การสร้างจิตสาธารณะในใจเด็กได้ ผู้ใหญ่ต้องทำก่อน
การสร้างจิตสาธารณะในใจเด็กได้ ผู้ใหญ่ต้องทำก่อน
หลังจากที่ประเทศไทยพัฒนาประเทศสู่ความทันสมัย จากภาคเกษตรสู่อุตสาหกรรม ส่งผลให้ค่านิยมดั้งเดิมของคนไทยได้เปลี่ยนแปลงไป จากสังคมที่คนยินดีช่วยเหลือเมื่อเห็นคนอื่นเดือดร้อน กลายเป็นคนมีน้ำใจน้อยลง ต่างคนต่างอยู่ เกิดการแข่งขันเพื่อเอาตัวรอด มีค่านิยมทางวัตถุสูง เกิดการเอารัดเอาเปรียบซึ่งกันและกันและแสวงหาผลประโยชน์ให้กับตนเองมากกว่าส่วนรวม หลักสูตรการศึกษาขั้นฐาน ได้กำหนดคุณลักษณะที่พึงประสงค์ที่คาดหวังว่าเมื่อผู้เรียนสำเร็จการศึกษาขั้นฐานแล้ว จะเกิดคุณธรรมเรื่องการมีจิตสาธารณะ ผู้ที่มีส่วนผลักดันให้เกิดสิ่งที่กล่าวถึงได้นันคือผู้ใหญ่ต้องเริ่มก่อน
ความหมายของจิตสาธารณะ
จิตสาธารณะ หมายถึง การกระทำบางอย่างของบุคคลที่ตระหนักรู้และคำนึงถึงส่วนรวมร่วมกัน ทำให้เกิดความรับผิดชอบต่อสาธารณะสมบัติ ทรัพยากรธรรมชาติ มีความเสียสละและอุทิศตนเพื่อช่วยเหลือให้แก่ผู้อื่นหรือสังคม ด้วยความเต็มใจ
องค์ประกอบของจิตสาธารณะ
ไสว ภู่ทับทิม(2554 : 2) ได้กล่าวถึงองค์ประกอบของจิตสาธารณะ 3 ประการ ดังนี้
องค์ประกอบที่ 1 การหลีกเลี่ยงการใช้หรือการกระทำที่จะทำให้เกิดความชำรุดเสียหาย ต่อส่วนรวม โดยดูแลรักษา ใช้อย่างประหยัดและทนุถนอม
องค์ประกอบที่ 2 การถือเป็นหน้าที่ที่จะมีส่วนร่วมในวิสัยที่ที่ตนสามารถทำได้ โดยทำตามหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายและอาสาที่จะทำเพื่อส่วนรวม
องค์ประกอบที่ 3 การเคารพสิทธิในการใช้ของส่วนรวมที่เป็นประโยชน์ร่วมกัน ไม่ยึดครองของส่วนรวมมาเป็นของตนและเปิดโอกาสให้ผู้อื่นสามารถใช้ของส่วนรวมนั้น
การพัฒนาจิตสาธารณะ
จิตสาธารณะเป็นคุณลักษณะที่สำคัญอย่างยิ่ง ในการยกระดับจิตใจของมนุษย์ ให้หันมามองถึงประโยชน์ส่วนรวม ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ชัยวัฒน์ สุทธิรัตน์(2552 : 96 -98 )ได้เสนอแนะหลักการจัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาจิตสาธารณะ 8 ประการดังนี้
1. การจัดการเรียนการสอนต้องคำนึ่งถึงปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดจิตสาธารณะ 2 ปัจจัย คือ ปัจจัยภายในตนเอง ได้แก่ลักษณะทางกายภาพ ความสามารถทั่วไป สมรรถภาพ ภาวะทางอารมณ์ ค่านิยมส่วนบุคคล ความปรารถนาและเพศ ปัจจัยภายนอก ได้แก่ ความสัมพันธ์ในครอบครัว โรงเรียน สถานภาพทางสังคมและกลุ่มเพื่อน
2. การจัดการเรียนการสอนต้องกระทำซ้ำๆ เพื่อเน้นย้ำและป้องกันการเลือนหายหรือเปลี่ยนแปลง ให้จิตสำนึกมีความคงทน โดยต้องมีการเสริมแรงจากสถาบันต่างๆ หรือทางสังคม
3.การเรียนการสอนต้องให้เด็กเกิดการเรียนรู้ 3 ด้าน คือ ด้านพุทธิพิสัย ด้านจิตพิสัยและด้านทักษะพิสัย
4. กระบวนการสร้างจิตสาธารณะ ควนเป็นไปอย่างมีขั้นตอน เพื่อให้เกิดลักษณะนิสัยที่ยั่งยืน ตามแนวคิดของบลูม(Bloom) คือ
4.1 ขั้นรับรู้ (perceiving or receiving)
4. 2 ขั้นตองสนอง (reponding)
4.3 ขั้นการเห็นคุณค่า( valuing)
4.5 ขั้นการจัดระบบ(organizing)
4.6 ขั้นพัฒนาเป็นลักษณะนิสัย(characterization)
5. การจัดการเรียนการสอน ควรให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตนเอง โดยผ่านการกระทำ(Learning by doing)
