รายวิชาศึกษาทั่วไป : ๐๐๓๖๐๐๖ ภาวะผู้นำ ๑-๒๕๖๑ (๘) วิพากษ์ เค้าโครงการแก้ปัญหาขยะ

สัปดาห์ที่ ๙ ของกิจกรรมการเรียนรู้ หลังจากการบรรยายพิเศษของ ผศ.ดร.พีระศักดิ์ วรฉัตร (อ่านได้ที่นี่) นิสิตแต่ละกลุ่มได้นำเสนอเค้าโครงการของตนเองต่อหน้าอาจารย์ แม้บางท่านจะติดประชุมแต่เรา Team Teaching ก็มากันครบถ้วนครับ บันทึกนี้เอาความคิดของนิสิตมาบันทึกไว้ เปรียบเทียบกับภาคเรียนต่อไปครับ

๑) กลุ่มโลมาน้อย

• ชื่อโครงการ 
• ชื่อ "ปลูกจิตอาสา กำจัดขยะ กำจัดมลพิษ"  
• วิพากษ์
• เป็นชื่อที่ไม่ค่อย Specific เท่าใดนักครับ จะทำหลายอย่างเกินไป แต่ละคำก็กินความหมายกว้าง 
• เป็นชื่อที่ไม่ค่อย Attainable เท่าใดนักครับ คืออ่านไม่เชื่อว่าจะสามารถทำให้สำเร็จได้จริง 
• จึงเป็นชื่อที่ไม่ค่อยดีครับ .... ขออ่านต่อไปให้จบ ก่อนจะกลับมาแนะนำชื่อที่เหมาะสมนะครับ 
• หลักการและเหตุผล 
• จากการลงพื้นที่สำรวจในจุดที่ ๑๐ จากการสังเกตจะเห็นว่าขยะมีปริมาณมาก เป็นขยะที่เกิดจากการทิ้งของหอพักรอบ ๆ บริเวณจุดสำรวจ ซึ่งขยะดังกล่าวเกิดจากการสะสมของปริมาณขยะเพิ่มมากขึ้น เป็นเดือนต่อเดือน โดยจากการสำรวจบริเวณนั้นเป็นระยะเวลา ๑ เดือน มีการเก็บขยะเดือนละครั้ง และขยะไม่มีการคัดแยก แต่ถ้าเราสามารถนำขยะมาแยกและนำส่วนที่ขายได้แยกออกจะช่วยสร้างมูลค่าและยังเป็นการเพิ่มรายได้และลดค่าใช้จ่ายกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ส่วนขยะที่สามารถนำกลับมาสร้างมูลค่าหรือนำมารีไซเคิลได้นั้นก็จะเป็นการประหยัดพื้นที่ในการทิ้งขยะหรือทำให้ขยะในพื้นที่ในการทิ้งขยะหรือทำให้ขยะในพื้นที่ดังลดลงได้อีกด้วย 
• วิพากษ์ 
• ควรเขียนแยกประเด็นครับ ๑ ย่อหน้า ๑ ประเด็น   สภาพปัญหา แนวทางการแก้ไข และประโยชน์ที่คาดจะได้รับ อยู่คนละย่อหน้า 
• เห็นสภาพปัญหา ณ สถานที่จริงพอสมควรครับ แต่ยังไม่ชัดเจนหรือน่าเชื่อถือเพียงพอ เช่น 
• จุดที่ ๑๐ คือที่ไหน ใคร ๆ ก็จำบ่ได้ดอกครับ
• ขยะปริมาณมาก ... มากแค่ไหน ควรศึกษาค้นคว้าให้ได้ปริมาณ กี่ตันต่อวัน 
• ฯลฯ 
• สามารถเขียนภาษาให้กระชับได้มากขึ้นครับ  หลักการคือ ตัดประโยคที่ไม่จำเป็นออก หมายถึง หากไม่มีประโยคนั้น หรือคำนั้น ความหมายก็ไม่เปลี่ยน เช่น 
• จากการลงพื้นที่.... จากการสังเกต..... จากการทิ้ง.....   คำว่าจากการ สามารถตัดออกได้เป็น  จากการลงพื้นที่.... สังเกตพบว่า ..... เกิดจากหอพักรอบ ๆ .... 
• ฯลฯ 
• วัตถุประสงค์ 
• ลดจำนวนขยะและลดค่าใช้จ่ายลง 
• วิพากษ์ 
• มีสองประเด็นในข้อเดียว ถือว่าใช้ไม่ได้  จะลดปริมาณขยะ หรือจะลดค่าใช้จ่าย
• ใช้ภาษาพูด "ลดค่าใช้จ่ายลง" ... ควรใช้ภาษาเขียน เช่น "เพื่อลดค่าใช้จ่ายในการจัดการขยะ" เป็นต้น 
• สร้างรายได้จากการขายขยะ 
• วิพากษ์ 
• นิยมเขียนเริ่มต้นด้วยคำคว่า "เพื่อ"  เป็น "เพื่อสร้างรายได้จากการจำหน่ายขยะ" เป็นต้น 
• กำจัดขยะอย่างถูกวิธี
• วิพากษ์
• เหมือนจะดี แต่ไม่  specific คือไม่ชัดเจน ว่าจะกำจัดปริมาณเท่าใด หรือที่ไหน
• จึงไม่ attainable คือดูเหมือนจะทำให้สำเร็จได้อย่าง ปฏิบัติไม่ได้จริง 
• ฯลฯ 
• เป้าหมายความสำเร็จ
• นิสิตเขียน
• ลดขยะลงในได้ ๑/๓ ของขยะที่เดิม ที่มีปริมาณขยะที่เกิดขึ้นในแต่ละเดือน 
• วิพากษ์
• ใช้คำฟุ่มเฟือย ซ้ำซ้อน ต้องเขียนใหม่ เป็น "ปริมาณขยะลดลงอย่างน้อยร้อยละ ๓๓  ต่อเดือน" 
• วิธีการดำเนินโครงการ
• นิสิตเขียน
• จากเดิมที่เป็นกองขยะ เราจะแป่งเขตออกเป็นสองส่วน คือส่วนแรกเป็นขยะที่มีมูลค่าสามารถนำไปขายและสร้างรายได้และส่วนที่สองคือส่วนที่ไม่มีประโยชน์และไม่สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้ 
• วิพากษ์ 
• จับความได้ว่าวิธีการดำเนินโครงการคือ "ดำเนินการคัดแยกขยะที่มีมูลค่าเพื่อนำไปขาย" .... เท่านี้ครับ อย่างอื่นไม่ทราบเลย ว่า จะทำอย่างไร มีกี่ขั้นตอน  
• สืบค้นเรียนรู้ต่อไปครับ ....
• ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 
• นิสิตเขียน
• สามารถนำขยะที่มีประโยชน์ไปสร้างมูลค่าได้
• ปริมาณขยะลดลง 
• สร้างความเป็นระเบียบเรียงร้อยมากขึ้นในการจัดการขยะ 
• มีส่วนร่วมในการจัดการขยะและรักษาสิ่งแวดล้อม
• สร้างจิตสำนึกในการคัดแยกขยะให้กับคนในชุมชน 
• แบ่งเบาภาระหน้าที่ของการกำจัดขยะของหน่วยงานส่วนที่เกี่ยวข้อง
• เริ่มมีการคัดแยกขยะ
• ทราบถึงปริมาณขยะในพื้นที่ดังกล่าว
• ได้ทราบถึงสาเหตุที่เกิดขึ้นและที่มาของขยะ
• เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้หน้าอยู่
• สามารถนำความรู้ที่ได้จากการคัดแยกขยะมาใช้ในชีวิตประจำวันให้เกิดประโยชน์มากขึ้น
• เพื่อศึกษาค้นคว้าการดำเนินโครงการที่ได้รับมอบหมาย 
• วิพากษ์
• หลายประเด็นทับซ้ำกัน ซ้ำซ้อนกัน เป็นเหตุเป็นผลกัน ควรเขียนรวบประเด็นไว้ด้วยกัน ให้ครอบคลุมเช่น 
• กลุ่มเป้าหมายมีรายได้จากการขายขยะ 
• กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการขยะที่ถูกต้อง
• กลุ่มเป้าหมายสามารถคัดแยกขยะอย่างถูกต้อง 
• เป็นต้น 

