ข้อคิดเล็กๆน้อยๆ จากแดนดินถิ่นอิสาน

       ข้อคิดเล็กๆน้อยๆ จากแดนดินถิ่นอิสาน (ชอบเขียนอิสาน ไม่ชอบใช้ อีสาน ไม่รู้เพราะอะไร แต่ก็เหมือนกันโดยอรรถต่างกันโดยพยัญชนะเท่านั้น เพียงรัสสะ อี เป็น อิ เป็นอิสาน)

      ผญาภาษิตที่กล่าวถึงข้างล่างนี้สอดแทรกอยู่ในพระธรรมเทศนาที่พระอาจารย์สมภพ โชติปญฺโญ ที่ท่านได้แสดงไว้ ในที่ต่างๆ อาตมาจำมาเล่าและขยายความแต่เพียงเล็กน้อย ให้เห็นกุศโลบายในการสั่งสอนของคนอิสานโบราณ ถ้าจะบอกว่าผญาเป็นร้อยกรองมั้ย ก็ตอบว่าเป็น คำผญา เป็นคำคม คำสุภาษิต คำเปรียบเทียบ เปรียบเปรย อุปมา อุปไมย ผญามีทั้งที่สัมผัส และไม่สัมผัส ไม่มีบังคับเอกโท เหมือนโคลงสี่สุภาพ  ผญา เป็นคำประพันธ์ชนิดหนึ่งของชาวอิสาน เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกิดวรรณกรรมอิสานประเภทต่างๆ โดยเฉพาะที่เป็นบทกลอน ความหมายของผญาเป็นอย่างไรไม่สามารถจะระบุลงได้แน่ชัด และไม่ประสงค์จะให้ความหมายในที่นี้ และผญานี้มีมากมายหลายประเภท หลายชนิด แต่ที่นำมากล่าวถึงในที่นี้เพียงเท่าที่เห็นข้างล่างนี้

    ผญาบทนี้เน้นย้ำ ให้เห็นความสำคัญของป่าของพระ พระอาจารย์ท่านแสดงไว้ในคราวที่มีการปลูกป่าเมื่อหลายปีมาแล้ว ดังนี้

                        “... ต้นกำเนิดแหล่งน้ำเกิดจากป่าดงหนา

                         ต้นกำเนิดกระแสธรรมธาราแม่นพระทรงไว้

                         สัตว์ได้อาศัยซ้นไพรสณฑ์สืบเผ่าพันธุ์พงษ์แหล่ว

                         โลกจักเย็นอยู่ย้อนสังโฆเจ้าแผ่พระธรรม

                          ยามใดสงฆ์หากยังอยู่ยั้งเคียงคู่อรัญญา  

                          แตกกิ่งสายธาราป่องแปวกระแสน้ำ

                          อาศัยรุกโขด้าวภาวนาเพียรพร่ำ

                          ประกาศธรรมพระเจ้ายามนั้นโลกซุ่มเย็น

                           มีแต่ดินบ่มีไม้ดินสิไง่เป็นผง

                           บ่มีดงดอนบังสิเกิดเป็นทะเลแล้ง

                           สายธาราสิเขินแห้งแสงสุรีย์สิฮ้อนจี่

                           ชีวิตสัตว์ส่ำเชื้อสิสูญสิ้นเผ่าพันธุ์...”

 

    บทนี้สอนให้มีความหนักแน่นอดทนต่ออุปสรรคและปัญหาต่างๆ มองสิ่งเหล่านั้นด้วยความเป็นผู้มีสติรู้เท่าทันอยู่ตลอด ดังนี้..

 

               “ ...ฝังหลักมั่นลมสิตีฮ้อยห่า ทอดสะเนิ่งแหงนหน้าเบิ่งลม...”

    บทนี้คงต้องการอยากสื่อให้เห็นถึงการทำบุญ ว่าได้รับอานิสงส์ต่างกัน ทำไมจึงได้บุญไม่เหมือนกัน ทั้งๆที่ทุกคนก็ทำบุญเช่นกัน  จะได้เป็นแรงบันดาลใจในการศึกษาเรื่องบุญในพระพุทธศาสนาให้ละเอียดไม่สักว่าทำสืบต่อกันมาด้วยศรัทธาอย่างเดียว  ดังต่อไปนี้...

 

“...สู่คนสุกินข้าว ภาษาสังมาต่าง ต่างคนต่างอาบน้ำ สังมาเกลี้ยงหลื่นกัน สู่คนสุทำบุญสร้าง บุญผลาสังบ่ส่งคือกันน๊อ?..”

