วิถี Happy Ba : ประโยชน์สุข...ประโยชน์ขั้นสูงสุด
มาแล้วค่ะ มาต่อให้จบชุด อรรถ ๓ เป็นประโยชน์ขั้นสูงสุด อันเป็นจุดหมายสูงสุด หรือประโยชน์อย่างยิ่ง ที่มนุษย์มีศักยภาพที่จะพัฒนาตนเองให้ไปถึงได้ ...นั่นคือ พระนิพพาน
ผู้ถึงประโยชน์ขั้นนี้ ท่านว่าจะมีลักษณะสำคัญที่บ่งบอก กล่าวคือ
- ถึงถูกโลกธรรมกระทบ ถึงจะพบความผันผวนปรวนแปรก็ไม่หวั่นไหว มีใจเกษมศานต์มั่นคง (โลกธรรม ซึ่ง มักเรียกเต็มๆว่า โลกธรรม ๘ นั้นหมายถึง ธรรมดาของโลก เรื่องของโลก ธรรมชาติของโลกที่ครอบงำสัตว์โลกและสัตว์โลกต้องเป็นไปตามธรรมดานี้ ๘ ประการอันประกอบด้วย สิ่งที่เป็นที่พอใจ และ ไม่เป็นที่พอใจ เป็นคู่ ๔ คู่ ได้แก่ ลาภ-เสื่อมลาภ/ ยศ-เสื่อมยศ/ สรรเสริญ-นินทาว่าร้าย/ และ สุข-ทุกข์)
-
ไม่ถูกความยึดติด ถือมั่น บีบคั้นจิตใจให้ผิดหวัง เศร้าโศก
มีจิตโล่งโปร่งเบาเป็นอิสระ
-
สดชื่นเบิกบาน ไม่ขุ่นมัว เศร้าหมอง มีความผ่องใสไร้ทุกข์
มีความสุขที่แท้
- รู้เท่าทัน และทำการตรงตามเหตุปัจจัย ชีวิตหมดจดสดใส เป็นอยู่ด้วยปัญญา
วิธีที่จะไปให้ถึงประโยชน์ขั้นสูงสุดนี้ก็ด้วยการปฏิบัติตามหลัก วิปัสสนาภาวนา (Development of Insight) หรือ วิปัสสนากรรมฐาน (Insight Meditation) คือ การฝึกอบรมปัญญาให้เกิดความรู้แจ้งตามความเป็นจริงของสรรพสิ่งในธรรมชาติ คือ ความไม่เที่ยง(อนิจจัง) เป็นทุกข์ ทนได้ยาก (ทุกขัง) เป็นสภาวะที่ไม่ใช่บุคคล ตัวตน เราเขา บังคับบัญชาไม่ได้ (อนัตตา) เรียกว่า วิปัสสนา
ผู้เขียนยอมรับว่าเป็นเรื่องที่ยากเหลือหลาย ยิ่งพอเห็นคำว่า นิพพาน ก็ยิ่งดูว่าช่างเป็นเป้าหมายที่อยู่ห่างไกลเสียเหลือเกินที่ชีวิตในชาติภพนี้จะไปได้ถึง แต่ใช่ว่าจะถอดใจนะคะ เพราะทำใจว่าคงอีกหลาย(ร้อย)ชาติ อย่างไรเสียชาตินี้มีโอกาสเกิดเป็นมนุษย์ก็จะพยายามค่อยๆเขยิบเข้าใกล้แบบหอยทากน้อย เจริญสติบ่อยๆ รู้ตัวบ่อยๆ ค่อยๆขัดเกลากิเลสไป ก็ยังดีกว่าหลงใหลมัวเมาหายใจทิ้งไปวันๆสร้างสุขเทียม-ทุกข์แท้ ให้ทั้งตนเองและผู้อื่น
ผู้เขียนจำได้จากการอ่านหนังสือท่านพุทธทาส ท่านกล่าวว่า นิพพาน หมายถึง เย็นหรือดับลงจากไฟกิเลส ราคะ โทสะ โมหะ เป็นการดับสนิทอย่างไม่เหลือเชื้อกิเลสที่จะก่อทุกข์ได้อีก และไม่นานมานี้ก็ได้อ่านหนังสือธรรมะที่เกี่ยวกับ นิพพานระหว่างวัน หรือ นิพพานชาวบ้าน หนังสือให้ใครยืมไปเสียแล้ว จำได้แต่ว่าพระอาจารย์หลายท่านได้เขียนอธิบายว่านิพพานประเภท...ปุถุชนอย่างเราทำได้ นี้เป็นที่ยอมรับ และ ทำได้จริงๆ
