๓๑๖.จักรวาฬทีปนี กัณฑที่ ๒ ว่าด้วยภูเขาสิเนรุ ภูเขายุคนธร

กัณฑ์ที่ ๒ ว่าเรื่องภูเขา

                ชื่อเรียกของภูเขา มี ๕ ชื่อ คือ สิเนรุ  เมรุ  ติทิวาธาร  เนรุ  สุเมรุ

                ๑.ภูเขาสิเนรุ

     พญา(ยอด)เขาสิเนรุ ยาว ๘๔,๐๐๐ โยชน์ กว้าง ๘๔,๐๐๐ โยชน์ หยั่งลงในมหาสมุทร ๘๔,๐๐๐ โยชน์ ขึ้นจากมหาสมุทร ๘๔,๐๐๐ โยชน์ (นั่นก็หมายความว่ามีความสูงเป็น ๒ เท่าคือ ๑๖๘,๐๐๐ โยชน์ โดยมีภูเขาด้านตะวันออกเป็นเงิน, ด้านใต้เป็นแก้วมณี ด้านตะวันตกเป็นผลึก และด้านเหนือเป็นทอง

     เขาสิเนรุ ยังมีระเบียง เรียกว่า “เมขละ” และบริภัณฑ์ โดยท้าวสักกะได้แต่งตั้งให้นาค(อุรค) มีหน้าที่อารักขาในระเบียงแรกแห่งภูเขา, ครุฑ(กโรฏิ) มีหน้าที่อารักขาในระเบียงที่ ๒, กุมภัณฑ์(ปยสฺสหาริ) หรือพวกทานพและรากษส มีหน้าที่อารักขาในระเบียงที่ ๓, ยักษ์(มทนยุตฺต) ซึ่งมีความประพฤติไม่เรียบร้อย เป็นนักเลงชอบการต่อสู้ มีหน้าที่อารักขาในระเบียงที่ ๔ ส่วนท้าวมหาราชทั้ง ๔(ท้าวจาตุมหาราช) มีหน้าที่อารักขาในระเบียงที่ ๕ เพื่ออารักขาภพดาวดึงส์

๒.ภูเขายุคนธร

     ภูเขายุคนธร หรือจะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ภูเขาฝั่ง(กุลาจลา) คือกลุ่มภูเขา ๗ ลูก หรือกลุ่มภูเขายุคนธร ๗ ภูเขาประกอบด้วย ภูเขายุคนธร สูง ๘๔,๐๐๐ โยชน์  ภูเขาอิสิธร สูง ๔๒,๐๐๐ โยชน์  ภูเขากรวิก สูง ๒๑,๐๐๐ โยชน์  ภูเขาสุทัสนะ สูง ๑๐,๕๐๐ โยชน์  ภูเขาเนมินธร สูง ๕,๒๕๐ โยชน์  ภูเขาวินตกะ สูง ๒,๖๒๕ โยชน์  และภูเขาอัสกัณ สูง ๑,๓๑๒ โยชน์ ซึ่งภูเขาทั้ง ๗ นั้นผุดขึ้นโดยลำดับในสีทันดรสมุทร ตั้งอยู่โดยรอบภูเขาสิเนรุ เป็นที่อยู่ของท้าวจาตุมหาราช อันเทพและยักษ์ทั้งหลายอาศัยอยู่