตัวสื่อเป็นหลัก
เพราะตัวคอมพิวเตอร์เอง ไม่มีชีวิต จิตใจ
การใส่กระบวนการเรียนรู้เข้าไป จะช่วยให้คอมพิวเตร์
ทำหน้าที่คล้ายกับครูมากขึ้น
2
การพัฒนากระบวนการกระจายสื่อ
ในอดีตเมื่อประมาณ 10 ปีที่ผ่านมา
การใช้คอมพิวเตอร์มาเป็นเครื่องมือในการจัดการเรียนการสอน จะนิยมใช้
CAI (Computer Assised Instrucction) กันมาก โดยบันทึกสื่อลงแผ่น
CD-ROM แล้วผู้เรียนได้เรียนรู้จากหน้าจอคอมพิวเตอร์ ที่บ้าน
หรือที่โรงเรียน ดังนั้น
การใช้คอมพิวเตอร์เพื่อการเรียนการสอนจึงไม่กว้างขวางเท่าที่ควร
แต่เมื่อเทคโนโลยีเครือข่าย มีการพัฒนามากขึ้น ทั้งด้าน Hardware และ
Software ทำให้การเผยแพร่สื่อผ่านทาง Internet ทำได้อย่างสะดวก
รูปแบบของ Web Application หรือโปรแกรมที่ทำงานบน website
ได้รับการพัฒนาอย่างกว้างขวาง
ทำให้การพัฒนาสือเพื่อการเรียนรู้ผ่านทาง Website ทำได้ง่ายขึ้น
ดังนั้นการกระจายสื่อทำได้อย่างกว้างขวาง
สามารถเข้าถึงได้ทุกครัวเรือนที่มีความสามารถในการใช้ Internet
ดังนั้นแนวทางการกระจายสื่อ จึงเน้นการพัฒนาสื่อ Online
มากขึ้นรูปแบบที่นำมาใช้งานมาก
คือการพัฒนาสื่อและกระบวนการเรียนการสอนไปด้วยกันในรูปแบบของการเรียนการสอนทางไกลผ่าน
Internet ซึ่งเราอาจจะเคยได้ยินคำว่า e-Learning มากขึ้น
ซึ่งรูปแบบการเรียนการสอนดังกล่าว จะพัฒนาบน web Application ของระบบ
LMS ( Learning Management System) และระบบ CMS (Content Management
System)
ทำให้เกิดการเรียนการสอนที่ใกล้เคียงการสอนในห้องเรียนมากขึ้น
โดยใช้ความสามารถของ คอมพิวเตอร์ เข้ามาช่วยกระจายสื่อ
ไม่ว่าจะเป็นสื่ออะไรก็ตาม ให้สามารถกระจาย ไปถึงผู้เรียน
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
3 การพัฒนาการใช้คอมพิวเตอร์
เมื่อการพัฒนาทั้งตัวสื่อการเรียนรู้
และกระบวนการเรียนรู้ มีการพัฒนาไปอย่างกว้างขวาง แต่ก็พบว่า
และโดยเฉพาะอย่างยิ่งปัจจุบัน เครื่องคอมพิวเตอร์
มีจำหน่ายอย่างแพร่หลาย ราคาก็ไม่สูงจนเกินไปนัก ทำให้นักเรียน
นักศึกษา มีความสามารถในการเป็นเจ้าของเครื่องคอมพิวเตอร์
ได้ไม่ยากนัก รวมทั้งสถานศึกษาต่างๆ
ก็สามารถแสวงหาคอมพิวเตอร์มาบริการสำหรับนักเรียนได้มากขึ้น
แต่บางครั้งก็น่าเสียดายว่า ผู้ใช้งานคอมพิวเตอร์เหล่านั้น
นำเอาคอมพิวเตอร์มาใช้อย่างไม่คุ้มค่า หรือไม่ได้นำมาใช้เพื่อการศึกษา
แต่นำมาใช้เพื่อความบันเทิงหรืออื่นๆ รวมทั้งนำมาใช้ในทางที่ผิด
ดังนั้น ถึงแม้ว่ากระบวนการพัฒนาการเรียนการสอน ทำไปได้ไกลเพียงใด
แต่ยังไม่มีการใช้งานเพื่อการเรียนการสอนเท่าไร
ก็ดูเหมือนว่าจะไม่เกิดประโยชน์ ดังนั้นคงจะต้องให้ความรู้
ในการนำเอาคอมพิวเตอร์มาใช้งานทางด้านการเรียนการสอน
แก่ผู้ใช้คอมพิวเตอร์ โดยเฉพาะการใช้งาน Internet เป็นเครื่องมือในการ
พัฒนาการเรียนรู้ โดยพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ที่ใช้คอมพิวเตอร์
เข้ามาช่วยให้ การเรียนการสอน เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ ตามแนวทาง
ทีเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ตามแนวคิด Constructionism
4 การให้ความรู้เกี่ยวกับคอมพิวเตร์ช่วยสอน
แก่ครูผู้สอน
เรื่องนี้ คงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญ
ที่จะกล่าวข้ามไม่ได้คือ ครู
เพราะคอมพิวเตอร์ไม่สามารถเข้ามาแทนครูได้ เพราะครู มีจิตวิญญาณ
และมีความเป็นครู ขณะที่คอมพิวเตอร์ไม่มี ดังนั้น
คอมพิวเตอร์จึงเป็นเพียงเครื่องมือของครู
ที่จะช่วยให้สามารถพัฒนากระบวนการเรียนการสอนได้ดีขึ้น
การพัฒนาครูให้มีความสามารถในการใช้คอมพิวเตอร์
จึงเป็นเรื่องที่มีความสำคัญเป็นอย่างมาก ทำอย่างไรจะพัฒนาบุคลากร
ให้มีความรู้ความสามารถ ในการพัฒนา คอมพิวเตอร์ช่วยสอน
ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