พบคำอธิบายของ พระอาจารย์ ไพโรจน์ กตธัมโม (www.dhamma.orgfree.com) ที่กล่าวถึงนิพพานชาวบ้าน และ นิพพานถาวรไว้ อ่านเข้าใจง่ายดังนี้
นิพพาน มีความหมายหลายอย่างคือ ตาย เย็น หรือหายร้อน แต่ในทางพุทธศาสนา หมายถึง
ความสงบร่มเย็นแห่งจิตใจ หรือความดับไปแห่งกิเลส มีสองประเภทคือ
· นิพพานชั่วคราว หรือ ชั่วขณะ หรือ นิพพานของชาวบ้าน เช่น
ขณะใดที่จิตใจมีความสงบร่มเย็นก็
เรียกว่า นิพพานชั่วคราวหรือชั่วขณะ
ขณะใดที่จิตใจมีความปลอดโปร่งเบิกบานเย็นสบายก็ เรียกว่า นิพพานชั่วคราวหรือชั่วขณะ
ขณะที่ใจของเราว่างๆอยู่ขณะนั้นก็
เรียกว่า นิพพานชั่วคราวหรือชั่วขณะเช่นกัน
ให้ลองสังเกตในแต่ละวันมีหลายครั้ง หรือ ลองสังเกตขณะใดใจของเรามีความโกรธมีความหงุดหงิดรำคาญแล้วเมื่อความโกรธความหงุดหงิดรำคาญผ่อนคลายลงไป ขณะนั้นก็เรียกว่า นิพพานชั่วคราวหรือนิพพานชาวบ้าน นั่นเอง
· นิพพานถาวรหรือนิพพานโดยตรง เช่น ของพระพุทธเจ้าหรือพระอรหันต์
ผู้เขียนขอชวนทุกท่านค่อยๆสะสมตบะบารมีในการเข้าถึงความสงบร่มเย็นแห่งจิตใจ แม้เป็นครั้งคราว ไม่ถาวรก็ยังดี ด้วยการหมั่นเจริญสติ-สัมปชัญญะเนืองๆ เพื่อพบความสงบเย็น สดชื่น เบิกบาน ผ่องใส ไม่หลงใหลมัวเมาหรือซวนเซด้วยโลกธรรม ๘ ที่มากระทบ ทั้งที่ชอบใจและไม่ชอบใจ เป็นกำลังใจให้เดินต่อไปบนเส้นทางถาวรสุข
ได้นิพพานระหว่างวันบ่อยๆ หมายถึงมีความสุขบ่อยๆ เหมือนได้บ่มเพาะจิตใจของเราให้เคยชินกับสภาวะที่มีความสุข เราก็จะค่อยๆแก่กล้าด้วยปัญญาที่จะไม่ยึดมั่นถือมั่นปรุงแต่งอารมณ์ไปตามไฟกิเลสอย่างที่เคยเป็นมา กล่าวได้ว่า ถูกกระทบ...แม้กระเทือน แต่ก็กลับสู่ความเป็นปกติได้รวดเร็ว ดังที่ท่านพระอาจารย์มิตซูโอะ คเวสโก เทศนาว่าต้องฝึกจิตใจให้ ...ไม่ยินดี ไม่ยินร้าย...ต่อสิ่งที่เกิดขึ้น ด้วยปัญญา
...การแสวงหาความสุขไม่ใช่การมองโลกด้วยแว่นสีกุหลาบ หรือ ปิดตาไม่รับรู้ความเจ็บปวดและความไม่สมบูรณ์ของโลก และความสุขไม่ใช่ภาวะที่ต้องทุ่มทุนแสวงหาเพื่อให้ได้อยู่กับเราตลอดกาลนาน แต่ความสุขคือการขจัดพิษภัยในจิตใจ เรียนรู้ที่จะทำให้สิ่งต่างๆกระจ่างชัด ลดช่องว่างระหว่างสิ่งที่เห็นกับความเป็นจริง เพราะลึกที่สุดแล้วความทุกข์สัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับการเข้าใจผิดเกี่ยวกับความจริงของธรรมชาติ...
