เมื่อพยาบาลต้องรับหน้าที่ตรวจรักษาโรค ตอนที่ 1

          การปฏิบัติงานที่โรงพยาบาลชุมชน นั้น ถึงแม้จะเป็นพยาบาลก็หลีกเลี่ยงไม่ได้ในบางครั้งที่จะต้อง ปฏิบัติหน้าที่เช่นเดียวกับแพทย์ก็คือการตรวจรักษาโรค  ซึ่งจริงๆส่วนกลางก็คง รับรู้ถึงปัญหา การขาดแคลนแพทย์ ที่อยู่ตามชนบท  จึงพยายามสร้างหลักสูตร เพื่อให้พยาบาล  ได้สามารถมีบทบาทที่จะรักษาผู้ป่วยได้ด้วย คือหลักสูตร เฉพาะทางพยาบาลเวชปฏิบัติ (การรักษาโรคเบื้องต้น)....

      แต่นี้ไม่ใช่การแก้ปัญหา  .....  ดูเหมือนเป็นการทำร้ายพยาบาลกลายๆ  โดยเอาเงิน แค่ 1000 กว่าบาทมาล่อ  ถ้าถามความรู้สึกของพยาบาลคนอื่น ชลัญธร ไม่รู้ว่า ที่เขาแห่ไปเรียน พยาบาลเวชปฏิบัติด้วยเหตุผลอะไรบ้าง  บางคนอยากได้ค่าตอบแทนเพิ่มอีกแค่ไม่กี่ 100 บาท  บางคนอยากได้อำนาจ หรือคิดว่า ถ้าฉันเรียนฉันก็อาจจะเบ่งได้ใกล้เคียงแพทย์  แต่สำหรับชลัญธร  ที่ต้องไปเรียน  เพราะความเหมาะสมในความคิดของผู้บริหาร  ซึ่งนโยบายตอนนั้นไม่รู้เกิดอะไรขึ้นเราเป็นเพียงผู้ปฏิบัติ นโยบายเร่งให้มี PCU  แม้กระทั่ง รพ.ก็ต้องมี PCU อย่างน้อย 1 แห่ง  จึงจะผ่านเกณฑ์  บางโรงพยาบาลก็จัดๆไปงั้น  แบ่งห้องสักห้องหนึ่งจัดในโรงพยาบาลนั่นแหล่ะ แพทย์ก็ในโรงพยาบาลนั่นแหล่ะมานั่งตรวจ  บางครั้งไม่มีคนตรวจก็ ผู้อำนวยการรับผิดชอบไป หรือเอาพยาบาลมาตรวจแทน น่าตลก ตำบลตั้งในเขต รพ.แท้ๆ ยังแบ่งว่า ใครอยู่ หมู่บ้าน  นี้ตรวจกับแพทย์ ที่ OPD  อีกกลุ่มหนึ่งตรวจกับพยาบาลที่แบ่งห้องในโรงพยาบาลเป็น PCU  ซึ่งการจัดระบบนี้ ชลัญธร เป็นคนหนึ่งที่ได้รับผลกระทบของระบบการสั่งการแบบราชการ  สั่งการให้ไปเรียน เมื่อก่อนต้องสอบแข่งขัน  จึงจะได้ไปเรียน  นายสั่งให้ไปสอบก็ไปสอบ ตอนแรกก็ดื้อดึงเล็กน้อย แต่เจอมุข เป็นข้าราชการ ผู้บังคับบัญชาสั่งก็ต้องทำ  แล้วทำม๊ายยยย.... พยาบาลทั้ง รพ. กรรมมันถึงมาตกที่ชลัญธรก็ไม่รู้  แล้วนายเขาก็มาพูดปลอบใจทีหลังให้ดูดีว่า

  “ เราเป็นคนมีความสามารถ  ไม่มีใครสามารถทำได้อย่างเราหรอก  ต่อไปจะเจริญก้าวหน้า”

    ดูดีขึ้นมาทีเดียวสำหรับคำปลอบใจ  ใจจริงไม่อยากสอบได้สักนิด  คนสมัคร 200 กว่าคน  หนังสือก็ไม่อ่าน  รับ 30 คน ดันสอบติด  (ซวยจริงๆ)  พอเรียนจบ ก็จำต้องไปประจำที่ PCU แต่ดีหน่อยไม่รู้สึกตะขิดตะขวางใจ ที่ ตั้งอยู่นอก รพ. ในส่วนของเขต ที่ไกลจาก รพ.  ก็คิดว่าอย่างน้อยๆ ก็ได้ช่วยชาวบ้านล่ะว้า  ....

