Three Track Mind

   ซึมเศร้าโรคร้ายใกล้ตัว

         ในช่วงเวลาหลายปีมานี้ สื่อได้นำเสนอข่าวอาชญากรรม การฆ่าตัวตายที่มีส่วนเกี่ยวโยงกับการเป็นโรคซึมเศร้าออกมาอย่างต่อเนื่อง เราไม่สามารถรู้ได้ว่าตัวเองหรือคนรอบข้างกำลังเสี่ยงหรือเป็นโรคซึมเศร้าอยู่ 

          ปัจจุบันโลกของเรามีประชากรราว 7.6 พันล้านคน และมีคนเป็นโรคซึมเศร้าถึง 300 ล้านคน หรือเกือบ 4% ส่วนคนไทยพบว่ามีผู้ป่วยโรคซึมเศร้าถึง 1.5 ล้านคน หรือ 2.2% ของคนไทยทั้งหมด 69 ล้านคน และการฆ่าตัวตาย 4,000 คนต่อปีมีสาเหตุมาจากโรคซึมเศร้า

                                ในบทความนี้จะยกตัวอย่างการใช้  Three Track Mind กับอาการซึมเศร้า 

        Three Track Mind ประกอบไปด้วย 3 องค์ประกอบ ได้เเก่ Interactive Reasoning (Why) เราต้องมีการคิดทบทวนข้อมูล ความรู้ ความเข้าใจของตัวเอง โดยผ่านการเเลกเปลี่ยนความคิด พูดคุยกับบุคคลอื่นเเละตัวเราเอง จะทำให้เรารับรู้ว่าเรากำลังทำอะไร ทำไปทำไม  Conditional Reasoning (Because) หมายถึง การให้ข้อสรุปว่าทำไมเราทำเเบบนี้ เพราะเหตุผลของเเต่ละคนไม่เหมือนกัน โดยเราต้องมีทั้งความคิดสร้างสรรค์ เเละใช้วิจารญาณในการคิดใคร่ครวญ ถ้าเรามีทั้งสองอย่างจะทำให้เกิด Systemic Thinking  (การคิดอย่างมีระบบ)  เเละสุดท้าย Procedural Reasoning (How to) ทำให้เเก้ไขปัญหาได้อย่างเป็นเหตุเป็นผล

  ทำไมถึงเกิดอาการซึมเศร้า

         คนทุกคนต่างเคยมีความรู้สึกเครียด รู้สึกผิดหวัง เหนื่อย ท้อเเท้ เมื่อเผชิญปัญหาอุปสรรคในชีวิต ความรู้สึกเหล่านี้เป็นเรื่องปกติที่ แต่ถ้าหากความเครียดและความเศร้าเหล่านี้ไม่หายไป เเละสะสมติดต่อกันเป็นระยะเวลานานโดยไม่ได้รับการรักษาจะทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าได้

สาเหตุของโรคซึมเศร้า

• กรรมพันธุ์ พบว่ากรรมพันธุ์มีส่วนเกี่ยวข้องสูงในโรคซึมเศร้าโดยเฉพาะในกรณีของผู้ที่มีอาการเป็นซ้ำหลายๆ ครั้ง
• สารเคมีในสมอง พบว่าระบบสารเคมีในสมองของผู้ป่วยโรคซึมเศร้ามีการเปลี่ยนแปลงไปจากปกติอย่างชัดเจน โดยมีสารที่สำคัญได้แก่ ซีโรโทนิน (serotonin) และนอร์เอพิเนฟริน (norepinephrine) ลดต่ำลง
• ลักษณะนิสัยเเละสิ่งเเวดล้อม การมองตนเองในแง่ลบ หรือเผชิญกับสถานการณ์ที่กดดัน เช่น ตกงาน หย่าร้าง ถูกทอดทิ้งก็มีแนวโน้มที่จะเกิดอาการซึมเศร้าได้ง่าย

             สัญญาณเตือนที่เราควรระมัดระวังก่อนเป็นซึมเศร้า

• 1.มีความคิดเกี่ยวกับการฆ่าตัวตาย
• 2.การหลีกเลี่ยงสังคม หลีกเลี่ยงการพบเจอผู้คน
• 3.อารมณ์ไม่คงที่
• 4.พูด เขียน หรือคิดเกี่ยวกับการตาย
• 5.มีพฤติกรรมเสี่ยง ไม่ยั้งคิด
• 6.มีพฤติกรรมที่รุนเเรง ก้าวร้าว
• 7.มีการใช้เเฮลกอฮอร์เเละยาเพิ่มขึ้น

