อนุทิน 156098

มาร์กซ์ได้แบ่งสังคมทุกสังคมออกเป็น 2 ส่วน คือ โครงสร้างส่วนบน และโครงสร้างส่วนล่าง

โครงสร้างส่วนบน (super structure) เป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องของความคิด ปรัชญา ค่านิยม อุดมการณ์และกฎหมาย

โครงสร้างส่วนล่าง (infrastructure/ substructure) เป็นการผลิตทางเศรษฐกิจ ประกอบด้วยวิถีการผลิต (mode of production) ในวิถีการผลิตมีองค์ประกอบอยู่ 2 ส่วนก็คือ 1. พลังทางการผลิต ประกอบด้วยแรงงานและเครื่องมือในการผลิต 2. ความสัมพันธ์ทางการผลิต ประกอบด้วยกรรมสิทธิ์ ความเป็นเจ้าของกิจการ ซึ่งเป็นของชนชั้นปกครอง

มาร์กซ์กล่าวว่าวัตถุย่อมกำหนดรูปการจิตสำนึก ดังนั้นวิถีการผลิตย่อมกำหนดโครงสร้างส่วนบนด้วย และความขัดแย้งระหว่างพลังการผลิตกับความสัมพันธ์การผลิต เป็นมูลเหตุแห่งการพัฒนา และการเปลี่ยนแปลงปฏิวัติของรูปแบบการผลิตหรือวิถีการผลิตก็เป็นมูลเหตุพื้นฐานแห่งการพัฒนาและการเปลี่ยนแปลงปฏิวัติของ "ลักษณะของสังคม" ทั้งหมด

ด้วยเหตุนี้ ความขัดแย้งระหว่างพลังการผลิตกับความสัมพันธ์การผลิต จึงเป็นความขัดแย้งพื้นฐานของ "รูปแบบสังคม" ทั้งปวง กล่าวคือจะเป็นอะไรระหว่างศักดินา สังคมนิยม และทุนนิยมต้องดูว่าพลังการผลิตและความสัมพันธ์ทางการผลิตเป็นอะไร