ธมฺมนีติ ๓๗๖ ปกิณฺณกกถา

ธมฺมนีติ ๓๗๖ ปกิณฺณกกถา

ภาษิตของพ่อ

ธมฺมนีติ ๓๗๖ ปกิณฺณกกถา

สุตสฺส รกฺขา สพฺพทาภิโยโค  กุลสฺส วตฺถํ ปุริสสฺส วิชฺชา
รญฺโญปมาโทปสโม ธนสฺส  อิตฺถีนนฺตุ นตฺเถว ชาตุ รกฺขา ฯ

กาพย์ฉบัง ๑๖

วิริยะทุกเวลา  ย่อมรักษาเหล่าปวงปราชญ
ผองผ้าอันพิลาส  ย่อมรักษาสาวสกุล
วิทยารักษาบุรุษ  มิให้ทรุดเป็นสถุล
อปมาทะค้ำจุน  พระราชาทุกวันวาร
ความจ่ายแต่พอควร  รักษามวลทรัพย์ยั่งยืน
สำหรับหญิงสามานย์ ไม่มีไรรักษาเลย

อธิบายศัพท์

วิริยะ : ความเพียร ความบากบั่น ความกล้า

ผอง : ทั้งปวง ทังหมด

พิลาส : งามอย่างสดใส

วิทยา : ความรู้

บุรุษ : ผู้ชาย

สถุล :  หยาบ ต่ำช้า เลวซาม

อปมาทะ : ความไม่มึนเมา ความระวัง ความเอาใจใส่

วาร : ครั้ง เวลากำหนด

สามานย์ : เลวทรามต่ำช้า

ถอดความ

ความขยันหมั่นเพียรอยู่เสมอย่อมปกป้องเหล่านักปราชญ์  ผ้าอันงดงามย่อมปกป้องหญิงสาวผู้ดีมีสกุล  วิชาความรู้ปกป้องชายไม่ให้ตกต่ำเลวทราม ความไม่ประมาทปกป้องกษัตริย์ตลอดเวลา  ความประหยัดปกป้องทรัพย์สินให้ยั่งยืน  ส่วนหญิงชั่วไม่มีสิ่งใดปกป้องได้เลย

ดอกอัญชัน

ขอบคุณภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต