ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม
ในธรรมชาติเราพบว่ามีสิ่งมีชีวิตหลากหลายชนิดอาศัยอยู่ร่วมกันเป็น กลุ่มสิ่งมีชีวิตและมีความสัมพันธ์กันกับสิ่งแวดล้อม
ระบบนิเวศ
หมายถึง ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตในแหล่งที่อยู่แหล่งใดแหล่งหนึ่ง ซึ่งมีความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต และมีความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิต
ระบบนิเวศ มีหลายแบบทั้งที่เป็นระบบนิเวศทางธรรมชาติ และระบบนิเวศ ที่มนุษย์สร้างขึ้น มีทั้งขนาดเล็ก และขนาดใหญ่ หรืออาจแบ่งเป็น 2 ประเภทได้แก่
1. ระบบนิเวศบนบก เช่น ระบบนิเวศในโรงเรียน ระบบนิเวศป่าไม้
ระบบนิเวศทะเลทราย ระบบนิเวศทุ่งหญ้า
2. ระบบนิเวศในน้ำ เช่น ระบบนิเวศหนองน้ำ ระบบนิเวศแม่น้ำ
ระบบนิเวศทะเล ระบบนิเวศป่าชายเลน
ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม
สิ่งมีชีวิตมีความสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม โดยพึ่งพาสิ่งแวดล้อมเพื่อการดำรงชีวิตจำแนกความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อมเป็น 2 ประเภท ได้แก่1. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิต
2. ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมีชีวิต
ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งไม่มีชีวิต สิ่งแวดล้อมที่ไม่มีชีวิตมีอิทธิพลต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิต ได้แก่
1. แสง ปริมาณแสงในธรรมชาติแต่ละแห่งแตกต่างกันทำให้แต่ละบริเวณ มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ต่างกัน มีอิทธิพลต่อสิ่งมีชีวิต เช่น
- เป็นปัจจัยสำคัญในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงของพืช
- มีอิทธิพลต่อการหุบหรือบานของใบและดอกของพืชหลายชนิด เช่น ใบกระถิน ใบไมยราบเป็นต้น
2. น้ำ มีความสำคัญต่อสิ่งมีชีวิตดังนี้
- เป็นวัตถุดิบในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสงของพืชและยังเป็นตัวทำละลายที่สำคัญที่ทำให้แร่ธาตุต่างๆที่มีอยู่ในดินละลายและซึมสู่พื้นดินให้พืชสามารถนำไปใช้ได้
- เป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการงอกของเมล็ด
3. อุณหภูมิ มีอิทธิพลต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตดังนี้
- มีผลต่อการหุบหรือบานของดอกไม้บางชนิด เช่นดอกบัวจะบาน ในตอนกลางวันแต่จะหุบในตอนกลางคืน เป็นต้น
- มีผลต่อการกระจายพันธุ์ของสิ่งมีชีวิตเนื่องจากพืชบางชนิดสามารถเจริญเติบโตได้ดีในเมืองหนาว เช่น สตรอเบอรี่ สาลี่แอปเปิล เป็นต้น แต่พืชบางชนิด จะเจริญเติบโตได้ดีในเมืองร้อน เช่น ทุเรียน มะละกอเป็นต้น
- มีผลต่อลักษณะและรูปร่างของสิ่งมีชีวิต เช่นสัตว์ในเขตหนาวจะมีขนาดตัวที่ใหญ่กว่าสัตว์ที่อยู่ในเขตร้อนหรือสัตว์บางชนิดที่อยู่ในเขตหนาวจะมีขนหนามากกว่าสัตว์ในเขตร้อน
- มีผลต่อพฤติกรรมบางประการของสัตว์ เช่น การจำศีลในฤดูหนาว ของหมีขั้วโลกเป็นต้น
- มีอิทธิพลต่อการอพยพย้ายถิ่นชั่วคราวของสัตว์หลายชนิด เช่น การอพยพของของนกนางแอ่นจากประเทศจีนมายังประเทศไทย การอพยพของ นกนางนวล