    เริ่มไปทำงานที่ PCU ( primary care unit ) ตั้งแต่ ปีพ.ศ. 2547  จนถึง พ.ศ. 2551 พบอะไรหลายๆอย่าง จนรู้สึกว่า ทำไมทำร้ายพยาบาลจัง  แต่ด้วยเห็นความทุกข์ยากของคนไข้ ประกอบกับการขาดแคลนแพทย์ มันก็เลยทำให้เราต้อง มุ่งมั่นทำหน้าที่อย่างเต็มความสามารถ  ว่าเมื่อก่อนเคยอยู่สถานีอนามัยว่าลำบากแล้ว แต่พอมาอยู่ ในเมือง ความลำบากมันไม่ใช่กาย แต่ลำบากใจซะมากกว่า  ความคาดหวังของหน่วยงานที่ส่งเราไปเรียนพยาบาลเวชปฏิบัติมันไม่สอดคล้องกับหลักสูตรที่เขาสอน  หลักสูตร เน้น การรักษาโรคเบื้องต้น  แต่ฉัน ต้องการเป็น  หมอรองจากแพทย์เล็กน้อย  ซึ่งหน่วยงานไม่เข้าใจว่า ไอ้ที่ไปเรียนมาน่ะ มันเน้นแค่การรักษาโรคเบื้องต้น ค่ะ  ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ  แต่พยาบาลเวชฯ ต้องการเป็นคนที่เก่งที่สุด  ในสถานบริการ  ฉันต้องทำได้ทุกอย่าง  คนอื่นไม่ได้ไปเรียนเวชฯ เขาก็ไม่ทำ  ไม่ใช่หน้าที่  เงินไม่ได้เพิ่ม แกได้คนเดียวแกทำไป  ใช่ ซวยชลัญธรกับหน้าที่ภาระที่ต้องรับผิดชอบเกินกำลัง กับความสงสารชาวบ้านตาดำๆ มันทำให้เราต้องพยายามเรียนรู้ศึกษาเอง  ซึ่ง ชลัญธร อาจจะโชคดี ที่มีแพทย์พี่เลี้ยงที่มีใจของความเป็นแพทย์ เพื่อประชาชนทุกคนคือ นายแพทย์ชาญศักดิ์  คงเศรษฐกุล  ที่คอยให้คำปรึกษาในการตรวจรักษา  และ คอยช่วยเหลือเวลามีปัญหามาโดยตลอด  ซึ่งทำให้ชลัญธร  สามารถใช้ความรู้ในการดูแลผู้ป่วย ที่เพิ่มขึ้นมามากกว่าการเป็นเพียงพยาบาลเวชปฏิบัติ  ที่ทำได้พียงรักษาโรคเบื้องต้น เราสามารถอ่านผล lab ต่างๆ CXR EKG หรือดูแลผู้ป่วยวิกฤต ก่อนที่จะส่งเข้าพบแพทย์ได้

    ถึงอย่างนั้นก็ตามชลัญธรเอง ก็รู้ในบทบาทของตัวเองเสมอ  มิได้เปรียบตนว่า ฉันเก่ง จนทำไปแบบ Over treatment แต่ชลัญธรสามารถ คัดแยกคัดกรอง ในโรคที่อาจหลุดได้ถ้าไม่ใส่ใจ ให้เสามารถได้รับการตรวจที่ถูกต้องเหมาะสมจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ได้   ..............

เดี๋ยวจะ มาเล่าต่อ ว่า ภารกิจของพยาบาลในการตรวจรักษาโรคของชลัญธรนั้น  มันมีความโชคดี  ความโชคร้าย ปัญหา อุปสรรคอะไรบ้าง  ...........โปรดติดตามตอนต่อไป

[นงนาท สนธิสุวรรณ]

ขอให้กำลังใจในการทำความดีด้วยหัวใจเช่นนี้ค่ะ

[วอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--]

พนักงานเปล ขอเรียนรู้เวชปฎิบัติด้วยครับคุณ ชลัญธร