6. การจัดการเรียนการสอน ต้องอยู่บนพื้นฐานของการเติบโตแบบธรรมชาติ ไม่เร่งรีบ เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
7. การจัดการเรียนการสอน ต้องใช้วิธีการ กลยุทธ์ที่หลากหลาย เช่น การใช้บทบาทของผู้นำ การสื่อสารแบบศูนย์รวม การบทบาทบาทของสื่อมวลชน สถานการณ์จำลองกับเทคนิคการประเมินผลตามสภาพจริง บทบาทสมมุติ รวมทั้งการมีตัวแบบที่ดีในสังคม
8. การจัดการเรียนการสอนต้องอาศัยความร่วมมือกันอย่างต่อเนื่อง จากสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา สถาบันศาสนาและสื่อมวลชน
การจัดกิจกรรมพัฒนาจิตสาธารณะต้องเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ การฝึกให้ทำซ้ำๆ ผ่านการปฏิบัติจริง โดยมีผู้ใหญ่ที่เป็นแบบอย่างในการมีจิตสาธารณะ เริ่มที่พ่อ ก่อที่แม่ แก้ที่ครูอาจารย์ ผสานความเข้มแข็งของชุมชน ผู้ใหญ่จึงจุดไฟ ใส่เชื้อจิตสาธารณะให้เกิดจิตสำนึกในใจเด็กได้ ไม่เชื่อก็ลองทำดู แล้วจะมีความสุขที่ยั่งยืน
ความเห็น (22)
- มามอบดอกไม้ให้กับการเขียนบันทึกดีดี...ด้วยจิตกุศล...ค่ะ
ขอบคุณ คุณอุมบุญ บันทึกนี้อยากให้ผู้ใหญ่ร่วมกันเป็นต้นแบบจิตสาธารณะแก่เด็กครับ
แบบอย่างที่ดี..อยู่ที่การกระทำมากกว่าคำสอนค่ะ...ครูนกก็เชื่อเช่นนี้
นั่นซิคะ..ไม่มีตัวอย่างที่ดี
ลูกศิษย์จะตามอย่างใคร???
สวัสดีค่ะ ผอ.
*** หาคนต้นแบบยาก ค่ะ คงต้องคิดกิจกรรมอย่างหลากหลายและคงต้องใช้มาตรการที่มีเงื่อนไข นะคะ
ขอบคุณคุณครูนก เราให้เขาค้นพบแล้วจะพบคำตอบที่ยั่งยืนครับ
ขอบคุณคุณครู ป.1 ก็คุณครูนงเยาว์ ไงครับทำเป็นแบบอย่างที่ดีแล้วครับ
ขอบคุณ คุณครูกิติยา ผู้ใหญ่อย่างคุณครูนั่นแหละต้องเริ่มก่อนครับ
จิตที่คิดจะให้นั้นเบา และสุขใจ
ขอบคุณครับ
สวัสดีครับผอ.พรชัย
- สังคมทั้งสังคมก็ต้องเปิดโอกาสและแสดงท่าทีที่เกื้อหนุนในการสนับสนุนส่งเสริมและเปิดพื้นที่ให้เด็กๆได้ทำกิจกรรมเพื่อสังคมและสาธารณประโยชน์ด้วย
- ขอแสดงความชื่นชมที่ผอ.พรชัยให้สำคัญกับการพัฒนาทักษะชีวิตและความเป็นมนุษย์ของนักเรียนได้อย่างเป็นรูปธรรม
- ขอบคุณและจะเป็นกำลังให้ผอ.ครับ
ขอบคุณ ท่าน อ.นุ จริงครับ ฝึกที่จะเป็นผู้ให้จิตใจจะเป็นสุข
ขอบคุณท่านสันติสุข สันติศาสนสุข ทราบว่าท่านทำงาน ที่ สพฐ. มาให้กำลังใจก็มีความสุขกับการทำงานแล้วครับ
มาอ่านบันทึกดีดีค่ะ..จะนำไปใช้กับผู้เรียนค่ะ
เห็นด้วยค่ะ ว่าเรื่องจิตสาธารณะ ผู้ใหญ่ต้องทำก่อนเป็นตัวอย่าง
จะมาบอกอาจารย์ว่าเกณฑ์การประกวดฟันสวย
เดี๋ยววันจันทร์ จะขอไปประสานกับงานทันตฯก่อนค่ะ
อาจารย์จะไปจัดกิจกรรมที่โรงเรียนหรือคะ ดีมากๆ ค่ะ ได้ประโยชน์กับเด็กมากที่สุด
เพราะทันตสุขภาพเป็นเรื่องที่ควรให้ความสนใจมากๆ ละเลยไม่ได้
ถ้าปลูกฝังให้เด็กรักการดูแลฟันตั้งแต่เด็ก เชื่อว่าติดนิสัยไปจนโตเป็นผู้ใหญ่
คล้ายๆกับกระบวนการสร้างจิตสาธารณะเหมือนกันนะคะ
ตั้งแต่ให้ความรู้นักเรียนให้เกิดการรับรู้ จนเห็นคุณค่าของฟัน
โรงเรียนมาจัดระบบการดูแลฟัน จัดสถานที่ให้เอื้อต่อการแปรงฟันหลังอาหารกลางวัน
กิจกรรมการตรวจฟัน ไม่ขายขนมขบเคี้ยวหรือน้ำอัดลมในโรงเรียน
ทำเป็นประจำจนเด็กติดเป็นนิสัย
ขอบคุณที่มีโครงการดีๆ มาเผยแพร่
สวัสดีค่ะ ผอ.
