ถอดบทเรียน "ต้นกล้าจิตสดใส วัยบริสุทธิ์ จูงลูกหลานเข้าวัด" ; สิ่งที่ได้เพิ่มเติมแบบเนียนๆ

นอกจากกระบวนการที่ได้วางเป็นกรอบคร่าวๆ ในการบ่มเพาะเด็กๆ แล้ว

ยังมีอีกหลายๆ สิ่งที่เกิดเป็นองค์ประกอบต่างๆ ที่เราไม่ได้กำหนดไว้ในกระบวนการ ถือว่าเป็นดั่งกำไร หรือผลพลอยได้ที่เด็กๆ ได้รับอย่างที่ไม่รู้ตัวเพราะสิ่งแวดล้อมที่มีขึ้นต่างเป็นสิ่งที่หัวใจทุกคนสัมผัสได้

ดังนั้น การจัดสิ่งแวดล้อมสำหรับเด็กๆ เป็นเรื่องที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง ดั่งเช่นสิ่งแวดล้อมภายในวัด บุคคลที่เป็นดั่งคนต้นแบบ เป็นแบบอย่างที่งดงาม ดั่งองค์หลวงปู่ประสาร สุมโน พระอาจารย์ แม่ครู แม่นาง แม่นิด คุณยายแม่ออกทุกท่าน พี่ๆ สังกะลีและแม่ขาวน้อย เหล่านี้คือ ... แบบอย่างที่เด็กๆได้ซึมซับอย่างไม่รู้ตัว

ธรรมชาติและบรรยากาศภายใต้บารมีขององค์หลวงปู่ ที่เปี่ยมไปด้วยเมตตาอย่างไม่มีประมาณนั้น คือ หัวใจสำคัญที่ช่วยบ่มเพาะเด็กๆ ให้มีจิตใจที่ชุ่มเย็น นุ่มนวล และอ่อนโยนได้

นอกจากนี้...

ความแปลกที่ที่ออกจากความคุ้นเคย ทำให้เด็กมีพลังชีวิตที่แบ่งปันให้กันและกัน ได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกัน

จะเห็นได้จากเด็กสามสี่คนที่มีลักษณะคล้ายสมาธิสั้น ไม่ค่อยอยู่นิ่ง และมักเล่นซน แต่เมื่ออยู่ในกระบวนการและสิ่งแวดล้อมที่เราจัดไว้ให้กลับทำให้เด็กนิ่ง สำรวมได้โดยไม่ต้องใช้การบังคับ หรือการทานยา แต่ใช้พลังของความเมตตา และอ่อนโยน พร้อมท่าทีที่เข้าใจและยอมรับในความเป็นธรรมชาติของเขา สภาวะจิตของเด็กก็ได้รับการปรับไปโดยธรรมชาติ

รอยยิ้มและความสดใส ... เป็นดั่งดอกไม้บาน ทำให้เกิดความสดชื่นขึ้นเมื่อเราได้สัมผัสเด็กๆ

หนึ่งปีก่อน ข้าพเจ้าได้เริ่มต้นนำพาเด็กๆ ในหมู่บ้านใกล้ๆ วัดมาบ่มเพาะสอนหนังสือ สอนเรื่องศีล๕ สอนเรื่องชีวิต สิ่งที่แปรเปลี่ยนเด็กชายบางส่วนได้ร่วมบวชสามเณรภาคฤดูร้อน เด็กหญิงได้บวชชี และจากนั้นเด็กๆ ก็ยังคงวนเวียนเข้ามาเรียนรู้อยู่ภายใต้ร่มบารมีแห่งความเมตตาขององค์หลวงปู่อยู่เนืองๆ ต่อเนื่องมาจนมาถึงโครงการนี้เด็กๆ ต้นกล้ารุ่นพี่ขยับเติบโตขึ้นมาเป็นพี่เลี้ยงคอยดูแลน้องๆ 

อีกปรากฏการณ์หนึ่งที่ได้สังเกตเห็นคือ...

การทำงานร่วมกันที่ต่างออกมาจากการเรียนในกลุ่ม คือ เมื่อช่วงท้ายระหว่างรอผู้ปกครอบมารับกลับบ้าน เด็กๆ ได้ช่วยพระอาจารย์ และพี่ๆ สังกะลีเก็บเสื่อ เก็บสถานที่ เมื่อคนหนึ่งทำ อีกหลายๆ คนก็ช่วยกันทำ โดยไม่ต้องบอก เด็กๆ เขาช่วยกันเอง จิตใจของเด็กนั้นกิเลสไม่เยอะ สิ่งดึงรั้งไว้มีไม่มาก เราเพียงแค่เอื้ออำนวยจัดสิ่งแวดล้อมแห่งการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับธรรมชาติของเด็ก และใส่กระบวนการที่เราอยากให้เกิดขึ้นในใจเด็ก ซึ่งในโครงการนี้เราอยากให้เกิดการเรียนรู้ในเรื่อง ทาน ศีล สติ-สมาธิ และปัญญา + ทักษะการใช้ชีวิต เราก็จัดองค์ประกอบให้เหมาะสม ไม่ตึงเกินไปไม่หย่อนเกิน ยืดหยุ่นตามสภาวะแห่งธรรมชาติของเด็ก ณ ขณะนั้นๆ 

หรือพูดง่ายๆ ก็คือ "ปรับไปตามสถานการณ์แต่มีกรอบที่ไม่บีบรัด"

...

๒๑-๒๒ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๖