แสงไฟที่ลุกโพลงปลายอุโมงค์
เมื่อวนนี้พวกเรา ( ดิฉัน อาจารย์ทนาย คุณพูนสิน ผู้ประสานงานกองทุนสิ่งแวดล้อมโลก ยูเอ็นดีพี) ได้ทำงานกันอย่างเต็มภาคภูมิ ๑๒ ชม. เริ่มจาก ๙ โมงเช้าถึง ๓ ทุ่ม เดินทงไปร่วมสมทบกับคณะสมาชิกชะโนด โนนทัน อำเภอดงหลวง เป็นวันนัดหมายเยี่ยมสวนเพื่อน ซึ่งทางกลุ่มตกลงจัดปีละครั้ง เพื่อให้กำลังใจและเรียนรู้ผ่านพัฒนาการของผู้อื่น มาปรับใช้กับสวนของตนเอง ก่อนเดินทางกล่มก็ได้ร่วมกนกำหนดเนื้อหาว่าการเยี่ยมกันจะช่วยกันดูในเรื่องอะไรบ้าง ตั้งแต่ตอนต้นเดือน ประกอบด้วย ๑) ปุ๋ยหมักที่สมาชิกต้องทำประจำ ๒) น้ำหมักต้องมีไว้ใช้ตลอด ๓) แปลงสวนทดลองมีอะไรเพิ่มมากขึ้น มีปัญหาอะไรบ้าง ๔) แนวคิดบ้านดิน เคลื่อนไปถึงไหนแล้ว ๕) แปลงสบู่ดำก้าวหน้าถึงไหน ๖) กำหนดนาทดลองไม่ไถ อยู่แปลงใด ๗) ฟาง เศษวัสดุที่จะใช้ในนาไม่ไถ ๘) อื่น ๆ ที่เจ้าของนาสร้างสรรค์ขึ้น
รูปแบบสวนไร่นาสมาชิกที่ได้ประจักษ์แก่สายตานั้น สร้างความปลื้มปิติ ปรีดาปราโมทย์กับดิฉันยิ่งยวด ...โอ ...ผลของความพยายามของพวกเขา หลังจากที่ได้ล้มลุกคลุกคลานมาไม่ต่ำกว่า ๕ ปี ....บัดนี้ได้ลงหลักปักฐานแล้วอย่างองอาจสง่างาม ภาพที่ปรากฏต่อสายตามากหลากหลายรูปแบบ ตั้งแต่แบบกระจุ๋มกระจิ๋ม เขียวชะอุ่ม ละเอียดละออ งดงาม ปลูกไม้ถี่ยิบในพื้นที่ที่ไม่ใหญ่นัก ตามกำลังของผู้หญิง ดังที่เห็นในไร่นาของน้องเนียง น้องฉันดี น้องเลียบ แบบที่บึกบึนเป็นมวยก็รุ่นเฮฟวีเวทเลย ในกรณี พ่อบน พ่อบอน พ่อยอด ที่ทำในพื้นที่ใหญ่เลย ต้นไม้ซุกซ่อนอยู่ท่ามกลางพงหญ้า รอวันเวลาที่จะทะยานเสียดฟ้า ผลไม้หลากชนิด ไม้ใช้สอย มันสำปะหลังก็มีที่อยู่กับเขาด้วย ยางพาราก็หลงมา ๕ ต้น ๑๐ ต้น และยังมีไม้ธรรมชาติบางต้นที่หลงเหลืออยู่ก็พลอยชูช่อ อวดโฉมหน้าของตนขึ้นมาด้วย แปลงสบู่ดำก็แทรกอยู่ในนั้น แนวรั้วไม้สีเสียดตรงแน่ว บางตอนเป็นมะตูม สะเดา กระท้อน และสารพัดผลไม้ นึกย้อนไปถึงช่วงที่พวกสมาชิกเริ่มต้นที่ต้องฝ่าฟันให้ผ่านทั้งตัวเอง คนใกล้ชิดและคนในชุมชนเพื่อที่จะ สร้างสรรค์งานขึ้นมาแล้ว....ทำได้อย่างไร.....ตอนนี้ฐานของงานได้ลงหลักไปแล้ว เหลือแต่จะเติมรายละเอียด ทำให้ประณีตลงลึกไปเรื่อย ๆ แล้วจะเจอเอง ( อ. ระพี สาคริก ) และประเภทที่ทำตามกำลังคนแก่ แต่ก็มีเนื้อหางานมากพอที่จะจินตนาการได้ว่าต่อไปในอนาคตจะกลายเป็นอะไรบ้าง
" ผมเตรียมจะเพิ่มพืชใต้ดินในสวนผม" พ่อบน
" เฮาจะเสริมคันนาตอนล่างให้ใหญ่ขึ้น ปลูกไม้เพิ่มอีก" แม่เหวย ต่อยหนักอีกตามเคย เสริมคันนาจะค่อย ๆ ขุดเอง แถมยังล่วงหน้าเพื่อนไปแล้ว ขนปุ๋ยหมัก ขนฟางคลุมนาที่จะทดทำแบบไม่ไถปีหน้า ไวปานจรวด
" ปีนี้จะเหยียบดิน เตรียมทำกระท่อม " พ่อบอน
" จะหาไม้พื้นบ้านโดยเฉพาะยางนา มาเพิ่มในแปลงค่ะ " เนียง
" จะเพาะมะขามป้อม สมอ เพิ่ม " ฉันดี
เสียงเซ็งแซ่ของความคิดดัง ๆ ของกลุ่มสมาชิก กระนั้นก็ตามก็ยังมีคนที่ " ก็ใช่นะสิ ดินของเพิ่นดี ที่ของเพิ่นเหมาะ มีน้ำ ของฉันรอขุดสระก่อน ..." !!!! เป็นหนึ่งจากทั้งหมดเก้าคนที่ยังคงไม่ได้ก้าวเดินไปกับเพื่อน ๆ
อะไรหนอทำให้การสนองตอบต่อสถานการณ์ ประสบการณ์ เบื้องต้นจึงเป็นแบบอัติโนมัติ
" ทำไม่ได้ "
" ขาดน้ำ "
" ดินไม่ดี "
" มีน้ำก็ทำได้ "
ซึ่งเหมือนกับการกั้นตัวเองไว้จากการเผชิญกับปัญหา การฟันฝ่าปัญหาโดยการสบประมาทตนเอง ในขณะที่คนแก่อย่างแม่เหวย ที่ดู ฟัง และเงียบไม่พูดไม่จา ....อย่าเผลอ....ซึมซับเอาหมด กลับถึงบ้านลงมือทำทันที มันต้องอย่างนี้สิถึงจะเรียกว่า ของจริง
นอกจากนี้ยังมีกรณีเศร้าสุด คือพ่อบิน ซึ่งเป็นหนึ่งใน สามบริษัท ( บิน บน บอน ) ที่หวนกลังไปขึ้นรถไฟสายมรณะ ไถพรวนสวนที่ได้ทำมากับมืออายุ ๔-๕ ปี ท้ง เพื่อปลูกมันสำปะหลัง และปลีกตัวออกจากกลุ่มเหมือนหม้อนิล ( ไปแบบไม่บอกไม่กล่าว ) พวกเราได้แต่หวังว่าข้อสรุปของพวกเราต่อจุดหมายปลายทางของรถไฟสายมรณะนี้ ผิด หรือไม่ก็หวังว่าพ่อคงจะลงจากรถไฟทัน แต่ถึงอย่างไรก็ตามเพื่อนไม่ทันล่ะ นับจากวินาทีนี้เป็นต้นไป
โดยสรุปแล้วตามความรู้สึกเมื่อเทียบกับเกษตร ๑ ไร่ที่ขอนแก่น ซึ่งก็เป็นที่จุดประกายความคิดได้แห่งหนึ่งนั้น โดยประเภทของต้นไม้แล้ว กลายเป็นเสมือนสาวแรกรุ่น วัยกำดัดที่บอบบาง ที่ควรถนุถนอม เป็นโฉมงามกับ อสูร -สิ่งที่ชาวดงหลวงได้สร้างสรรค์ ในให้ความรู้สึกมั่นคงสุด ๆ เป็นยักษ์ปักหลั่น เต็มไปด้วยพลกำลังที่กำลังค่อย ๆ ยืนขึ้น ...สูงเสียดฟ้า..จนต้องแหงนคอตั้งบ่าดู
ความเห็น (3)
KM คือคำตอบครับ
แต่
- อย่าใช้มัน จนกว่าผู้นั้นจะรู้จักมัน
- เพราะคนจะกลัว จนโยนมันทิ้ง
- แล้วก็มางมอยู่กับความไม่รู้ต่อไป
(เช่นเดียวกับนักศึกษามหาชีวาลัยอีสาน)
ว่า
- ไม่มีน้ำ ก็ไม่ต้องทำ หรือทำไม่ได้
- หรือ รอให้คนมาช่วย
แทนที่จะคิดต่อว่า
- ไม่มีน้ำ จะทำอะไรด้บ้าง
- และในระยะยาว จะทำอย่างไรให้ไม่ต้องพูดคำนี้อีก
นี่คือคำตอบ และเป็นคำถามที่ท้าทายนักพัฒนาอย่างเรา
- ว่าเราจะทำให้ชาวบ้านกินยาขมหม้อนี้อย่างหน้ายิ้มเข้าหาได้อย่างไร
หวัดดีพี่ตุ๊ หาทางมาจนเจอค่ะ อ่านแล้วคิดถึงมาก ๆ ฝากความคิดถึงพี่น้องสมาชิกโครงการด้วยนะคะ แล้วจะโผล่มาทักทายอีกค่ะ
รักษาสุขภาพด้วยล่ะ คิดถึงและรักยิ่งค่ะ
ปุ๊เอง
ตอบ อ. แสวง
ผลลัพธ์ของการกินยาขมหม้อนี้ เป็นธรรมชาติของการหายจากโรคที่มนุษย์ปราถนา บังเอิญในยุคของเรานี้ มียาให้เลือกประกบคู่กันไปเป็นยาเหมือนกันแต่เคลือบด้วยน้ำหวานและกลิ่นอันหอมหวนทวนลมและเป็นยาที่อ้างปลายทางในการรักษาโรคได้ชะงัดและเร็วปานกามนิตหนุ่ม ไม่ต้องเสียเวลา
โชคดีที่ชาวบ้านยังหลงเหลือเชื้อแห่งความเชื่อถือธรรมชาติในจิตวิญญาณ เขายังชอบกินสมุนไพรอยู่นะ คำ ยาหม้อ ยังกระทบจิตใจของเขาได้อยู่ ตรงนี้ก็อาจเป็นจุดที่จะเปิดให้กับเราหรือเปล่า
สำหรับดิฉันได้ใช้ทั้งตัวและหัวใจค่ะอาจารย์
คุณปุ๊ ขอบคุณที่ดั้นด้นจนเจอกัน ช่วยแจมข้อมูลด้วยนะคะ