การรวบรวมและจัดเก็บและแลกเปลี่ยนความรู้ของบุคลากรกรมการพัฒนาชุมชนทั่วทั้งองค์กร

 

จากการที่กรมการพัฒนาชุมชนได้ส่งเสริมและสนับสนุนให้ทุกหน่วยงานทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคเจ้าหน้าที่ทุกระดับทุกคน รวมทั้งแกนนำชุมชน(คณะกรรมการศูนย์เรียนรู้ชุมชน/ผู้นำ อช./ศอช.ฯลฯ)ได้ดำเนินการจัดการความรู้มาอย่างต่อเนื่องเป็นระบบนับแต่ปี 2548 จนถึงปัจจุบันโดยมีวิธีการรวบรวม จัดเก็บความรู้ ดังนี้

1. หน่วยงานในระดับสำนัก ศูนย์ กอง และศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนทุกหน่วยมีการดำเนินการวางระบบการบริหารจัดการองค์ความรู้ โดยใช้ตัวแบบ KM PROCESS ตามกรอบการดำเนินงานของ กพร.และสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ และกำหนดเป็นตัวชี้วัดผลการปฏิบัติงานด้านการพัฒนาองค์กรของผู้บริหารระดับหน่วยทุกหน่วย
2. สร้างการเรียนรู้การใช้เครื่องมือการจัดเก็บความรู้รายบุคคลของบุคลากรทุกคนทุกหน่วยทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ที่เรียกว่า การเขียนหรือการบันทึกความรู้รายบุคคล ปัจจุบันมีมากกว่า 3,000 เทคนิค(เรื่อง) เผยแพร่ผ่านเว็บไซด์ของสถาบันการพัฒนาชุมชน สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด สำนัก ศูนย์ กอง ต่างๆ และใช้เวทีเสมือนแลกเปลี่ยนบทเรียนที่ดีเหล่านั้นร่วมกัน คือ KM BLOG ซึ่งเปิดใช้งานเมื่อวันที่ 11 เมษายน 2554 ปัจจุบันมีสถิติผู้เข้าใช้งานและมาเรียนรู้แล้ว จำนวน 147,976 ครั้ง
3. กำหนดภารกิจด้านการจัดการความรู้ให้เป็นพันธกิจหนึ่งในบทบาทของศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนทั้ง 11 แห่งทั่วประเทศในการสนับสนุนจังหวัดทั้ง76 จังหวัดในพื้นที่บริการ จัดการความรู้เพื่อใช้ความรู้ในการพัฒนางาน
4. ส่งเสริมและสนับสนุนให้ชุมชนจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ชุมชนเพื่อทำหน้าที่เป็นกลไกในการจัดการความรู้ในระดับชุมชน โดยมีคณะกรรมการศูนย์เรียนรู้ชุมชนเป็นแกนนำชุมชน มีพัฒนากรเป็นที่ปรึกษาในการขับเคลื่อนการจัดการความรู้ของชุมชนเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต ทั้งนี้ได้มีกิจกรรมตามแผนปฎิบัติราชการทุกปีในการพัฒนาศักยภาพเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนและคณะกรรมการศูนย์เรียนรู้ชุมชนในการพัฒนาทักษะการเป็นนักจัดการความรู้ชุมชน ปัจจุบันมีศูนย์เรียนรู้ 904 แห่ง เป็นแหล่งในการจัดการและเผยแพร่องค์ความรู้ของคนในชุมชน เพื่อพัฒนาตนเอง ครอบครัว กลุ่มองค์กรและชุมชน ปัจจุบันมีองค์ความรู้ชุมชน เผยแพร่ในศูนย์เรียนรู้ชุมชนทั่วประเทศ มากกว่า 10,000 เรื่อง
5. กำหนดกิจกรรมการจัดการความรู้ให้เป็นหนึ่งในกระบวนงานขับเคลื่อนกิจกรรมตามแผนปฏิบัติราชการประจำปี โดยทุกกิจกรรมต้องดำเนินการถอดบทเรียน จัดการความรู้หลังการปฏิบัติเพื่อทบทวนและนำบทเรียนที่ดีหรือข้อพึงระวังมาพัฒนาและปรับปรุงงาน รวมทั้งจัดการความรู้เป็นกรณีศึกษาชุมชนต้นแบบ เผยแพร่ผ่านทางเว็บไซด์ สื่อสารคดี และเอกสารสรุปบทเรียนและในงานเชิดชูเกียรติหรืองานแสดงผลสำเร็จของการพัฒนาชุมชน เช่น งาน CD DAY/OTOP CITY เป็นต้น
6. ส่งเสริมการจัดการความรู้ในพื้นที่ในลักษณะภาคีเชิงบูรณการระหว่างหน่วยงานภายในจังหวัดทุกจังหวัดเพื่อร่วมกันหนุนเสริมผลิตภัณฑ์ OTOP  ประกอบด้วย สถาบันการศึกษาในพื้นที่ หน่วยงานต่างๆในการจัดการองค์ความรู้ด้าน OTOP ในรูปคณะกรรมการที่เรียกว่า เครือข่ายองค์ความรู้ KBO:KNOWLEDGE BASE OTOP
7. จัดกิจกรรมประกวดหน่วยงานจัดการความรู้ดีเด่นและตลาดนัดความรู้ในวันที่ 24 กันยายน 2556

