แม่หอบ สัตว์พื้นเมืองป่าชายเลนระนอง
ปิดเทอมฤดูร้อนปีนี้ ครูบันเทิงได้มีโอกาสไปตามหาสัตว์ชนิดหนึ่งซึ่งเคยได้ยินแต่เรื่องเล่าจากชาวบ้าน จากสื่อต่างๆ
แต่หลายๆคนยังไม่เคยเห็นตัวตนที่แท้จริงของมัน ย้อนไปเมื่อ 10 ปีที่แล้ว ครั้งแรกที่ครูบันเทิงมาอยู่ระนอง ได้มีโอกาสไปเที่ยวศูนย์วิจัยป่าชายเลน ต.หงาว อ.เมือง จ.ระนอง โชคดีได้พบกับสัตว์ที่มีลักษณะคล้ายกุ้ง ผสมปูที่เค้าเรียกว่า
"แม่หอบ" หรือ "จอมหอบ" ซึ่งนานๆจะขึ้นมาปรากฏตัวให้คนได้เห็น และน้อยคนนักจะมีโอกาสได้สัมผัสกับมัน
ในวันนี้ถือเป็นฤกษ์งามยามดีที่ครูบันเทิงได้พบกับชาวบ้านที่ใกล้ชิดกับแม่หอบและสามารถเข้าถึงวิถีชีวิตของมัน แต่ในการที่จะได้พบกับมัน เราต้องออกเรือไปเกาะกลางทะเล เฝ้ารออยู่หนึ่งคืน
"แม่หอบ" ซึ่งอาศัยอยู่ในกองดินสูงเทียมศรีษะเหมือนคอนโดมิเนียม ว่ากันว่ามันเป็นสัตว์ขี้อายจะไม่ออกมาให้ใครเห็นง่ายๆ เราจึงต้องช่วยกันขุดกองดินนี้ และดักหน้าดินออกเพื่อค้นหามัน และในที่สุดเราก้พบมันจนได้ "แม่หอบ"
เด็กๆเกรงๆกับตัว "แม่หอบ" มันไม่กัด ไม่ทำร้ายคนคะ แต่ต้องจับด้านหลังมันนะคะ ขาหน้ามันคล้ายๆปู แต่ก้คล้ายๆจอบมีไว้คอยขุดดินหรือตักดินทำที่อยู่อาศัย
ภูมิใจมากคะที่ได้มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สัตว์พื้นเมืองของระนองที่กำลังจะสูญพันธุ์ชนิดนี้
แม่หอบ หรือ จอมหอบ ลักษณะคล้ายกุ้งกั้งรวมกัน ครูบันเทิงดูแล้วรู้สึกว่ามันคล้ายแมงมุม มีหางคล้ายแมงป่อง ช่างแปลกจริงๆคะ มันชอบขุดดินพลิกหน้าดินจากชั้นล่างให้มากองอยู่ด้านบนจนกลายเป็นดินสูงคล้ายจอมปลวก ช่วยพลิกฟื้นหน้าดินให้มีรูพรุน อากาศในดินเพิ่มขึ้น แต่วิกฤติความเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ทำให้ระบบนิเวศริมฝั่งทะเลไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป แม่หอบเหลือน้อยลงทุกทีจนใกล้สูญพันธุ์ประกอบกับเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างบอบบางตายง่าย เช่น ในช่วงฤดูมรสุมน้ำทะเลอาจท่วมรูจนทำให้ตายได้
วีดีโอนี้ถ่ายทำเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัย
ชุดกิจกรรมนาฏศิลป์พื้นเมือง เรื่อง "ระบำแม่หอบ" ของนางบุษยมาศ หีบเพชร เพื่อเลื่อนวิทยฐานะครูชำนาญการพิเศษ โรงเรียนอนุบาลระนอง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาระนอง ขอขอบคุณ ผอ.วรรณี พุ่มสุวรรณ ผศ.ดร.พิสนุ ฟองศรี ทีมงานเพชรจรัสแสง ที่ปรึกษา และครอบครัว ที่มีส่วนให้งานวิจัยครั้งนี้สำเร็จลุล่วงด้วยดี ถ่ายทำเมื่อ 7 เมษายน 2557
ลิงค์วีดีโอ http://www.youtube.com/watch?v=HVvPvxx1GfQ
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|
แม่หอบ ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ไมโอซีน ถึง ปัจจุบัน |
|
|---|---|
|
|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Arthropoda |
