บทนำ "ภาษิตของพ่อ"

บทนำ “ภาษิตของพ่อ”

ผู้แต่ง  นายบรรยง ถนอมแก้ว

นามปากกา  ผมเอง

ประวัติผู้แต่ง

ท่านเป็นชาวเมืองแปดริ้ว (ฉะเชิงเทรา) เกิดที่อำเภอบ้านโพธิ์ เมื่อวันที่ ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๖๔ รับราชการครูที่โรงเรียนดัดดรุณี โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดฉะเชิงเทรา จนเกษียณอายุราชการ และถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ ๑๐ ธันวาคม ๒๕๒๖

ลักษณะคำประพันธ์  โคลง ฉันท์ กาพย์และร่าย

ที่มาของเรื่อง มาจากหนังสือธมฺมนีติ, ชาดกสุภาษิต และ นีติศตก (สุภาษิตร้อยบท) ผู้แต่งนำคาถาภาษาบาลีจากหนังสือทั้งสามเล่ม มาแต่งเป็นโคลงและฉันท์ โดยแต่งเสร็จก่อนปีพ.ศ. ๒๕๒๓ ซึ่งเป็นปีที่มีการจัดพิมพ์เป็นหนังสือชื่อ "หนังสืออ่านเล่น" เพื่อแจกในโอกาสวันขึ้นปีใหม่ พ.ศ. ๒๕๒๓

จุดประสงค์ในการแต่ง  ผู้แต่งได้แสดงจุดประสงค์ในการแต่งไว้ในคำนำหนังสือ "อ่านเล่น" ดังนี้
"...หนังสือเล่มนี้มีปรารถนาให้เป็นธรรมทาน ซึ่งบัณฑิตท่านว่าเป็นการให้อย่างสูงสุด บุณย์อันเกิดขึ้นแต่การย์ที่มีปรารถนาแม้มีบ้าง ก็ขอบุณย์นั้นจงตกกับท่านอรรถกถาจารย์ผู้รจนาคาถา แลท่านผู้รู้ที่ได้ถอดออกเป็นสยามพากย์ กับอีกผู้ซึ่งเป็นบุพการี เทอญ"

ไหว้ครู

สองหัตถ์ประณตน้อม  วันทา
คุณพุทธธรรมสาวกา  เจิดจ้า
คุณปิตุมาตา  ใหญ่ยิ่ง นักแล
คุณครุอีกเจ้าหล้า  แหล่งพื้นภูมิสยาม

ธมฺมนีติ ๓๘๓ ปกิณฺณกกถา

ยาทิสํ วปฺปเต พีชํ  ตาทิสํ ผลํ สมฺปตฺโต

กลฺยาณการิ กลฺยาณํ  ปาปการี จ ปาปกํ ฯ

หว่านพืชชนิดใด  ภายหลังไซร้ย่อมได้ผล
จากพืชนั้นมาดล  ตามชนิดที่หวังปอง
ฉันใดกระทำดี  ก็ย่อมมีผลดีสนอง
ทำชั่วก็ชั่วครอง  เข้าครอบงำประจำตน

ถอดความ

หว่านพืชชนิดใดก็ย่อมได้รับผลชนิดนั้น เช่นเดียวกับการทำดีย่อมได้รับผลแห่งความดี ทำชั่วก็ย่อมได้รับผลแห่งความชั่วนั้น

ดอกทานตะวัน

ขอบคุณภาพประกอบจากอินเทอร์เน็ต