ความหมายของวิทยาศาสตร์

อะไรคือความหมายของวิทยาศาสตร์

วิทยาศาสตร์มาจากคำภาษาละติน 'scientia' ซึ่งแปลว่าความรู้ แต่ความรู้นี้ไม่ได้เป็นเพียงการรวบรวมของข้อเท็จจริง แต่เป็นวิธีการที่เป็นระบบและมีเหตุผลในการค้นหาว่าสิ่งต่างๆ ในจักรวาลทำงานอย่างไร 

วิธีการทางวิทยาศาสตร์เป็นกระบวนการขั้นตอนที่นักวิทยาศาสตร์ใช้เพื่อแก้ปัญหาและค้นพบสิ่งใหม่ ซึ่งได้แก่

1. การสังเกต: วิทยาศาสตร์เริ่มต้นจากความอยากรู้อยากเห็นและการสังเกต นักวิทยาศาสตร์อาจสังเกตเห็นปรากฏการณ์ที่จุดประกายคำถาม
2. คำถาม: การสังเกตนำไปสู่คำถามเกี่ยวกับโลก ตัวอย่างเช่น ทำไมแอปเปิ้ลถึงร่วงหล่นจากต้น
3. สมมุติฐาน: คือความคาดหมายล่วงหน้าสำหรับปรากฏการณ์ที่สามารถสังเกตได้ ซึ่งทำหน้าที่เป็นพื้นฐานสำหรับการตรวจสอบต่อไป
4. การทดลอง: นักวิทยาศาสตร์ออกแบบและทำการทดลองเพื่อทดสอบสมมุติฐาน
5. การวิเคราะห์: หลังจากการทดลอง ผลลัพธ์จะถูกวิเคราะห์ว่าสนับสนุนสมมุติฐานหรือไม่ก็ตาม
6. บทสรุป: ข้อค้นพบจากการวิเคราะห์จะใช้เพื่อสร้างข้อสรุป หากสมมติฐานได้รับการตรวจสอบ จะสามารถกลายเป็นทฤษฎีในลำดับต่อๆ ไป
7. สื่อสารผลลัพธ์: นักวิทยาศาสตร์ต้องสื่อสารสิ่งที่ค้นพบออกสู่ชุมชนทางด้านวิทยาศาสตร์เพื่อตรวจสอบความถูกต้องเพิ่มเติมและสร้างความรู้

วิทยาศาสตร์ไม่ใช่ชุดของความจริงที่เปลี่ยนแปลงไม่ได้ แต่เป็นการเดินทางเพื่อค้นหาอย่างต่อเนื่อง สิ่งที่เรายอมรับว่าเป็นข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ในวันนี้อาจได้รับการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงหรือแทนที่ด้วยหลักฐานใหม่ในวันพรุ่งนี้ ช่วยให้วิทยาศาสตร์เติบโตและปรับปรุงความเข้าใจของเราเกี่ยวกับจักรวาลอย่างต่อเนื่อง

สิ่งใดถือว่าเป็นวิทยาศาสตร์

เป็นคำถามที่สำคัญ เนื่องจากมีความเข้าใจผิดมากมายเกี่ยวกับสิ่งที่อยู่ในขอบเขตของวิทยาศาสตร์และสิ่งที่ไม่อยู่ในขอบเขตของวิทยาศาสตร์

วิทยาศาสตร์เป็นคำที่กว้างครอบคลุมการศึกษาหลายแขนง สามารถแบ่งออกเป็นสามประเภทใหญ่ คือ

1. วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ (Natural Sciences): ได้แก่ วิทยาศาสตร์กายภาพ (เช่น ฟิสิกส์ เคมี และดาราศาสตร์) และวิทยาศาสตร์เพื่อชีวิต (เช่น ชีววิทยา พฤกษศาสตร์ และสัตววิทยา) วิทยาศาสตร์ธรรมชาติจัดการกับโลกทางกายภาพและปรากฏการณ์ต่างๆ

2. สังคมศาสตร์ (Social Sciences): ได้แก่ สาขาต่างๆ เช่น จิตวิทยา สังคมวิทยา มานุษยวิทยา และเศรษฐศาสตร์ แม้ว่าสิ่งเหล่านี้จะแตกต่างจากวิทยาศาสตร์ธรรมชาติเล็กน้อย แต่ก็ยังใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์เพื่อศึกษาพฤติกรรมของมนุษย์และสังคม

3. วิทยาศาสตร์รูปนัย (Formal Sciences): หมวดหมู่นี้รวมถึงสาขาวิชาต่างๆ เช่น คณิตศาสตร์ ตรรกศาสตร์ และวิทยาการคอมพิวเตอร์เชิงทฤษฎี แม้ว่าสาขาเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องเกี่ยวข้องกับการสังเกตเชิงประจักษ์ของโลกธรรมชาติ แต่ก็ใช้ระบบที่เป็นทางการและเหตุผลเชิงตรรกะที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของวิธีการทางวิทยาศาสตร์

 

วิทยาศาสตร์จริงกับวิทยาศาสตร์เทียม

 

ไม่ใช่ทุกสิ่งที่อ้างว่าเป็นวิทยาศาสตร์จะเป็นวิทยาศาสตร์จริงๆ Pseudoscience หรือ วิทยาศาสตร์เทียมคือชุดของความเชื่อหรือการปฏิบัติที่แสดงให้เห็นเป็นวิทยาศาสตร์ แต่ไม่ยึดติดกับวิธีการทางวิทยาศาสตร์ ตัวอย่างของวิทยาศาสตร์เทียมอาจรวมถึงโหราศาสตร์ การแพทย์ทางเลือกบางรูปแบบ และทฤษฎีสมคบคิด