๒) กลุ่มช้างน้อย

• ชื่อโครงการ 
• ชื่อ "โครงการขยะแลกใจใส่ถุง" ... เป็นชื่อที่ดีมากชื่อหนึ่งครับ เพราะแสดงให้เห็นแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน และสั้นกระทัดรัด แถมยังกินความหมายลึกซึ้งถึงใจ 
• หลักการและเหตุผล
• ในปัจจุบันปัญหาขยะเป็นปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มีความสำคัญของทุกหน่วยงานทั้งในระดับชุมชนและระดับประเทศ และต้องการความร่วมมือจากสถานศึกษาระดับมหาวิทยาลัยที่มีจำนวนนิสิต บุคลากรจำนวนมากจึงก่อให้เกิดปัญหาขยะจำนวนมากภายในมหาวิทยาลัย การเพิ่มขึ้นของขยะในมหาวิทยาลัยก่อให้เกิดปัญหาความน่าอยู่ ความสะอาด และก่อให้เกิดความรำคาญด้านกลิ่นเหม็นรบกวน รวมทั้งแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์พาหะนำโรค นอกจากนี้การแก้ไขปัญหาให้ได้ผลระยะยาวนั้น เราต้องเริ่มจากจุดเล็ก ๆ ก่อน ด้วยการปลูกฝังจิตสำนึกที่ดีในเรื่องการทิ้งขยะให้กับนิสิตได้เห็นความสำคัญและประโยชน์ของการคัดแยกขยะโดยอาจจะเริ่มจากภายในมหาวิทยาลัยก่อน เมื่อนิสิตจัดแยกขยะและทิ้งให้เป็นที่ทำให้มหาวิทยาลัยสะอาด มีบรรยากาศที่เหมาะสมแก่การเรียนรู้ ดังนั้น โครงการนี้จึงมีเป้าหมายในการสร้างจิตสำนึกให้กับนิสิตและบุคลากรได้ตระหนึกถึงปัญหาขยะภายในมหาวิทยาลัย 
• วิพากษ์ 
• ต้องพัฒนาเรื่องการใช้เว้นวรรค อย่างมาก ๆ ครับ  การเว้นวรรคที่เหมาะสมจะทำให้เข้าใจความหมายที่ต้องการสื่อ 
• การใช้คำเชื่อมต่อประโยชน์ และการขยาย หรือเพื่อการแสงความเป็นเหตุเป็นผล ต้องพัฒนาอีกครับ 
• ใช้คำซ้ำซ้อน สามารเขียนให้กระชับมากขึ้นได้มาก มีหลายคำที่สามารถตัดออกได้โดยความหมายไม่เปลี่ยนไป 
• ยังขาดข้อมูลเชิงปริมาณ หรือ ข้อมูลที่แสดงถึงความรุนแรงของปัญหา 
• ตัวอย่างการเขียน 
• ปัจจุบัน ทุกหน่วยงานทั้งระดับชุมชนและระดับประเทศกำลังหันมาให้ความสำคัญกับการแก้ไขปัญหาขยะ โดยเฉพาะในมหาวิทยาลัยที่มีจำนวนนิสิตและบุคลากรจำนวนมาก ๆ ขยะปริมาณมากในแต่ละวันไม่ได้รับการจัดการอย่างถูกวิธี ส่งกลิ่นเหม็นและทำลายทัศนีภาพที่ดี 
• จากการสำรวจพบว่า มีปริมาณขยะเฉลี่ยต่อวันจากชุมชนรอบ ๆ มหาวิทยาลัยมหาสารคามมากถึง ๔๐ ตัน เทศบาลตำบลขามเรียงและเทศบาลตำบลท่าขอนยางสามารถเก็บขนรวมกันได้เพียงวันละ ๒๐ ตันเท่านั้น ส่วนที่เหลือเป็นขยะตกค้างสะสม ปัญหาหลักในการเก็บขนคือการไม่คัดแยกขยะของประชากรแฝงที่มาอาศัยอยู่ในเขตเทศบาล ซึ่งเกือบทั้งหมดเป็นนิสิตนักศึกษาที่มาเรียนในมหาวิทยาลัย 
• การสร้างจิตสำนึกรับผิดชอบร่วมกันในการจัดการขยะ  และร่วมมือกันคัดแยกขยะอย่างจริงจังทั้งภายในมหาวิทยาลัยและในหอพักที่อาศัย จะสามารถลดปริมาณขยะต่อวันมากกว่าครึ่งหนึ่ง ซึ่งจะทำให้สามารถเก็บขนไปจัดการอย่างถูกวิธีได้ทั้งหมด 
• โครงการ.......... นี้ จึงมุ่งส่งเสริมและปลูกฝังจิตสำนึกสาธารณะ ด้วยการรณรงค์....... อันจะก่อให้เกิดความตระหนักร่วมกันมากขึ้นถึงปัญหาขยะ และช่วยกันคัดแยกขยะในเขตพื้นที่ ....... ของตนเอง 
• วัตถุประสงค์โครงการ 
• เพื่อสร้างแรงจูงใจให้นิสิตและบุคลากรในการรักษาสิ่งแวดล้อม
• วิพากษ์
• วัดได้ยากครับ ไม่ Measurable
• ปฏิบัติบรรลุผลได้ยากครับ ไม่ Attainable 
• ควรเปลี่ยนเป็นการส่งเสริม ซึ่งจะสามารถประเมินจากกิจกรรมที่ทำหรือคนที่เข้าได้ครับ 
• เพื่อให้นิสิตและบุคลากรตระหนักถึงปัญหาขยะในมหาวิทยาลัย
• วิพากษ์
• เป็นประเด็นเดียวกับวัตถุประสงค์ข้อแรกครับ เพียงแต่จำเพาะเจาะจง Specific มากกว่า  คือระบุปัญหาหรือเนื้อหาที่จะทำชัดเจนกว่า ...  อันนี้ดีกว่าอันแรก ... แต่ก็ยังไม่ดี เพราะยังไม่ Measuable และ ไม่ Attainable 
• วิธีการดำเนินโครงการและแผนการดำเนินงานที่เขียนเป็นแผนตารางแบบ Grant Chart ทำได้ดีครับ  

(ขอแชร์มาให้อ่านพอเป็นพิธีเท่านี้ก่อนนะครับ)

ป.ล. เท่าที่อาจารย์อ่านดู เกือบทุกกลุ่มจะยังมีข้อที่ต้องพัฒนาอีกเยอะมาก อาจจะเป็นครั้งแรกของหลาย ๆ คน ในการเขียนโครงการ  ดังนั้นอาจารย์จึงจะขอไปเอาผลการเขียนรายงานสุดท้ายที่ส่งมา มาตรวจ เพื่อส่งกลับให้ไปแก้ไข