การนำความรู้ของบุคลากรและองค์ความรู้ชุมชนไปใช้ในการพัฒนางานทั่วทั้งองค์กร

1. เจ้าหน้าที่

• นำเทคนิคการปฏิบัติงานของบุคลากรที่จัดเก็บได้และจังหวัดคัดเลือกส่งให้กรมรวบรวมและเผยแพร่ในรูปแบบ KM DELIVERY  โดยออกแบบและคัดกรองเนื้อหาให้น่าสนใจและส่งผ่านระบบ OA ถึงบุคลากรทุกคนในองค์กร
• รวบรวมความรู้และประสบการณ์เจ้าหน้าที่จากทั่วประเทศ จัดประชุมคณะทำงานกลั่นกรองความรู้ที่ได้มาตรฐานการเขียนตามเกณฑ์ที่คณะทำงานจัดการความรู้กรมฯกำหนด ได้ 45 เรื่องจัดพิมพ์เผยแพร่เป็นคู่มือการปฎิบัติงานของคนหน้างานพัฒนาชุมชน 1,600 เล่มและเผยแพร่ผ่านเว็บไซด์ WWW.CDD.GO.TH พร้อมประสานผู้ว่าราชการจังหวัดทุกจังหวัดส่งเสริมให้เจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนและผู้นำชุมชนดาวโหลดเพื่อใช้งานและรายงานผลการใช้ประโยชน์ให้กรมทราบ
• จัดทำคู่มือการปฏิบัติงานจากฐานความรู้ให้บุคลากรนำไปใช้ในการทำงาน เช่น คู่มือวิทยากรกระบวนการในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ชุดคู่มือการดำเนินงานกลุ่มออมทรัพย์ฯเป็นต้น
• จัดกิจกรรมเชิดชูเกียรติผู้มีผลงานดีเด่นหรือเป็นเลิศในการปฏิบัติงานและจัดเก็บความรู้เพื่อเป็นความรู้ขององค์กรพร้อมนำเผยแพร่เรียนรู้ร่วมกันทั้งองค์กร
• พัฒนาความรู้จากประสบการณ์ของเจ้าหน้าที่โดยสังเคราะห์เป็นกระบวนงานที่มีมาตรฐานงาน โดยกำหนดรูปแบบเช่นเดียวกับคู่มือการปฎิบัติงาน(หมวด 6)สำหรับนำไปประยุกต์ใช้
• นำกระบวนงานที่ผ่านการสังเคราะห์ความรู้ส่งต่อให้หมวด 6 เป็นสารสนเทศในการปรับปรุงกระบวนงานสำคัญของกรม
• ส่งเสริมการใช้ความรู้ในการพัฒนางานโดยจัดประกวดนวัตกรรมดีเด่นในการพัฒนางานขับเคลื่อนยุทธศาสตร์กรมฯ ทั่วทั้งองค์กร(ส่วนกลางและภูมิภาค)

 

2. ผู้รับบริการในพื้นที่ชุมชน

• ใช้กลไกการเผยแพร่ความรู้ชุมชนให้ผู้รับบริการได้เรียนรู้ผ่านศูนย์เรียนรู้ชุมชนทั่วประเทศในรูปแบบสื่อ กิจกรรม การศึกษาดูงาน การสาธิต เป็นต้น
• เผยแพร่และส่งเสริมการใช้ประโยชน์ผ่านการฝึกอบรม การจัดเวทีเรียนรู้ และการจัดการความรู้รายประเด็นที่เป็นนโยบายเร่งด่วน เช่น การจัดทำยุทธศาสตร์ OTOP การปรับปรุงกระบวนการแผนชุมชน การจัดทำคู่มือศูนย์เรียนรู้ งานเชิดชูเกียรติกิจกรรมพัฒนาชุมชนดีเด่น หรืองานแสดงผลสำเร็จในแนวทางการนำเสนอ BEST PRACTICE เป็นต้น
• ส่งเสริมให้ชุมชนต้นแบบเป็นแหล่งเรียนรู้และจัดการความรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน
• จัดทำ WWW.หมู่บ้าน/ภูมิปัญญา/ OTOP เป็นช่องทางเผยแพร่เรียนรู้
• ศูนย์กลางองค์ความรู้ด้านการพัฒนาชุมชน(CD Excellence Center) เป็นคลังความรู้ที่สำคัญโดยมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และช่องทางในการสื่อสารและส่งเสริมการใช้ประโยชน์ ได้แก่ KM  Delivery/TV พช./ระบบพี่เลี้ยง/TV CONFE./ E-Learning/KM Blog/เวที COP/จุลสาร/www./หลักสูตรฝึกอบรม/คู่มือการปฏิบัติงานต่างๆ เป็นต้น

ความโดดเด่นการจัดการความรู้กรมฯ

• - มีระบบการขับเคลื่อน KM ที่ต่อเนื่องทุกระดับ ทุกหน่วย ทุกปี
• - ความหลากหลายของการวางระบบ KM ของทุกหน่วยที่เป็นอิสระ โดยมีเป้าหมายเดียวกัน
• - มีการจัดกิจกรรม หรือเวทีนำเสนอผลความสำเร็จต่อสาธารณชนในลักษณะ Event และงานเชิดชูเกียรติอย่างสม่ำเสมอทุกปี
• - มีองค์ความรู้ครอบคลุมทั้งของชุมชนและของเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน
• - เป็นองค์ความรู้ฝังลึกของบุคคลที่เป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อนงานพัฒนาชุมชนในเชิงพื้นที่

 

1. ทิศทางและแนวโน้มการจัดการความรู้ในอนาคต

 

• - พัฒนาระบบการจัดการความรู้ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของกรมฯ
• - สังเคราะห์องค์ความรู้ที่ผ่านมาให้เป็นองค์ความรู้ในเชิงสากล
• - สร้างนวัตกรรมจากองค์ความรู้
• - สร้างองค์ความรู้ใหม่ๆ เพื่อพัฒนางานในภาวการณ์เปลี่ยนแปลง
• - สร้างและพัฒนานักจัดการความรู้รุ่นใหม่
• - เสริมระบบ IT ให้ทันสมัย และรองรับงานให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น