หลักการสหกรณ์ ที่ 3 ว่าด้วยการมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจของสมาชิกสหกรณ์

ถ้าสหกรณ์ไหนอยากเห็นธุรกิจที่ตนทำมีความเป็น
สหกรณ์โดยสมบูรณ์ ก็ควรคืนอำนาจการตัดสินใจให้สมาชิก
นั่นหมายถึง หลักการสหกรณ์ที่ 3 ทีเปิดให้สมาชิกมีโอกาส
เข้ามามีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจคำว่าเข้ามามีส่วนร่วม(participate)
ไม่ใช่ให้สมาชิกมีโอกาสเข้ามาถือหุ้นมาใช้บริการกู้เงินหรือเข้ามาซื้อสินค้า
มาขายผลผลิต หรือใช้บริการที่สหกรณ์จัดให้มีขึ้น แต่หมายถึง
การเปิดโอกาสให้สมาชิกผู้เป็นเจ้าของที่แท้จริงเข้ามาทำบทบาทหน้าที่อย่าง
ถูกต้อง ซึ่งเรื่องนี้ขบวนการสหกรณ์ทั้งโลก ได้เริ่มเปลี่ยนวัฒนธรรมในการ
ดำเนินการสหกรณ์ จากระบบอุปถัมภ์แบบเดิม มาเป็นระบบวัฒนธรรมใหม่
แบบมีส่วนร่วม ที่ต่างจากวัฒนธรรมอุปถัมภ์เดิม ที่แยกฝ่ายบริหาร
จัดการสหกรณ์ออกจากสมาชิกโดยสิ้นเชิง คือคณะกรรมการฯและ
ฝ่ายจัดการฯเป็นผู้ใช้อำนาจเหนือสมาชิก เป็นผู้กำหนดชะตากรรมของ
การทำธุุรกิจ โดยการออกระเบียบ กำหนด กฎ กติกา ทางธุรกิจ
และหาสินค้าหรือบริการมาทำกับสมาชิก สมาชิกมีหน้าที่เป็นเพียง
ผู้ที่มาอุดหนุนสินค้าและใช้บริการ สมาชิกเป็นเพียงที่ระบายสินค้าและ
บริการของสหกรณ์ เหมือนตลาดทั่วไปสมาชิกเองก็ยอมจำนนที่จะปฎิบัติตาม
กฎกติกา ระเบียบเพื่อให้ตนได้รับประโยชน์จากธุรกิจ ก็พอแล้ว
ส่วนเรื่องอื่น ๆ ก็จะไม่สนใจเพราะถือเป็นเรื่องของเบื้องบนคือฝ่าย
บริหารจัดการที่มีใช้อำนาจเหนือตนตั้งแต่ ปี พ.ศ.2538 ขบวนการ
สหกรณ์โลก โดยองค์การสัมพันธภาพสหกรณ์ระหว่างประเทศ ได้สังคายนา
หลักการสหกรณ์ที่ 3 ขึ้นมาก็เพื่อให้สหกรณ์ทั้งโลกหันมายึดวัฒนธรรม
ใหม่แบบการมีส่วนร่วมของสมาชิกหรือการบริหารจัดการสหกรณฆ์แบบ
สมาชิกเป็นศูนย์กลาง โดยคืนอำนาจการคิดการตัดสินใจ การร่วมปฏิบัติ
การร่วมรับผลประโยชน์ และร่วมประเมินค่า แก้ไขปรับปรุงการดำเนิน
ธุรกิจของสหกรณ์ ดังนั้นสหกรณ์จะต้องทำให้สมาชิกมีความรู้ความเข้าใจ
ในระบบสหกรณ์อย่างเพียงพอและถูกต้องเป็นอย่างดี เพื่อให้สมาชิก
เห็นคุณค่าความสำคัญ ในการที่จะเข้ามามีส่วนร่วมกับทางสหกรณ์
ในด้านการดำเนินการ...แต่ปัจจุบันนี้ยังมีสหกรณ์อีกจำนวนมาก ที่ไม่
พยายามที่จะปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมตามหลักการสหกรณ์สากลใหม่
ยังคงใช้ยึดวัฒนธรรมเดิม จึงทำให้สมาชิกส่วนใหญ่ยังคงไม่สนใจที่จะ
เข้าไปมีส่วนร่วม และมีพฤติกรรมยอมรับ อำนาจการกำกับดูแล เชื่อฟัง
ปฏิบัติตามระเบียบข้อบังคับแต่โดยดีเพราะคิดว่ากรรมการและฝ่ายจัดการมี
อำนาจและอิทธพลเหนือตน สมาชิกมีหน้าที่เชื่อฟังและปฏิบัติตาม ขอให้
ได้ใช้ธุรกิจเงินกู้หรือธุรกิจบริการอื่นที่เป็นประโยชน์จากสหกรณ์ เท่านั้นก็พอแล้ว