หน้าแรก
สมาชิก
opgkm
สมุด
เวทีเรียนรู้ของที...
โครงการประชาคมเมื...
opgkm
กิติมาภรณ์ จิตราทร
สมุด
บันทึก
อนุทิน
ความเห็น
ติดต่อ
โครงการประชาคมเมืองฝางเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ
เป้าหมาย :ลดต้นทุนการผลิต การดูแลรักษาสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาของท้องถิ่น
โครงการประชาคมเมืองฝางเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ
๑.
คำสำคัญ
:
๒.
จังหวัด
:
เชียงใหม่
๓.
กลุ่มเป้าหมาย
:
เกษตรกรผู้ปลูกส้มในเขต ต.แม่สูน อ.ฝาง จ.เชียงใหม่
๔.
เป้าหมาย
:
ลดต้นทุนการผลิต การดูแลรักษาสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาของท้องถิ่น
๕.
สาระสำคัญของโครงการ
:
อำเภอฝาง แหล่งปลูกส้มคุณภาพดีของเมืองไทย
ซึ่งมีการใช้สารเคมีในปริมาณมาก สารเคมีเหล่านี้ตกค้างอยู่ในผลส้มจำนวนมาก โดยที่ส่วนหนึ่งยังกระจายอยู่ในอากาศ
แทรกซึมอยู่ในดิน
ถูกชะล้างลงในแหล่งน้ำ
ซึ่งสร้างปัญหาในกับชาวบ้านที่อาศัยอยู่รอบบริเวณอย่าง
ก่อนหน้าพื้นที่แถบนี้จะเป็นสวนลิ้นจี่ เนื่องจากสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงไป การทำสวนลิ้นจี่ในระยะนั้นเริ่มมีปัญหา ทั้งภาระด้านต้นทุนที่สูงขึ้นขณะที่ราคาตกต่ำลง ประกอบกับเริ่มมีนายทุนเข้ามากว้านซื้อที่ดินทำสวนส้มขนาดใหญ่เนื่องจากให้ผลตอบแทนสูง ชาวบ้านจึงค่อยเปลี่ยนจากสวนลิ้นจี่มาเป็นสวนส้ม ระยะเวลาไม่กี่ปีสวนลิ้นจี่ของชาวบ้านก็กลายเป็นสวนส้มเกือบทั้งหมด
ราคาส้มสูงอยู่ได้เฉพาะในระยะแรก หลังจากนั้นราคาก็เริ่มตก ในขณะที่ต้นทุนในการผลิตก็เริ่มสูงขึ้น สภาพความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่ย่ำแย่ลงทำให้ต้องเพิ่มปริมาณการใช้สารเคมี ยิ่งทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้นเรื่อย ๆ ในขณะที่ราคาผลิตผลตกต่ำลง ราคาไม่คงที่ส่งผลต่อสภาวะทางจิตใจที่เคร่งเครียดมากขึ้น
จากสถานการณ์ปัญหาและผลกระทบจากสวนส้ม ในขณะที่ยังไม่สามารถเลิกปลูกส้มได้จะมีแนวทางในการลดต้นทุนในการผลิตอย่างไร และจะใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการดูแลสุขภาพที่มีประสบการณ์จากการทำงานร่วมกันมาดูแลสุขภาพซึ่งได้รับผลกระทบจากการเกษตรอย่างไร จึงเป็นที่มาของการทำโครงการนี้
๖.
เครื่องมือที่ใช้
:
ระยะแรกเป็นการสร้างความตระหนักรู้ในเรื่องพิษภัยของสารเคมี โดยการจัดเวทีแลกเปลี่ยนในระดับกลุ่มโดยใช้เทคนิค
AIC
และ
Mind
map
ระยะที่สองเป็นการพัฒนาความรู้ในการสร้างทางเลือกเพื่อการลดต้นทุนการผลิตและการพัฒนาทักษะการลดต้นทุนการผลิต โดยการศึกษาดูงาน หลังดูงานมีการสรุปบทเรียนที่ได้จากการดูงาน หาแนวทางที่จะนำมาปรับใช้ในพื้นที่ต่อไป ระยะที่สามเป็นการพัฒนาทักษะการทำสารชีวภาพเพื่อการลดต้นทุนการผลิต
หลังจากการจัดกิจกรรมทั้งสามไประยะหนึ่งแล้วมีการจัดเวทีสรุปบทเรียนร่วมกัน โดยเชิญตัวแทนจากทั้ง ๑๒ หมู่บ้านมาร่วม
จากนั้นเป็นการลงไปเยี่ยมเกษตรกรในพื้นที่ และได้นำเรื่องราวต่าง ๆ ไปเผยแพร่ผ่านสถานีวิทยุ สวท.ฝาง และต่อมาได้นำหมอพื้นบ้านมาให้ความรู้การดูแลสุขภาพแก่ชาวบ้าน รวมทั้งการฝึกอบรมการนวดเพื่อสุขภาพและการนวดเพื่อบำบัดอาการเจ็บป่วยเบื้องต้น
๗.