     เรื่องชาติหน้าจริงไหม ไม่มีใครสามารถรู้ได้ ในทางพุทธศาสนาท่านก็รับรองว่ามี แต่ถ้าไม่เชื่อหรือลังเลใจคนโบราณอิสานท่านก็สอนให้รู้จักหาสิ่งที่จะเป็นเครื่องป้องกันรับรองเอาไว้ก่อน  ถ้าหากว่ามีจริง ถ้าทำดี ก็จะได้ไม่เดือดร้อน ดังภาษิตบทนี้...

 

“...อันว่าชาติหน้านั้น บ่มีไผฮู้ว่าสิมีจริงแหล่ว  บ่มีไผยืนหยันว่าสิมีจริงแท้  ถ้าเฮาหวังดีแล้ว กะทำดีเอาไว้ก่อน  ประกันความเดือดฮ้อนดีกว่าแก้บาดเทื่อลุน ...”

[รัชดาวัลย์ วงษ์ชื่น(อิงจันทร์)]

นมัสการพระคุณเจ้า

• ชาติหน้าจะมีหรือไม่มี  ทำดีเอาไว้ไม่เสียหลายใช่มั้ยคะ
• จริง ๆ แล้ว ทำดีย่อมได้รับผลดี บางทีก็ไม่ต้องรอถึงชาติหน้า ชาตินี้ก็เห็นผล
• หรือในทางกลับกันคนที่กระทำความชั่ว ก็ไม่ต้องรอชาติหน้าเช่นกัน
• ดังคำกล่าวที่ครูอิงเคยพูดเสมอว่า
• "สมัยนี้กรรมมันติดจรวด  ใครทำชั่ว ก็มักได้รับผลกรรมทันตาเห็น" และก็เห็นมานักต่อนักแล้วค่ะ
• ขอบพระคุณข้อคิดดี ๆ  และ ความรู้ด้านภาษาอิสาน ค่ะ

[พระมหาวินัย ภูริปญฺโญ ..]

ขอบคุณคุณครูที่มาเยี่ยมแดนดินถิ่นอิสาน

[รัชดาวัลย์ วงษ์ชื่น(อิงจันทร์)]

คิดถูกแล้วที่แนะนำให้คุณครูทำเรื่องนี้

ด้วยความบังเอิญจริง ๆ ค่ะ  ครูอิงเรียนระดับปริญญาโท ในสาขา ไทยคดีศึกษา ซึ่งเป็นสาขาวิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับเรื่องประเพณีวัฒนธรรมไทยอยู่แล้ว ทำให้ไม่ยากแก่การรื้อฟื้นข้อมูล ทั้งจากความทรงจำ และจากตำราที่ศึกษาในขณะนั้น ยังคงเก็บไว้ค่ะ

นับว่าโชคดีจริง ๆ ที่พระคุณเจ้าจุดประกายเรื่องนี้ขึ้นมา ทำให้ครูอิงสบโอกาสได้สร้างคุณประโยชน์ แก่สารธารณะในด้านข้อมูล

หากพระคุณเจ้าประสงค์จะให้ลงบันทึกเรื่องใดอีกก็เสนอมาได้  บางทีครูอิงก็คิดไม่ออกเหมือนกันว่าจะบันทึกอะไร

[อาร์ม]

นมัสการพระคุณเจ้ามหาวินัย ภูริปญฺโญ ทิวาพัฒน์

หนูได้ไปดูที่หน้าบล็อกของพระคุณเจ้าแล้วนะค่ะ "ประวัติบ้านผักกาดนั้น คือแพลนเน็ตที่พระคุณเจ้าได้สร้างขึ้น แพลนเน็ตคือพื้นที่ที่เก็บรบมรวมบุคคลที่เราต้องการติดตามอ่านค่ะ " ถ้าหากพระคุณเจ้าต้องการเพิ่มบัันทึก หรือแก้ไขบันทึกนั้น สามารถทำได้ดังนี้ค่ะ

1. ไปที่เมนูเนื้อหาของฉัน

2.เลือกรายการบันทึกล่าสุด

3.เลือกลิงก์แก้ไขบันทึก (อยู่ตรงหัวบันทึกนั้นๆ)

พระคุณเจ้าลองทำดูนะค่ะ ถ้าไม่้ได้อย่างไรบอกหนูได้เลยค่ะ ^_^