โจรห้าร้อย

(รูปปั้นโรบินฮู้ดแห่งป่าเชอร์วู้ด ที่ปราสาทน็อตติ้งแฮม)

เพียงแค่เห็นชื่อบันทึกนี้ก็อย่าเพิ่งตกอกตกใจไปนะคะ ไม่เกี่ยวกับบุคคลที่กำลังถูกกล่าวขวัญเป็นกระแสในโลกโซเชียลแม้แต่น้อย เพียงแค่ไม่สบายใจไม่อยากให้ใช้คำว่า"โจร500"โดยไม่รู้ความหมายอันแท้จริงเท่านั้น 

ส่วนภาพที่นำมาประกอบนั้นคงจะไม่เป็นการเหมาะสมถ้าเป็นภาพของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง จึงขออนุญาตใช้ภาพของ Kevin Costner จากภาพยนตร์เรื่อง Robin Hood Prince Of Thieves (โรบินฮู้ด เจ้าชายจอมโจร) ซึ่งน่าจะเหมาะสมกับการอธิบายคำว่า "โจรห้าร้อย" ให้เข้าใจกันได้ดี เพราะโรบินฮู้ดแห่งป่าเชอร์วู้ดนั้นเป็นเจ้าชายจอมโจรผู้มีลูกน้องจำนวนมาก ตามความหมายของ"โจรห้าร้อย" ที่จะได้อธิบายต่อไป

ที่มาของสำนวนว่า"โจรห้าร้อย" มีหลายกระแสด้วยกัน ดังนี้

คำว่า"ห้าร้อย"ในความหมายดั้งเดิมนั้นไม่ได้หมายถึงหน่วยนับ หากแต่หมายถึงการประมาณว่า จำนวนหนึ่งเท่านั้น เพราะหน่วยนับของอินเดียแต่โบราณถือหน่วยนับพันเป็นหน่วยสูงสุด และการถือหน่วยนับนี้ได้แพร่หลายไปยังดินแดนอื่น รวมทั้งพวกฝรั่งด้วยที่นิยมใช้หน่วยนับเป็นพัน

ความหมายของคำว่า " ห้าร้อย" นอกจากจะหมายถึงจำนวนครึ่งหนึ่งของทั้งหมดแล้ว ยังหมายความไม่เต็ม คือไม่เต็มพันหรือไม่เต็มที่นั่นเอง ดังนั้นในสมัยโบราณจึงเรียกคนที่มีสติไม่สมประกอบว่าคนบ้าห้าร้อย หรือคนบ้าห้าร้อยจำพวก บ้างก็เรียกว่าพวกไม่เต็มเต็ง นานไปคำว่าห้าร้อยก็กลายเป็นคำด่า เช่น โจรบ้าห้าร้อย และกลายมาเป็นโจรห้าร้อยในที่สุด

คำว่า"โจรห้าร้อย"เดิมเป็นคำกล่าวเปรียบว่าโจรมีจำนวนมาก สำนวนโจรห้าร้อยน่าจะมาจากอรรถกถาของคัมภัร์ธรรมบท กล่าวถึง เดียรถีร์ 500 คนกับโจร 500 คนร่วมกันวางแผนสังหารพระโมคคัลลาน์ เนื่องจากพระโมคคัลลาน์ทำให้สาวกจำนวนมากของเหล่าเดียรถีร์หันมานับถือพระพุทธศาสนา ต่อมาจึงใช้คำว่า "โจรห้าร้อย" ในความหมายว่า โจร,โจรชั่ว เช่น จันทโครพพานางโมราเดินป่าไปพบโจรห้าร้อยผู้หนึ่งระหว่างทาง ปัจจุบันเมื่อตัดใช้เพียง ห้าร้อย ก็หมายถึง คนเกเร คนไม่ดี เช่น ไอ้เด็กห้าร้อยพวกนี้ วัน ๆ ไม่เรียนหนังสือ เอาแต่ซิ่งมอเตอร์ไซค์

นอกจากนี้ยังมีสำนวนว่า "ห้าร้อยละลาย" ซึ่งเล่ากันว่าในสมัยต้นรัตนโกสินทร์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงดำริจะให้ย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรีมาตั้งทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา จึงมีพระบรมราชโองการให้เกณฑ์ชาวบ้านและทาสในเขตเมืองสามโคกทำอิฐส่งให้หลวงเจ้าละ 500 ก้อน เพื่อจะสร้างกำแพงรอบเมืองหลวงใหม่ ซึ่งก็คือกรุงเทพมหานครนั่นเอง แต่ทว่าเวลานั้นเป็นช่วงฤดูฝนทำให้อิฐละลาย พระองค์จึงตรัสว่า "ห้าร้อยละลาย" คำว่า " ห้าร้อยละลาย" จึงกลายเป็นคำบริภาษที่ใช้มาจนปัจจุบันนี้

คำว่า "โจรห้าร้อย" ต้องเขียนเป็นตัวหนังสือ ไม่ใช้ตัวเลขเพราะ "โจรห้าร้อย"เป็นสำนวน