การจัดการศึกษาตามความสามารถในยุคดิจิทัล ตอนที่ 7-2566-การจัดการศึกษาตามความสามารถ (CBE) : ความเชื่อมโยง 3 ระบบหลัก

                                    การจัดการศึกษาตามความสามารถในยุคดิจิทัล ตอนที่ 7

                                        Competency-Based Education in the Digital Age

                            การจัดการศึกษาตามความสามารถ  : ความเชื่อมโยง 3 ระบบหลัก 

                                                                                                     ดร.ชัชรินทร์ ชวนวัน ข้าราชการบำนาญ สคบศ.

                                                                                                                       18-ตุลาคม-2566

                คำว่า สมรรถนะ (competency) ถูกนำมาใช้ตั้งแต่ปี 1970 ในสภาพแวดล้อมการทำงาน โดยทั่วไปจะเกี่ยวข้องกับการพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับการปฏิบัติงานของมืออาชีพ ในสภาพแวดล้อมทางการศึกษา  คำนี้เริ่มใช้ในปี 1980 และในปี 1990 เริ่มมีการออกแบบโมเดลสำหรับการนำความสามารถไปใช้ในระดับการศึกษาที่แตกต่างกัน จนกระทั่งในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาจนถึงปัจจุบัน คำว่าสมรรถนะทุกระดับได้ถูกนำมารวมไว้ในนิยามและความหมายที่กว้างมาก เนื่องจากครอบคลุมถึงประสบการณ์ชีวิต ความสามารถ ค่านิยม และทัศนคติ  แนวคิดสมรรถนะนี้ได้รับความเกี่ยวข้องมากขึ้นในสภาพแวดล้อมทางการศึกษา เนื่องจากมีศักยภาพที่ดีในการเปลี่ยนแปลงและทำให้กระบวนการเรียนรู้มีประสิทธิภาพมากขึ้น   การจัดศึกษาตามความสามารถ ( Competency-Based Education : CBE) เป็นรูปแบบที่สามารถนำไปใช้ได้ในระดับการศึกษาและโปรแกรมการฝึกอบรมหรือการศึกษานอกระบบภายในบริบททางการศึกษา แนวโน้มการนำสมรรถนะมาใช้ดังกล่าวมุ่งเน้นไปที่การศึกษาระดับอุดมศึกษา ที่มีแนวคิดตรงกันข้ามกับโมเดลการศึกษาแบบดั้งเดิม (traditional model) ที่มีการกำหนดเวลาไว้  แต่ระบบการศึกษาแบบ CBE ไม่ได้ยึดตามระบบชั่วโมงเครดิตสำหรับการได้รับปริญญาหรือการรับรอง แต่เป็นแนวทางการศึกษาแบบองค์รวมมากกว่า ซึ่งรวมแนวคิดที่ว่าการศึกษาเกิดขึ้นจากประสบการณ์ชีวิตที่แตกต่างกันด้วยวิธีการที่เป็นระบบในการรู้และพัฒนาทักษะและถูกกำหนดโดยหน้าที่และงานเฉพาะ (functions and tasks) CBE  ที่กำหนดความสามารถไว้อย่างชัดเจนเพื่อพัฒนานักเรียนและมีการกำหนดเป้าหมายการเรียนรู้ที่วัดผลได้ รูปแบบการศึกษาแบบ CBE จึงมุ่งเน้นไปที่ความสำเร็จของนักเรียนในการแสดงออกถึงการเรียนรู้และการบรรลุระดับความสามารถที่กำหนด ด้วยเหตุนี้ ปัจจุบันสถานศึกษาและสถาบันการศึกษาหลายแห่งจึงแสวงหากลยุทธ์หรือแนวทางการศึกษาใหม่ๆ เพื่อให้แน่ใจว่าผู้สำเร็จการศึกษาจะมีสมรรถนะและมีความสามารถที่สามารถปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมการทำงานหรือส่วนบุคคลใดๆ ได้ อย่างไรก็ตามการนำ CBE ไปปฏิบัติหรือการนำมาใช้นั้นมีผลกระทบต่อหลักสูตร การสอน และการประเมินผลที่สำคัญ  แนวคิดสมรรถนะจึงมีแนวโน้มได้รับการยอมรับในการนำมาใช้ในสภาพแวดล้อมทางการศึกษามากกว่าการศึกษาแบบดั้งเดิม โดยเป็นส่วนหนึ่งของวัตถุประสงค์การเรียนรู้และการประเมินตามผลลัพธ์และการตอบสนองต่อความสัมพันธ์ระหว่างโปรแกรมการศึกษากับความต้องการของตลาดแรงงาน

      ผู้เขียนได้เคยเสนอกรอบแนวคิดการดำเนินงานพัฒนาระบบการศึกษาตามความสามารถไว้ตั้งแต่ปี 2558  เพื่อเป็นแนวทางการดำเนินงานแก่สถานศึกษาและหน่วยงานทางการศึกษา ตามแผนภูมิที่ 1 ดังนี้

        (ผู้สนใจสามารถย้อนไปศึกษาเรียนรู้ข้อเขียนเกี่ยวกับสมรรถนะและการจัดการศึกษา CBE ในเว็ปไฃต์  www.gotoknow.com  ได้ตั้งแต่ปีก่อนหน้านี้ ภายใต้ชื่อ ดร.ชัชรินทร์  ชวนวัน ผ่าน www.google.com)

 

CBE 3 System.pdf