การรักษาอาการซึมเศร้า

          การรักษาหลักคือ การพูดคุยให้คำปรึกษา การทำจิตบำบัด รวมถึงการใช้ยาในกลุ่มแก้ซึมเศร้าหากมีความจำเป็น โรคซึมเศร้าเป็นโรคที่รักษาได้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะอาการดีขึ้นจนสามารถใช้ชีวิตได้อย่างเป็นปกติและยิ่งมารับการรักษาเร็วเท่าไรอาการก็จะดีขึ้นได้

   ทำไมถึงห้ามพูดคำเหล่านี้ 

            นอกจากการรักษาโดยใช้ยาเเล้ว สิ่งเเวดล้อม ครอบครัว เพื่อน สิ่งเหล่านี้ก็เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยบรรเทาอาการซึมเศร้าได้ คือ การพูดให้กำลังใจ การพูดในเเง่บวก การมองโลกในเเง่ดี การพูดเหล่านี้จะทำให้ผู้ป่วยมีกำลังใจ ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว นอกจากคนฟังจะมีความสุขเเล้วเราก็จะมีความสุขตามไปด้วย การพูดของเรามีผลต่อความรู้สึกของคนอื่นเป็นอย่างมาก เวลาจะพูดอะไรเราจำเป็นต้องคิดเเละนึกถึงจิตใจคนอื่นด้วย   หรือเเม้เเต่การกอดที่เป็นสิ่งเล็กๆที่ทำได้ง่ายๆก็สามารถช่วยได้ 

   เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมคนเราต้องกอดกัน กอดกันไปทำไม 

           เพราะว่าการกอดกันไม่ใช่เเค่การเเสดงความรู้สึกรักเท่านั้น การกอดนั้นมีความสำคัญมากกว่านั้น การกอดมีส่วนช่วยในการลดความเครียด ความเสี่ยงต่อภาวะซึมเศร้า เเละรวมไปถึงลดความเจ็บป่วยด้วย

          การกอดสามารถลดความเครียดได้ จากการวิจัยพบว่าการกอดจะช่วยลดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล(ความเครียด) ทำให้นอนหลับได้ดีขึ้น การมีความเครียดจะทำลายสุขภาพได้ในระยาวยาวเป็นปัจจัยทำให้เกิดโรคหัวใจ ความดันโลหิต เบาหวาน เเละโรคอ้วน นอกจากนี้ยังทำลายระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายอีกด้วย 

          ไม่เพียงเท่านั้นการกอดสามารถลดความตึงของกล้ามเนื้อได้ เนื่องจากกล้ามเนื้อของคนที่ถูกกอดจะรู้สึกผ่อนลาย มีการไหลเวียนของเลือดที่ดีขึ้น ร่างกายจะปล่อยฮอร์โมนEndorphin(สารเเห่งความสุข)ออกมา ซึ่งสามารถลดความตึงเครียดเเละบรรเทาอาการซึมเศร้าได้ ดังนั้นการกอดถือเป็นยาวิเศษชนิดหนึ่ง ซึ่งการกอดนั้นสามารถเริ่มได้ตั้งเเต่เราเป็นเด็กทารกเลย 

        สำหรับเด็กทารกเเละมารดา การกอดกันทำให้เกิดฮอร์โมนOxytocin(ฮอร์โมนแห่งความรัก) เป็นฮอร์โมนที่จำเป็นสำหรับการคลอดลูกและการให้นมบุตร ทำให้เกิดสายใยผูกพันระหว่างแม่กับลูก การกอด สัมผัสมือ จะทำให้สมองหลั่งฮอร์โมนมากขึ้น สิ่งที่ตามมาคือ เราจะรู้สึกผูกพัน รัก เข้าอกเข้าใจกันมากขึ้น

 

***สามารถลองไปทำเเบบประเมินระดับภาวะซึมเศร้าในขั้นต้นได้ในลิ้งค์ แบบทดสอบภาวะซึมเศร้า PHQ-9 | คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี (mahidol.ac.th) ***

             

อ้างอิง

โรคซึมเศร้า โรคฮิตหรือแค่คิดไปเอง - Phyathai Hospital

ลดความเครียดแค่กอดกัน - Megawecare

LOVE HORMONE รู้จักฮอร์โมนความรัก | Bangkok Hospital

โรคซึมเศร้า - อาการและการรักษา - ศูนย์สุขภาพจิต | โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ (bumrungrad.com)

โรคซึมเศร้าโดยละเอียด | คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล (mahidol.ac.th)