มัจฉริยะ

 

มัจฉริยะ (Macchariya)

โสภณ จาเลิศ
สมาชิกเลขที่ 148270
 

       มัจฉริยะ หมายถึง ความตระหนี่, ความหวง, ความคิดกีดกันไม่ให้ผู้อื่นได้ดี หรือมีส่วนร่วม (Macchariya : meanness;
avarice; selfishness; stinginess; possessiveness) แบ่งออกเป็น ๕ ประเภท เรียกว่า มัจฉริยะ ๕ ได้แก่

          ๑. อาวาสมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ที่อยู่, หวงที่อาศัย เช่น ภิกษุหวงเสนาสนะ กีดกันผู้อื่น หรือผู้มิใช่พวกของตนไม่ให้
เข้าอยู่ เป็นต้น

          ๒. กุลมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ตระกูล, หวงสกุล, เช่น ภิกษุหวงสกุลอุปปัฏฐาก คอยกีดกันภิกษุอื่นไม่ให้เกี่ยวข้องได้รับการ
บำรุงด้วย เป็นต้น

          ๓. ลาภมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ลาภ, หวงผลประโยชน์ เช่น ภิกษุหาทางกีดกันไม่ให้ลาภเกิดขึ้นแก่ภิกษุอื่น

          ๔. วัณณมัจฉริยะ คือ ตระหนี่วรรณะล หวงสรีรวัณณะ คือผิวพรรณของร่างกาย ไม่พอใจให้ผู้อื่นสวยงาม ก็ดี หวงคุณ
วัณณะ คือ คำสรรเสริญคุณ ไม่อยากให้ใครมีคุณความดีมาแข่งตน หรือไม่พอใจได้ยินคำสรรเสริญคุณความดีของผู้อื่น ก็ดี
ตลอดจนแบ่งชั้นวัณณะกัน

          ๕. ธรรมมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ธรรม, หวงวิชาความรู้ และคุณพิเศษที่ได้บรรลุ ไม่ยอมสอนไม่ยอมบอกผู้อื่น กลัวเขาจะรู้เท่าหรือเกินตน

-----------------------------

 

เอกสารอ้างอิง:

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ ๒๔. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์
              พระพุทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๖. หน้า ๑๗๒-๑๗๓.

*****เมื่อท่านอ่านแล้ว กรุณาตอบแบบสอบถาม คลิกที่นี่ครับ