- จิตสาธารณะ เป็นเรื่องที่ต้องปลูกฝังกันตั้งแต่เยาว์วัย
- โดยเฉพาะในสังคมปัจจุบัน สังคมที่เต็มไปด้วยการแก่งแย่งแข่งขัน
- ที่โรงเรียนครูอิงก็ยังไม่ประสบผลสำเร็จ ในเรื่องของ จิตสาธารณะค่ะ
- ถึงแม้ว่าจะมี "การจัดการเรียนการสอนต้องกระทำซ้ำๆ เพื่อเน้นย้ำและป้องกันการเลือนหายหรือเปลี่ยนแปลง ให้จิตสำนึกมีความคงทน โดยต้องการเสริมแรง"
- ก็คงต้องทำกันต่อไป ขอบพระคุณค่ะ
- สวัสดีครับ
- มาชมกิจกรรมดีๆครับ
- มีข่าวมาบอก
- สวัสดีครับ
- มาชมกิจกรรมดีๆครับ
- มีข่าวมาบอก
ท่าน ผอ. ค่ะ
กำลังทำงานเรื่องจิตสาธารณะ อยู่พอดีเลย
ขออนุญาตและขอบคุณสำหรับข้อมูลที่มีประโยชน์ค่ะ
ขอบคุณ คุณ tamtam ผมทดลองใช้โดยการอบรมนักเรียนหน้าเสาธงวันละ 5 นาทีทุกวันที่อยู่โรงเรียน เด็กจะไหว้อย่างอ่อนน้อม รับผิดชอบรดน้ำสวนหย่อม กวาดลานคอนกรีต อย่างเต็มใจ เราก็ชมไม่ด่าเด็กทางไมค์ ให้ชาวบ้านรำคาญ
ขอบคุณ คุณนานา คุณคือความหวังนะครับเรื่องเกณฑ์ประกวดฟันสวย โครงการประกวดเราทำติดต่อกันมาแล้ว 3 ปีครับ
ขอบคุณคุณครูอิงจันทร์ การย้ำเตือน ให้เกิดจิตสำนึก จะทำให้เด็กทำซ้้ำๆ
ขอบคุณ คุณเบดูอิน ไปอ่านแล้วครับ อยากทำเกษตรแบบนั้นนั้นจังเลย
ขอบคุรคุณครูอัมพร นำไปใช้และปรับใช้ครับ คืบหน้าอย่างไรมาเล่าสู่กันฟังบ้างนะครับ
จิตสาธารณะในปัจจุบัน ผมมองว่ายังคงเป็นเพียงแค่ "การบังคับ"
ขอบคุณ คุณกัณต์ดนัย น่าจะจริงนะครับ ทำอย่างไรจึงจะเกิดจิตสำนึกละครับ ช่วยกันหาทางออกหน่อยครับ สังคมไทยคุ้นเคยกับสิ่งที่ง่าย ๆ สบาบๆ มานาน จึงมองว่าเป็นการบังคับ
สวัสดีครับอาจารย์พรชัย
จิตสาธารณะ จิตอาสา เห็นด้วยเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ใหญ่จะต้องเป็นแม่แบบที่ดี ๆ ให้กับเด็ก
ผู้ให้สุขใจกว่าผู้รับ ถ้าทุกคนเป็นผู้ให้ คิดดูสังคมไทยจะเป็นสังคมแห่งความสุขขนาดไหนครับ ผู้ใหญ่อย่างเรา ๆ ต้องเป็นแบบที่ดีให้เด็กในเกือบทุกเรื่องครับ
ขอบคุณ ท่านกานต์ จันทวงษ์ เชื่อว่าการให้สุขใจที่สุดทั้งผู้ให้และผู้รับ ผู้ให้มีจิตสาธารณะ ครับ
สวัสดีครับท่านผอ.พรชัย ผู้ใหญ่นำในเรื่องจิตสาธารณะ เรื่องของแบบอย่างดีๆเป็นสิ่งที่ต้องทำให้เห็นเป็นประจำ ไม่ใช่วาทะกรรมที่พร่ำบ่นกันให้เด็กมีจิตรสาธารณะ
ขอบคุณพี่วอญ่า พี่คือต้นแบบแห่งความมีจิตสาธารณะ พี่คือ ความภูมิใจที่ผมมักเล่าให้เด็กๆ ฟังเสมอครับ