มะเร็ง

มะเร็งเป็นภัยร้ายที่คร่าชีวิตประชากรเป็นจำนวนมาก ซึ่งสาเหตุของโรคมะเร็งนั้นมีหลากหลายและระยะของมะเร็งมี4ระยะ ดังนี้ คือ ระยะที่1 มะเร็งยังจำกัดอยู่ในเฉพาะบริเวณที่เริ่มเป็น ระยะที่2 มะเร็งลุกลามถึงเนื้อเยื่อข้างเคียงหรือลุกลามผ่านอวัยวะที่เป็นโพรง ระยะที่3 มะเร็งลุกลามถึงต่อมน้ำเหลืองใกล้เคียง ระยะที่4 มะเร็งแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ ในที่นี้ดิฉันจะกล่าวถึงมะเร็งระยะที่1และวิธีการจัดการตนเองเมื่อเป็นมะเร็ง มะเร็งระยะที่1 ถ้ามีการดูแลรักษาดีอัตราการอยู่รอดเกิน5ปีสูงถึง80% การรักษาโรคมะเร็งมีทั้งรักษาด้วยเคมีบำบัดและรังสีบำบัด แต่ในทางกิจกรรมบำบัดจะใช้รูปแบบการดูแลจัดการตนเอง (The Self-Management Model of Care) คือ วิธีการหนึ่งทางกิจกรรมบำบัดที่ฝึกทักษะการคิดแก้ไขปัญหาและทักษะการคิดวางแผนจัดการปัจจัยต่างๆที่เกี่ยวข้องกับอาการเจ็บป่วยเรื้อรัง ความบกพร่องของร่างกาย จิตใจ สังคม ความแปรปรวนของอารมณ์ภายใต้สถานการณ์หรือสิ่งแวดล้อมต่างๆและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิต แนวคิดของการจัดการตนเอง คือ คิดดี พูดดี มองโลกในแง่ดี แก้ไขปัญหาดี สร้างแรงจูงใจ จัดการเวลาดีและจัดการกิจกรรมการดำเนินชีวิตดี เหตุผลที่ผู้ป่วยมะเร็งควรเข้าร่วมโปรแกรมการจัดการตนเอง เพราะผู้ป่วยมะเร็งส่วนมากจะปล่อยความคิดให้อยู่ว่างและรู้สึกอ่อนล้าทางความคิด อ่อนล้าทางจิตใจและอ่อนล้าทางร่างกาย จนไม่อยากทำกิจกรรมใดๆอย่างมีเป้าหมายจนทำให้เกิดความวิตกกังวลมากเกินไป ดังนั้น โปรแกรมการจัดการตนเองจึงออกแบบให้ผู้ป่วยมะเร็งทบทวนและวางแผนความคิดของตนเองภายใน6สัปดาห์ ได้แก่ สัปดาห์ที่1 การสำรวจพลังงานที่ร่างกายใช้ในท่านั่ง ท่ายืน ท่าเดิน และท่าทางในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตและให้คะแนนความรู้สึกในการทำกิจกรรม (โดยจาก0ไม่ใช้พลังงานถึง10ใช้พลังงานจนหมด) สัปดาห์ที่2 การปรับเปลี่ยนท่าทางจากสัปดาห์ที่1 เพื่อสงวนพลังงานในการทำกิจกรรม สัปดาห์ที่3 การปรับอารมณ์และสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลให้เกิดการปรับเปลี่ยนท่าทางจากสัปดาห์ที่2 เพื่อสงวนพลังงานในการทำกิจกรรม สัปดาห์ที่4 การประเมินคะแนนความรุนแรงของความล้าจากโรคมะเร็ง (จาก1หรือน้อยถึง7หรือมาก) และคะแนนความล้าหรือความเจ็บปวดของตนเองที่เกิดจากผลกระทบจากโรคมะเร็งและทำความเข้าใจกลไกการเกิดความล้าทางด้านความคิดจิตใจและทางร่างกายที่สงวนพลังงานในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตประจำวันจากสัปดาห์ที่3 สัปดาห์ที่5 การสำรวจรูปแบบการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตจากสัปดาห์ที่4 โดยจัดลำดับความสำคัญและความพึงพอใจในแต่ละกิจกรรมที่แยกเป็นกิจกรรมการดูแลตนเอง กิจกรรมการทำงาน กิจกรรมการเรียนรู้ กิจกรรมการใช้เวลาว่าง กิจกรรมการพักผ่อน กิจกรรมการมีส่วนร่วมทางสังคมและกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพที่มีโรคมะเร็ง สัปดาห์ที่6 การวิเคราะห์เพื่อปรับรูปแบบการทำกิจกรรมชีวิตในสัปดาห์ที่5 ให้มีความสมดุลระหว่างกิจกรรมที่สร้างความสุขทางร่างกาย จิตใจ การเรียนรู้และสังคม โดยแลกเปลี่ยนเรียนรู้ กับผู้อื่นที่มีหรือไม่มีประสบการณ์ของโรคมะเร็งและวางแผนในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตที่มีเป้าหมายและมีคุณค่ามากขึ้นโดยใช้การบันทึกความคิดด้วยการวางแผนในการทำกิจกรรมอะไรใช้พลังงานเท่าไหร่ ทำกิจกรรมนั้น ณ เวลาใด ทำกิจกรรมนั้นเป็นจำนวนครั้งเท่าไหร่และคะแนนความมั่นใจในการทำกิจกรรมนั้นมีคะแนนเท่าไหร่ (จาก0หรือไม่มีถึง10หรือมีมากที่สุด) นอกจากนี้ยังมีวิธีการดูแลตนเองโดยการบริโภคอาหารที่ดีและมีประโยชน์ต่อร่างกาย งดสิ่งที่เป็นเครื่องบั่นทอนสุขภาพ ควรมีการพักผ่อนทั้งร่างกายและจิตใจ ควรออกกำลังกายแต่พอสมควร เพื่อสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจ รักษาความสะอาดของร่างกายทุกๆส่วน รวมถึงการได้รับกำลังใจจากคนในครอบครัวก็สามารถเป็นแรงผลักดันในการใช้ชีวิตต่อไปได้

อ้างอิง

ISBN 30822000413741 "ความรู้เรื่องโรคมะเร็ง"

ISBN 9789747870442 "ความรู้สู้มะเร็งแบบบูรณาการ ฉบับหมอมวลชน"

ISBN 116285803 "การจัดการตนเองเมื่อเป็นมะเร็ง"