การจัดระบบ โครงสร้าง กระบวนการทำงาน
:
โครงการนี้เป็นการร่วมมือระหว่าง ๔ ภาคี คือ มูลนิธิฯ ซึ่งเป็นองค์กรพัฒนาเอกชนทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยง หมอพื้นบ้าน (หมอเมือง) เกษตรกรผู้ปลูกส้ม และเจ้าหน้าที่จากสถานีวิทยุ สวท.ฝาง
๘.
ขอบเขตและระยะเวลาดำเนินโครงการ
:
ระยะเวลาดำเนินงาน ๑ ปี ระหว่าง
๙.
การประเมินผลและผลกระทบ
:
ไม่มีการประเมินผลหลังสิ้นสุดโครงการ
ผลจากโครงการช่วยให้เกษตรกรลดต้นทุนในการผลิตส้มได้ อัตราการเจ็บป่วยจากสารเคมีลดน้อยลง สภาพผืนดินที่ใช้ปุ๋ยชีวภาพเริ่มฟื้นตัวขึ้น รวมทั้งความวิตกกังวลของชาวบ้านจากต้นทุนการผลิตและผลต่อสุขภาพลดลง
๑๐.
ความยั่งยืน
หลังสิ้นสุดโครงการฯ มีเกษตรกรได้หันมาใช้สารชีวภาพทดแทนสารเคมีมากขึ้นเรื่อย ๆ การผลิตสารชีวภาพเหล่านี้มักจะกระทำกันเองภายในครอบครัวหรือกลุ่มบ้านใกล้เรือนเคียง แม้ว่าวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตนอกส่วนหนึ่งจะได้จากธรรมชาติ แต่ส่วนใหญ่เกษตรกรต้องปลูกไว้ใช้เอง เช่น รางจืด สะเดา เป็นต้น ดังนั้นในหัวไร่ปลายนาของเกษตรกรแม้กระทั่งตามรั้วบ้านเรือน
มีการแลกเปลี่ยนความรู้ (สูตร) กับเกษตรกรคนอื่น ๆ ผ่านหลายช่องทาง เช่น การเยี่ยมเยียนระหว่างสวน การพบปะในที่ประชุมสัมมนาต่าง ๆ รวมทั้งการพบปะในระหว่างการขายส้ม เป็นต้น
๑๑.
จุดแข็งและอุปสรรค
โครงการนี้มีการออกแบบการดำเนินงานอย่างเป็นกระบวนการ ที่ให้ความสำคัญกับการสร้างความตระหนัก, การสร้างความมั่นใจ, การเรียนรู้จากการปฏิบัติจริง, การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ มีการออกแบบกิจกรรมที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์แต่ละช่วงของการดำเนินงาน ซึ่งการดำเนินงานแต่ละกิจกรรมนั้นโครงการได้พิจารณาความเหมาะสมตามจังหวะและโอกาส รวมทั้งให้ความสำคัญกับการรณรงค์เผยแพร่ประสบการณ์ของเกษตรกร ที่ช่วยขยายความคิดและสร้างความมั่นใจแก่เกษตรกร
แม้ว่าเกษตรกรรายย่อยจะปรับเปลี่ยนมาใช้สารชีวภาพทดแทนการใช้สารเคมีจำนวนมากขึ้น ซึ่งเหตุผลส่วนใหญ่คือลดต้นทุนการผลิต เหตุผลด้านสุขภาพยังเป็นผลพลอยได้ที่ยังไม่ได้ถูกเน้นและให้น้ำหนักมากนัก
๑๒.
ที่ติดต่อ
:
โครงการพัฒนาเมืองฝาง มูลนิธิพัฒนาศักยภาพชุมชน
เขียนใน
GotoKnow
โดย
opgkm
ใน
เวทีเรียนรู้ของทีมOpg KM
คำสำคัญ (Tags):
#ลดต้นทุนการผลิต
#การดูแลรักษาสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาของท้องถิ่น
หมายเลขบันทึก: 71602
เขียนเมื่อ 9 มกราคม 2007 11:41 น. (
)
แก้ไขเมื่อ 9 เมษายน 2012 18:26 น. (
)
สัญญาอนุญาต:
จำนวนที่อ่าน
จำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น
ชื่อ
อีเมล
เนื้อหา
จัดเก็บข้อมูล
หน้าแรก
สมาชิก
opgkm
สมุด
เวทีเรียนรู้ของที...
โครงการประชาคมเมื...
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID
@gotoknow
สงวนลิขสิทธิ์ © 2005-2023 บจก. ปิยะวัฒนา
และผู้เขียนเนื้อหาทุกท่าน
นโยบายความเป็นส่วนตัว (Privacy Policy)
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท