ระบบผู้เชี่ยวชาญ

ระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert System : ES)

คือ การพัฒนาให้ระบบคอมพิวเตอร์มีความรู้ รู้จักใช้เหตุผลในการ วิเคราะห์ปัญหา โดยใช้ความรู้ที่มี หรือจากประสบการณ์ในการแก้ปัญหาหนึ่ง ไปแก้ไขปัญหาอื่นอย่างมีเหตุผล ระบบนี้จำเป็นต้องอาศัยฐานข้อมูล

(Database) ซึ่งมนุษย์ผู้มีความรู้ความสามารถเป็นผู้กำหนดองค์ความรู้ ไว้ในฐานข้อมูลดังกล่าวเพื่อให้ระบบคอมพิวเตอร์สามารถวิเคราะห์ปัญหา ต่างๆ ได้จากฐาน ความรู้นั้น เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์วิเคราะห์โรคหรือเครื่อง คอมพิวเตอร์ ทำนายโชคชะตา เป็นต้น

ส่วนที่หนึ่ง การพัฒนาระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert system development) พัฒนาจากผู้เชี่ยวชาญ (Expert) ซึ่งเป็นวิศวกรที่มีความรู้ (Knowledge engineer) แล้วพัฒนาเป็นโปรแกรมระบบผู้เชี่ยวชาญ (Expert system shell) ซึ่งเป็นตัวช่วยในการทำงานแล้วได้มาซึ่งความรู้ (Knowledge acquisition) ซึ่งนำไปเก็บไว้เป็นส่วนหนึ่งของฐานความรู้ (Knowledge base)

ส่วนที่สอง ระบบผู้เชี่ยวชาญการปฏิบัติการ (Operational expert system) เป็นซอฟต์แวร์ระบบที่ทำหน้าที่คุมการทำงานของซอฟต์แวร์

ทั้งหมด รวมทั้งการปฏิบัติงานของโปรแกรมด้วย เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นเครื่อง คอมพิวเตอร์จะให้คำแนะนำ (Facts of immediate problem) เข้าไปจากตัวเชื่อมผู้ใช้ (User interface) ไปที่เครื่องช่วยอธิบาย (Explanation facility) ไป 2 ทางคือ กลไกอนุมาน (Inference engine) หาจากหน่วยความจำ (Working memory) และเป็นฐานความรู้ (Knowledge base)

การพัฒนาระบบผู้เชี่ยวชาญ

1. การวิเคราะห์ปัญหา ผู้พัฒนาระบบความฉลาดจะดำเนินการพิจารณาถึงความต้องการความ เหมาะสม และความเป็นไปได้ของการนำระบบไปใช้งานในl สถานการณ์จริง โดยทำความเข้าใจกับปัญหา

2. การเลือกอุปกรณ์ ผู้พัฒนาระบบต้องพิจารณาเลือกอุปกรณ์ที่ใช้เป็นส่วนประกอบของ ES ซึ่งแต่ละส่วนจะมีความต้องการ อุปกรณ์ที่มีความเหมาะสมแตกต่างกันโดย

พิจารณาความเหมาะสมของส่วนประกอบที่สำคัญดังต่อไปนี้

2.1 การแสดงความรู้

2.2 เครื่องอนุมาน

2.3 การติดต่อกับผู้ใช้ ES

2.4 ชุดคำสั่ง โดยภาษาคอมพิวเตอร์ที่นิยมนำมาใช้ในการพัฒนาระบบ

ความฉลาดได้แก่ โปรลอก (PROLOG) และลิปส์ (LIPS) เอกซ์ซีส (EXSYS) เป็นต้น

2.5 การธำรงรักษาและการพัฒนาระบบ

3. การถอดความรู้

ผู้พัฒนาระบบต้องทำการสังเกต ศึกษา และทำความเข้าใจกับความรู้ที่จะ นำมา พัฒนาเป็น ES จากแหล่งอ้างอิง หรือผู้เชี่ยวชาญในสาขานั้น เพื่อการ กำหนดขอบเขตที่เหมาะสมของระบบ โดยที่เราเรียกกระบวนการนี้ว่า "วิศวกรรมความรู้ (knowledge engineering)"

4. การสร้างต้นแบบ

ผู้พัฒนา ES จะนำเอาส่วนประกอบต่าง ๆ ที่กล่าวมามาประกอบการสร้าง สร้างต้นแบบ (Prototype) ของ ES โดยผู้พัฒนาระบบจะเริ่มต้นจากการ นำแนวความคิดทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับระบบที่ต้องการพัฒนา มาจัดเรียงลำดับ พร้อมทั้งทดสอบการทำงานของต้นแบบที่สร้างขึ้นว่าสามารถทำงานได้ตามที่

ได้วางแผนไว้หรือไม่

5. การขยาย การทดสอบและบำรุงรักษา หลังจากที่ต้นแบบได้ถูกสร้างขึ้นและสามารถผ่านการทดสอบการ

ทำงานแล้ว เพื่อที่จะได้ระบบสามารถนำไปใช้สภาวการณ์จริงได้

การสรุปความของระบบผู้เชี่ยวชาญ

อยู่ 2 คำ ได้แก่ การให้เหตุผล (Reasoning) และการอนุมาน (Inference) การให้เหตุผล หมายถึงกระบวนการของการทำงาน เพื่อที่จะสรุปความโดยใช้ องค์ความรู้ที่มีข้อเท็จจริง และวิธีการแก้ปัญหาเข้ามาผสมผสานกันการให้ เหตุผลในระบบผู้เชี่ยวชาญจะทำงานโดยใช้เทคนิคการอนุมาน

อ้างอิง

กลุ่มภารกิจบริการและพัฒนาสื่อการเรียนการสอน สำนักคอมพิวเตอร์

http://exitexam.tsu.ac.th/cst/course/computer_it/A...