| ไฟลัมย่อย: | Crustacea |
| ชั้น: | Malacostraca |
| อันดับ: | Decapoda |
| อันดับฐาน: | Thalassinidea |
| วงศ์ใหญ่: |
Thalassinoidea (Latreille, 1831) |
| วงศ์: |
Thalassinidae Latreille, 1831 |
| สกุล: |
Thalassina Latreille, 1806 |
| ชนิด: | T. anomala |
| ชื่อทวินาม | |
|
Thalassina anomala (Herbst, 1804) |
|
| ชื่อพ้อง | |
|
|
แม่หอบ หรือ จอมหอบ[1] (อังกฤษ: Mud lobster, Mangrove lobster) เป็นสัตว์น้ำประเภทสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Thalassina anomala จัดอยู่ในไฟลัมย่อยครัสตาเซียน
จัดเป็นสิ่งมีชีวิตเพียงชนิดเดียวเท่านั้น ที่อยู่ในสกุล Thalassina และวงศ์ Thalassinidae ที่ดำรงเผ่าพันธุ์มาจนถึงปัจจุบัน
มีรูปร่างคล้ายกุ้งผสมกับปูโดยขาคู่แรกขนาดใหญ่คล้ายก้ามปู นอกจากใช้เดินแล้วยังทำหน้าที่ขุดรูและขนดินออกมากองคล้ายจอมปลวก แต่มีขนาดเล็กกว่า หัวเหมือนกุ้งมีขนาดใหญ่ ลำตัวสีแดงเข้มเป็นปล้อง ๆ คล้ายกั้ง ท้องขนาดเล็กยาวเรียวไม่มีแพนหาง ลักษณะคล้ายแมงป่อง มีขนาดความยาวประมาณ 20-30 เซนติเมตร[2]
อาศัยโดยการขุดรูอยู่ตามพื้นป่าชายเลน โดยขนดินขึ้นมากองทับถมกันเป็นเนินสูง และอาศัยอยู่ด้านใต้กองดินนั้น สามารถอยู่บนบกได้เป็นเวลานานกว่าครัสตาเซียนจำพวกอื่น ๆ กินอาหารจำพวกอินทรียสารที่อยู่ในดินเลน ในประเทศไทยพบเฉพาะป่าชายเลนทางภาคใต้ โดยเฉพาะภาคใต้ฝั่งทะเลอันดามัน ในต่างประเทศพบได้ที่อินเดียจรดถึงเวียดนาม จนถึงชายฝั่งทะเลของปาปัวนิวกินีและออสเตรเลียทางตอนเหนือและตะวันตก
การที่ได้ชื่อในภาษาไทยว่า "แม่หอบ" เนื่องจากมีความเชื่อว่า เนื้อของแม่หอบสามารถรักษาอาการหอบหืดได้ จึงนิยมนำมาเผาไฟรับประทานกันในอดีต
สถานะปัจจุบันของแม่หอบ ถือได้ว่าหมิ่นเหม่ต่อการสูญพันธุ์ อันเนื่องจากสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนไป ประกอบกับเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างบอบบางตายง่าย[3] เช่น ในช่วงฤดูมรสุมน้ำทะเลอาจท่วมรูของแม่หอบ จนทำให้แม่หอบตายได้[4]
ความเห็น (6)
ขี้แซร้.....ปลวกขี้แซร้ เคยเข้าไปหาคำนี้ในกูเกิ้ล ไม่มี ที่แท้ชื่อแม่หอบนี้เอง
พังงาบ้านผมเรียกแม่หอบว่าขี้แซร้
ขอบคุณน้องเล็กที่ กลับมาบ้าน ด้วยบันทึกที่ตามหาเจ้าตัวนี้ .....แม่หอบ
วันก่อนไปประชุมที่ระนอง กำลังนึกว่าเกลอน้องเล็กสอนอยู่ที่ไหน
ไปนอนที่ในสวนช้างแหกสองคืน
ระลึกถึงเสมอคะ ท่่านลุงวอญ่า อ้าวมาระนองหรือคะ หนูก้เคยไปสอนที่ช้างแหกคะ ที่ รร บ้านนกงาง อยู่ 2 ปีคะ
หายไปนานเลยนะคะ...ระลึกถึงเสมอค่ะ
สวัสดีจ้ะ มาแนะนำตัวจ้ะ...แม่หอบ...หน้าตาเหมือนกั้งที่บ้านคุณมะเดื่อเลยนะจ๊ะ ขอบคุณสำหรับความรู้จ้ะ
...คล้ายปู ...กับตะขาบรวมกัน ...ชื่อเพราะนะคะ "แม่หอบ "...
แวะมาติดตามค่ะ ขอให้ผลงานผ่านนะค่ะ. พี่เป็นกำลังใจให้ค่ะ