การสร้างเสริมทักษะชีวิต

           ทักษะชีวิตเป็นความสามารถที่เกิดได้ด้วย  2 วิธี ได้แก่  เกิดเองตามธรรมชาติ และการสร้างหรือพัฒนาผ่านกระบวนการเรียนรู้  ทักษะชีวิตที่เกิดหรือมีในตัวบุคคลตามธรรมชาติหมายถึงเป็นความสามารถที่มีแต่กำเนิด  อาจเป็นการถ่ายทอดทางพันธุกรรม  เช่น  คนบางคนมีบุคลิกภาพดี  ยิ้มแย้มแจ่มใส  มีสัมพันธภาพที่ดีกับทุกคน  สามารถปรับตัวเข้าได้ดี  บางคนสุขุมรอบคอบใจเย็นเมื่อเผชิญปัญหาตั้งแต่เกิด  ความสามารถเหล่านี้เขาไม่ได้เรียนรู้แต่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ   แต่ในหลายคนทักษะชีวิตไม่มี  ต้องสร้างเสริมพัฒนาด้วยวิธีการที่หลากหลาย  ซึ่งบุคคลที่เกี่ยวข้องต้องช่วยเหลือตามแต่กรณี  เพราะแต่ละคนมีการเรียนรู้ที่แตกต่างกัน  บางคนอาจเรียนรู้ได้เร็ว  เกิดการปรับเปลี่ยนมีทักษะชีวิตได้ง่าย   แต่บางคนพยายามเสริมสร้างพัฒนาอย่างไรอาจไม่เป็นผล  เมื่อเผชิญปัญหายังไม่สามารถมีพฤติกรรมที่เหมาะสมได้  เช่น  ขาดสัมพันธภาพกับคนอื่น  หรือแก้ไขปัญหาชีวิตในทางที่ไม่ถูกต้อง  ไม่เห็นคุณค่าตนเองปล่อยให้ชีวิตตกต่ำซ้ำซาก  เป็นต้น

         สำหรับเด็กและเยาวชนในระบบการศึกษาขั้นพื้นฐาน  จะได้รับการพัฒนาด้วยกระบวนการที่หลากหลายทั้งการบูรณาการเสริมสร้างทักษะชีวิตไปพร้อมกับการเรียนรู้  ๘  สาระการเรียนรู้และกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนตามหลักสูตร  และสถานศึกษายังมีกิจกรรมเสริมประสบการณ์อื่นๆ อีกตามบริบทของสถานศึกษา

              โดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานมีนโยบายให้สถานศึกษาพัฒนาและเสริมสร้างทักษะชีวิตให้ผู้เรียนด้วยการจัดการเรียนการสอนและจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียนที่เสริมสร้างทักษะชีวิต ให้ผู้เรียนเกิดพฤติกรรมตามวัยในแต่ละชั้นปี

              ชั้นป. 1 รู้จักตนเอง รู้สิ่งที่ตนเองชื่นชอบและภาคภูมิใจแสดงความสามารถของตนเองให้ผู้อื่นรับรู้
              ชั้นป. 2 ยอมรับรู้เท่าทันอารมณ์ของตนเอง และรู้จักควบคุมอารมณ์ของตนเอง ค้นพบจุดเด่นจุดด้อย และความสามารถของตนเอง ควบคุมอารมณ์ความรู้สึกเมื่อเผชิญกับสภาวะอารมณ์ไม่พึงประสงค์ ยอมรับความแตกต่างทางกายทางความคิด ความรู้สึกและพฤติกรรมของตนเองและผู้อื่น
               ชั้นป. 3 มองตนเองและผู้อื่นในแง่บวกและจัดการกับอารมณ์ของตนเองได้แสดงความรู้สึกที่ดีต่อตนเองและผู้อื่น จัดการกับอารมณ์ตนเองที่เกิดขึ้นอย่างฉับพลันที่อาจก่อให้เกิดปัญหาด้วยวิธีการที่เหมาะสมและสร้างสรรค์
               ชั้นป. 4 เคารพสิทธิของตนเองและผู้อื่น ใช้สิทธิของตนเองในโอกาสต่าง ๆ และไม่ละเมิดสิทธิของผู้อื่น
               ชั้นป. 5 รักและเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่น แสดงความรู้สึกรักชื่นชม ความสำเร็จของตนเองและผู้อื่น ปฏิบัติตนเป็น ประโยชน์ต่อครอบครัวและสังคมพึ่งตนเองได้
              ชั้นป.6 ภาคภูมิใจเชื่อมั่นในตนเองและผู้อื่น.แสดงความรู้สึกนึกคิดหรือการกระทำที่ตนเองภาคภูมิใจให้ผู้อื่นรับรู้ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ราบรื่นมีความสำเร็จ
              ชั้นม.1 รู้ความถนัดความสามารถและบุคลิกภาพของตนเองรู้จักจุดเด่นจุดด้อยของตนเองรู้เท่าทันชีวิตและสังคมที่เปลี่ยนแปลงจัดการความขัดแย้งต่างๆได้อย่างเหมาะสมการเสริมสร้าง“ทักษะชีวิต” ตามจุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน
              ชั้นม. 2 ทำงานร่วมกับผู้อื่นบนพื้นฐานความเป็นประชาธิปไตยและ มีจิตอาสาช่วยเหลือสังคม กล้าแสดงความคิดเห็น ยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่น ใช้การสื่อสารเชิงบวกที่สร้างความสัมพันธ์ที่ดี คลายเครียดด้วยวิธีการสร้างสรรค์มีจิตอาสาเพื่อช่วยเหลือสังคม
              ชั้นม. 3 มีทักษะในการแสวงหาและใช้ข้อมูลให้เป็นประโยชน์กับตนเอง รู้จักสร้างความสุขให้กับตนเองและผู้อื่นมีทักษะในการแสวงหาและใช้ข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้แล้วนำมาใช้ให้เป็น ประโยชน์มีวิธีการสร้างความสุขให้กับตนเองและผู้อื่น
               ชั้นม. 4 มีทักษะการกำหนดเป้าหมายและทิศทางการดำเนินชีวิตสู่ความสำเร็จกำหนดทิศทางและวางแผนการดำเนินชีวิต ปฏิบัติตนตามทิศทางเพื่อไปสู่ความสำเร็จตามเป้าหมาย
              ชั้นม. 5 วางตัวและกำหนดท่าที่ได้เหมาะสมกับบุคคลและสถานการณ์ มีความยืดหยุ่นทางความคิด วางตัวได้เหมาะสมกับบุคคล กาลเทศะและสถานการณ์ รู้จักยืดหยุ่นทางความคิด
              ชั้นม. 6 ประเมินและสร้างข้อสรุปบทเรียนชีวิตของตนเอง ประเมินและสรุปผลการกระทำประสบการณ์ที่ดีของตนเองและผู้อื่น เป็นบทเรียนในชีวิตของตนเองและเป็นแนวทางการใช้ทักษะชีวิตในอนาคต