การใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์เพื่อการเรียนการสอน

หากจะตั้งคำถามว่า มีใครบ้างที่ไม่รู้จัก facebook คงจะสามารถเดาคำตอบได้ว่าคงมีจำนวนน้อยมากที่ไม่รู้จัก หรือบางครั้งในกลุ่ม สนทนาหนึ่งๆ ก็จะเป็นร้อยทั้งร้อยที่รู้จักและใช้งานอยู่ เนื่องจากสถิติของคนที่ใช้ facebook ทั่วโลกมีจำนวนมาก

ทั้งนี้ยังมีเว็บไซด์อื่นที่มีลักษณะนี้ ซึ่งเรียกว่า Social Networking Service (SNS) ที่เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายอีกมาก ซึ่งยืนยันถึงการเข้ามามีบทบาทในการดำเนินชีวิตสำหรับคนยุคปัจจุบันของคำว่าเครือข่ายสังคมออนไลน์ (Social network) และแน่นอนว่าเมื่อเครือข่ายสังคมออนไลน์มีบทบาทต่อการดำเนินชีวิตของคนมากขึ้น ก็ย่อมจะเข้ามาเกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาหรือแม้กระทั่งในห้องเรียนด้วยเช่นกัน

มารู้จักกับ Social network กันดีกว่า...

Social Network หรือ เครือข่ายสังคม (ชุมชนออนไลน์) เป็นรูปแบบของเว็บไซต์ ในการสร้างเครือข่ายสังคม สำหรับผู้ใช้งานในอินเทอร์เน็ต เขียนและอธิบายความสนใจ และกิจการที่ได้ทำ และเชื่อมโยงกับความสนใจและกิจกรรมของผู้อื่น ในบริการเครือข่ายสังคมมักจะประกอบไปด้วย การแช็ต ส่งข้อความ ส่งอีเมลล์ วิดีโอ เพลง อัปโหลดรูป บล็อก เป็นเครือข่ายความสัมพันธ์เสมือนที่ตอบสนองกับการสร้างสายสัมพันธ์ โยงใยให้เราได้เจอบุคคลที่คุยกันในเรื่องที่สนใจได้อย่างคอเดียวกัน สามารถเชื่อมโยงเพื่อนของเรา เข้ากับเพื่อนของเขา สามารถสร้างสรรค์สังคมใหม่ๆให้กับทุกคน สามารถเชื่อมโยงการสื่อสารภายในองค์กร และภายนอกองค์กรเข้าด้วยกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ความหมายของมันจึงเป็นการพูดถึงบริการต่างๆ ที่มีอยู่ในตลาดอยู่แล้ว เช่น Facebook, Twitter, Google+, LinkedIn ฯลฯ ดังรูปข้างล่าง

บทบาทของ Social network ต่อการจัดการในชั้นเรียน

หากจะจำแนกลักษณะของ Social network ที่ถูกนำเสนอผ่านทาง Social media สามารถสรุปได้ดังนี้คือ

1) การมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือภายในเครือข่าย โดยผู้ใช้สร้างโปรไฟล์ของตนเอง และมีการแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกัน เช่น facebook, Myspace เป็นต้น

2) การเผยแพร่ความรู้ความเชี่ยวชาญ ซึ่งจะอยู่ในลักษณะของเว็บบล็อกต่างๆ

3) การเผยแพร่ข้อความสั้น เช่น twitter เป็นต้น

4) การเพิ่มเติมข้อมูลความรู้ต่างๆ เช่น เว็บ wikipedia

5) การเผยแพร่เนื้อหาเฉพาะ การเผยแพร่ภาพ เสียง วีดิโอ เช่น เว็บ youtube , Flickr เป็นต้น

อีกทั้ง เครือข่ายสังคมออนไลน์ก็เข้ามามีบทบาทสำคัญเพื่อการแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งโดย twitter ซึ่งช่วยให้ผู้ต้องการความช่วยเหลือและผู้ให้ความช่วยเหลือติดต่อสื่อสารกันได้อย่างรวดเร็ว เพียงการใช้แท็ก (tag) ร่วมกัน หรือการเผยแพร่ข้อมูลต่อๆ กันไป ด้วยข้อมูลจำนวนมากที่ถูกนำเสนอในเครือข่ายสังคมออนไลน์หากนำมาสู่การจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียนย่อมก่อให้เกิดผลสำคัญในหลากหลายลักษณะเช่นกัน

ประโยชน์ของการนำ social network มาใช้ในการจัดการเรียนการสอน

1) การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างสังคมในชั้นห้องเรียน

2) การกระตุ้นให้เกิดการศึกษาค้นคว้า การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่กว้างขวาง

3) การส่งเสริมการศึกษาตามความสนใจและความถนัด

4) การส่งเสริมการบันทึกและการอ่าน

ในขณะเดียวกันเครือข่ายสังคมออนไลน์ก็มีข้อเสียที่อาจจะส่งผลกระทบต่อผู้ใช้ด้วยเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้เรียนที่อาจจะมีความจำเป็นที่ผู้ปกครองจะต้องให้การดูแลอย่างใกล้ชิด

ข้อเสียของการนำ social network มาใช้ในการจัดการเรียนการสอน

1. การใช้งานเพื่อความบันเทิง เกมมากกว่าการศึกษาค้นคว้า ทั้งนี้ระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์ เช่นใน facebook จะประกอบด้วยเกมต่างๆ มากมาย และส่วนใหญ่ต้องการใช้เวลาในการเล่นที่ต่อเนื่อง

2. ความจำเป็นของอุปกรณ์การสื่อสาร ซึ่งส่วนใหญ่มีราคาแพงและมีค่าใช้จ่ายที่ต่อเนื่อง และหากผู้สอนใช้เครือข่ายสังคมออนไลน์ในการนำเสนอข้อมูลไปยังผู้เรียนเป็นหลักอาจจะก่อให้การไม่สามารถเข้าถึงแหล่งข้อมูลของผู้เรียนได้

3. การรับข้อมูลที่ไม่ถูกต้องและการขาดวิจารณญาณในการข้อมูล ทั้งนี้เมื่อผู้เรียนเข้าสู่การเรียนรู้ในเครือข่ายสังคมออนไลน์ แหล่งการรับข้อมูลจะไม่สามารถจำกัดไว้เพียงจากผู้สอนเท่านั้น ซึ่งจำเป็นที่ผู้สอนจะต้องย้ำถึงแนวทางการตรวจสอบข้อมูลให้กับผู้เรียน

4. การขาดวิจารณญาณในการนำเสนอข้อมูล เนื้อหาของผู้เรียน ด้วยความสะดวก รวดเร็วในการเผยแพร่ข้อมูลผ่านระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์ จะพบว่า หลายครั้งทำให้หลายคนขาดความยั่งคิดในการเผยแพร่ข้อมูล ข่าวสาร ภาพหรือเหตุการณ์ต่างๆ และนำไปสู่ปัญหาอื่นๆ ตามมา

อ้างอิง

จารุวัจน์ สองเมือง. 2554. เครือข่ายสังคมออนไลน์กับห้องเรียน. จากเว็บไซด์ muallimthai.com

จุไรรัตน์ ทองคำชื่นวิวัฒน์. 2009. เครือข่ายสังคมออนไลน์ (Online Social Network). จากเว็บไซด์ http://ngnforum.ntc.or.th/index.php?option=com_content& task=view&id=76&Itemid=1

Antony Mayfield. 2008. What is Social Media? . จากเว็บไซด์ http://www.icrossing .co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf