เห็ด...พอเพียงได้อย่างไร

การเพาะเห็ดฟางเป็นอีกกิจกรรมหนึ่งที่สามารถเพาะได้ตลอดทั้งปี มีความเหมาะสมอย่างยิ่งต่อการผลิตเพื่อกิน และขายนำรายได้เข้าครัวเรือน

เพาะเห็ดแล้วจะพอเพียงได้อย่างไร? เป็นคำถามที่มีความหนักหน่วง ลึกซึ้งไม่เบาเช่นกันนะครับ หรือหากจะเปรียบเป็นน้ำหนักก็ไม่แพ้หมัดของแสนศักดิ์  เมืองสุรินทร์ หรือ เขาทราย   กาแลคซี เลยทีเดียวครับ

คำถามนี้ เป็นคำถามที่กลุ่มพี่น้องเกษตรกรหมู่บ้านนักรบไทยสอบถามผมในคราวที่ไปจัดกระบวนการเรียนรู้ (KM เห็ดฟาง) เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2550 ณ กิ่งอำเภอสว่างวีระวงศ์ จังหวัดอุบลราชธานี ที่ผ่านมา

ผมจึงย้อนถามคืน เช่นกันครับว่า พอเพียงคืออะไร เพื่อเป็นการถ่วงเวลา ให้สมองอันน้อยนิดของผมได้ทบทวน และวิ่งสาระวนเพื่อหาคำตอบให้ได้ และมีเหตุผลอันสมควร เพื่อให้เกิดความพอใจของคนที่ถาม

ในที่สุดสมองอันตื้นเขินของผม ซึ่งไม่แน่ใจเช่นกันครับว่าเป็นซีกซ้ายหรือซีกขวา สั่งการพรวดขึ้นมาภายใน 60 วินาทีว่า ขอให้ท่านวิเคราะห์อย่างนี้ครับว่า อาชีพใดๆ ก็ตามหากเราสามารถรักษาสถานภาพความคงอยู่ของอาชีพได้อย่างยาวนาน มีรายได้  สามารถเลี้ยงตนเอง ครอบครัวได้อย่างมีความสุข แสดงว่าน่าจะมีความพอเพียง

ดังนั้นการเพาะเห็ดจะพอเพียงได้อย่างไรนั้น  แสดงว่าท่านจะต้องมีชุดความรู้ มีความเข้าใจวิธีการเพาะเห็ดฟาง ซึ่งให้ได้มาแห่งผลผลิต สำหรับการบริโภค การจำหน่ายเพื่อแลกเปลี่ยนกับสินค้าตัวอื่นๆ อย่างสมดุล

อย่างไรก็ตามการที่เกษตรกรบางท่านเพาะเห็ดเพียงกิจกรรมเดียว ท่านบอกว่าสามารถเลี้ยงครอบครัวได้ และท่านบอกว่าพอเพียง ซึ่งก็อาจจะไม่ผิดนะครับเพียงแต่ว่าอาจจะไม่สมดุล และไม่มีภูมิค้มกันที่ดี

การเพาะเห็ดให้เกิดความพอเพียงนั้น ผู้เพาะจึงจำเป็นต้อง

1. เป็นคนที่มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับเห็ดอย่างถ่องแท้ สามารถคิดวิเคราะห์ได้ว่าจะเพาะเห็ดอะไรดี เพาะช่วงใด ขายที่ไหน (มีเหตุ มีผล) เป็นต้น

2. ควรเพาะเห็ดให้มีความหลากหลาย 

3. ควรมีการปลูกพืชผักเพื่อการบริโภคในครัวเรือนที่หลากหลาย เพื่อจะได้ลดรายจ่าย

4. ควรปลูกไม้ผลและไม้ยืนต้น สำหรับการบริโภค การออม และการรัษาสิ่งแวดล้อม

5. เป็นคนที่รักความสงบ อีกทั้งมีความเพียรเป็นที่ตั้ง และมีความเป็นกัลยาณมิตร

จาก 5 แนวทางที่ผมได้ทดลองออกแบบความพอเพียงของการเพาะเห็ดนั้น น่าจะเป็นแนวทางที่มีความเป็นไปได้สูง

หรือท่านคิดอย่างไร ?

ขอบคุณครับ

อุทัย   อันพิมพ์

20 กุมภาพันธ์ 2550

[Aj Kae]

• เคยไปสวนผึ้ง จ. ราชบุรี  เค้าเพาะเห็ดขายกันหลายบ้านอยู่เหมือนกันครับ แถมสด อร่อย ดีครับ

[ขจิต ฝอยทอง]

• ชาวบ้านบางคนเพาะได้แต่ทำการตลาดไม่เป็นครับคุณอุทัย
• เลยขายเห็ดไม่ค่อยได้ราคาดีเหมือนกับสินค้าอย่างอื่น
• แต่ถ้าทำกินเฉพาะครัวเรือนน่าจะอยู่ได้ครับ

[ดร. แสวง รวยสูงเนิน]

คำตอบนี้มีอยู่แล้วในเครือข่ายปราชญ์ครับ และกลุ่มเกษตรกรที่เพาะเห็ดแบบผสมผสานกับกิจกรรมอื่นๆ

ให้ไปค้นหาเองครับ

ให้กลัไปอ่านโจทย์ที่หมอวิจารณ์เขียนไว้ด้วยครับ ว่าคุณอยู่ประเภทไหน แบบที่ ๑ หรือ แบบที่ ๒ แต่ไม่รับแบบที่ ๓ ครับ