ผลงานวิจัยจากชุมชน สู่สังคมแห่งการเรียนรู้

วันที่ 9 ตุลาคม 2555 ผมโทรศัพท์ไปหา อาจารย์บรรหาร สุขขี ประธานองค์กรชุมชนเทศบาลตำบลท่าขอนยาง ด้วยหวังจะขอคำแนะนำจากท่านเรื่องการจัดประชุมถ่ายทอด เรื่อง การใช้บึงประดิษย์บำบัดน้ำเสีย ณ หนองตีนบ้าน ซึ่งจะจัดขึ้นในวันพรุ่งนี้ตอนเช้า

ทราบจากการสนทนาว่าวันนี้ ท่านจัดเวทีประชุมสัมมนาสรุปผลงานวิจัยเชิงสำรวจ โดยการเสวนาจะจัดขึ้นที่ศาลาประชาคมส่วนบุคคล ที่บ้านท่านเอง....ท่านถามผมว่า ว่างไหม .... แน่นอนผมตอบว่า "ว่างครับ"  .... แม้ว่าผมเองจะมีงานต่างๆ ที่ต้องทำอยู่ "เต็มพิกัด"  ความหมายของผมคือ สมองผม "ว่าง" จากความรู้ ที่ผมคาดว่าจะได้จากการไปร่วมกับท่าน... ผมเดินทางไปร่วมเสวนากับวงเสวนาประชาชนนี้จริงๆ ครับ.....ท่านประธานบรรหารเลยแนะนำและเรียกผมว่า...." อาจารย์ผู้มีจิตอาสา" .....ฮา

 

 

สภาองค์กรชุมชนที่ตั้งขึ้นตาม พ.ร.บ. สภาองค์กรชุมชน ปี 2551 ที่ผมมองว่า จะเป็นความหวังของการขับเคลื่อนสังคมสู่ "สังคมแห่งการเรียนรู้" แม้ว่าปัจจุบัน จะไม่ได้รับความสนใจจากฝ่ายบริหารของ อปท. เท่าใดนัก 

การทำวิจัยเชิงสำรวจ และการจัดเวทีเสวนาอภิปรายผลการวิจัยเชิงสังคมในครั้งนี้ มีแนวโน้มทำให้ เทศบาลตำบลท่าขอนยาง จะก้าวหน้ากว่าหลายๆ ที่ของประเทศไทยในอีสาน

ผู้เข้าร่วมเสวนาล้วนแล้วแต่เป็นบุคคลสำคัญ ที่เป็นผู้นำแต่ละภาคส่วนหรือองค์กรของชุมชน นอกจากทีมสมาชิกสภาพองค์กรฯ ที่เป็นแกนนำแล้ว ยังมีพระครูอุดมวัฒนะคุณ เจ้าอาวาสวัดเจริญผล ต.ท่าขอนยาง ผอ.ชำนาญ ผู้อำนวยการกองอาคารสถานที่ มมส. ตัวแทนนักวิชาการ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.บัญญัติ สาลี จาก มมส. ตัวแทนจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ผู้อำนวยการโรงเรียน และ ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้นำชุมชนอีกหลายท่าน.... เป็นเครือข่ายผู้นำชุมชนที่เข้มแข็ง เหนียวแน่่นกันมานานแล้ว

ปัญหาวิจัยคือ 2 ประเด็น ครับ

• ความคิดเห็นต่อการมีส่วนร่วมของประชาชนกับการบริหารงานของเทศบาล เป็นอย่างไร 
• มีความขัดแย้งในพื้นที่หรือไม่ อะไรคือปัจจัยที่ทำให้เกิดความขัดแย้งในชุมชน 

ผมรับเอกสารที่ท่านเลขานุการสภาองค์กรเตรียมไว้อย่างดีมาศึกษา พบว่า เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ โดยใช้เครื่องมือสำรวจเป็นแบบสอบถามความคิดเห็นและความพึงพอใจต่อประเด็นต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปัญหาวิจัยข้างต้น ข้อมูลส่วนหนึ่งได้จากการสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่ม (focus group)  มีผู้ตอบแบบสอบถามจำนวน 200 คน มากกว่า 70% มีอายุมากกว่า 50 ปี เป็นชายและหญิงเท่าๆ กัน ผลการสำรวจที่เป็นข้อค้นพบมีดังนี้ครับ

• ประชาชนมีส่วนร่วมต่อการดำเนินงานอยู่ในระดับน้อย 
• ประชาชนทราบถึงการจัดสรรงบประมาณของเทศบาลในระดับน้อย
• ประชาชนพอใจในการดำเนินงานที่ผ่านมาของเทศบาลในระดับน้อย 
• มีความขัดแย้งเกิดขึ้นในพื้นที่ ความขัดแย้งที่มากที่สุดเกิดขึ้นระหว่างประชาชนกับประชาชน รองลงมาคือความขัดแย้งระหว่างประชาชนกับองค์กรของรัฐ
• ประชาชนเห็นว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดความขัดแย้งมากที่สุดคือ การเลือกตั้ง
• ประชาชนยอมรับว่า มีการซื้อสิทธิ์ขายเสียง ในการเลือกตั้งท้องถิ่น 55% 
• ฯลฯ

มีการตั้งคำถามสำคัญๆ ว่า หากจะแก้ไขไม่ให้เกิดความขัดแย้ง จะต้องแก้ที่ "ผู้ซื้อ" หรือ "ผู้ขาย"  ส่วนใหญ่รวมทั้งนักวิชาการเห็นว่าควรแก้ "ผู้ซื้อ" แต่ปราชญ์ชาวเห็นว่าควรแก้ที่ "ผู้ขาย" ท่านล่ะครับคิดว่าอย่างไร 

.....เสียดายที่ผมต้องกลับมาประชุมในภาคบ่าย...

 

 

 

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

เรียนคุณ ฤทธิไกร ในการแก้ปัญหาความขัดแย้ง หรือหลายๆปัญหา คนทำงานองค์ชาวบ้านหรือคนสภาองค์กรชุมชน คิดตรงกันว่า ต้องแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ ยกตัวอย่างา่ยๆ บริาัทขายน้ำขวด ต้องรับผิดชอบ ขยะขวดที่ผลิตออกมา เอาปัญหาที่ไกล้ตัว แม่ค้าลูกชิ้นปิ้ง ต้องร่วมรับผิดชอบต่อไม้เสียบลูกชิ้น ขยะที่อาจก่อให้เกิดอบัติเหตุ
ซึ่งปัญหาเหล่านนี้เป็นปัญหาร่วม ที่ต้องช่วยกันออกแบบแก้ไขหาวิธีการ สภาองค์กรชุมชนคือที่ปรึกษาหารือเพื่อแก้ปัญหา หาทางออกร่วมกันของคนในชุมชน เพื่อนำพาคน ชุมชนสู่สุขภาวะ (นเรศ หอมหวล ประธานสภาองค์กรชุมชนเทศบาลตำบลปากพะยูน) ด้วยคารวะที่ได้แลกเปลี่ยน

[ครูอ้อย แซ่เฮ]

น่าสนใจมาก เป็นกำลังใจให้นะคะ

[อ.ต๋อย]

เรียน ท่านประธานนเรศ ที่เคารพ

ขอบคุณข้อเสนอแนะที่เฉียบคม ผมดีใจมาก ที่มีนักปฏิบัติ ผู้รู้จริง มาให้ความเห็น.....ประเทืองปัญญายิ่งครับ