ความสุข : คู่มือพัฒนาทักษะชีวิตที่สำคัญที่สุด มาติเยอร์ ริการ์ เขียน สดใส ขันติวรพงศ์ แปล จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์สวนเงินมีมา
ธรรมสวัสดีค่ะ
ความเห็น (12)
พบนิพพาน....นั้น..ไม่ยาก..หาก..ว่าง วาง..จะเกิด.สงบ..สว่าง..สู่สุขขปิติ..คืออิสระสุข..เจ้าค่ะ..ยายธี
ชีวิตเป็นสิ่งที่ไม่เที่ยงแท้แน่นอนหมุนวนผันเปลี่ยนไปเสมอ
ชีวิตเต็มไปด้วยความทุกข์ และไม่มีตัวตน ตามกฏของไตรลักษ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
"ไม่ยินดียินร้าย"
ดูเหมือนง่าย..แต่ต้อม (หมายถึงตัวต้อม) ว่ายากจังค่ะ (=^^=) เพราะวินาทีที่มีอะไร หรือสิ่งใดมากระทบปุ๊บ..จะรู้สึกปั้บ กว่าจะรู้ตัว..รู้ว่าจุก..รู้ว่าเจ็บ..มันก็ "ฟุ้ง" ไปแล้ว
ขอบคุณทุกดอกไม้และทุกความเห็นค่ะ ขอบคุณที่ยังอยู่เป็นเพื่อนแม้ว่าผู้เขียนจะห่างหายไปเป็นระยะๆ ซาบซึ้งกับน้ำใจไมตรีนี้ค่ะ
- ค่ะ คุณยายธี ที่จริงก็ไม่ได้ง่ายนัก เพราะต้องอาศัยขันติและปัญญาคู่กันเมื่อถูกโลกธรรม ๘ ไฟกิเลสมาเยือน สำหรับนุชเรียกว่าต้องรู้ตัวกันบ่อยๆ ที่กลัวมากก็คือยังไปไม่ถึงไหนแล้วคิดว่าตัวเอง "ปล่อยวาง ว่างเป็น" ยินดีที่เป็นเรื่องง่ายสำหรับคุณยายธีค่ะ
- เครื่องหมาย ? คำถามเดี่ยว ความไม่เที่ยงนี้เมื่อเรายอมรับได้ เห็นลึกลงไปในความจริงของกฏแห่งไตรลักษณ์ ชีวิตก็เป็นสุขสงบขึ้นได้ ขอบคุณที่ย้ำเตือนค่ะ สำหรับคนยังวิชาไม่แก่กล้านักอย่างนุช ยังต้องฝึกรู้ตัว ฝึกการแจ้งในไตรลักษณ์ไปเรื่อยๆ มีกำลังใจดีค่ะ เพราะประจักษ์แล้วว่าหนทางนี้ทำให้ทุกข์น้อยลงไปได้จริงๆ
- ดีใจที่สาวน้อยเนปาลี ก็สนใจอ่านเรื่องอย่างนี้เหมือนกันนะคะ ไม่มีอะไรง่ายหรอกค่ะคุณต้อมในการฝึกจิตใจ เพราะมันเป็นการฝืนกิเลสที่ครอบครองใจเรามายาวนานจนเราไม่รู้ตัว แถมนึกว่ามันเป็นเราเสียอีกนั่นแน่ะ หากดับทุกข์กันได้ง่ายๆแค่นึกคิด โลกเราคงมีแต่ความสงบสุขทั่วหล้า
จิตเป็นนิพพาน คือปรมัตธรรมแห่งพุทธวิถีนะคะ..ขอบคุณค่ะ
Happy Ba.. สงบเย็น เป็นประโยชน์ครับพี่นุช
มาให้กำลังใจหหอยทากน้อยครับ...
ความสุขคือการขจัดพิษภัยในจิตใจ เรียนรู้ที่จะทำให้สิ่งต่างๆกระจ่างชัด
ลดช่องว่างระหว่างสิ่งที่เห็นกับความเป็นจริง เห็นด้วยค่ะ
เรียนคุณนายนุช....ไปปนะชุมที่อยุธยา โรงแรมสวนหลวง
ไปช่วยสมาคมชาวนา เพื่อจัดงาน ทำขวัญข้าวในเดือน พค
ในงานนี้ชาวนาทุกภาคมาทำบุญข้าวเปลือกร่วมกัน
Happy Ba ความมั่นคงทางด้านอาหาร
ขอบคุณครับ
การปล่อยวาง ไม่ยึดมั่นถือมั่น สัตว์โลกย่อเป็นไปตามกรรม ชีวิตก็เป็นตามกรรมของเราครับ
สวัสดีค่ะคุณพี่นุช
ชอบ concept ของนิพพานชั่วขณะมากค่ะ ปกติคำว่านิพพาน ให้ความรู้สึกว่าเป็นสิ่งที่ไกลเกินเอื้อม
แต่พอติดตามอ่านบันทึกนี้แล้วรู้สึกว่านิพพานระหว่างวัน เป็นอะไรที่เกิดขึ้นได้บ่อยๆ แม้แต่ในยามอ่านบันทึกนี้นะคะ
ขอบคุณมากค่ะ
สวัสดีปีใหม่ไทยคะ อาจารย์นุช
พระคุ้มครองรักษา คะ